1933. Η Εριθέλγη Τριανταφύλλου (Ραπτάκη), μητέρα του Αττίκ, γράφει στα Κύθηρα μετά την πτώχευση της οικογένειας

Η εκ μητρός Κυθηραϊκή καταγωγή του Κλέωνος Τριανταφύλλου (Αττίκ) είναι γνωστή λίγο πολύ σε όλους. Σήμερα, όσοι κατηφορίζουν από το Άνω Λειβάδι προς το Κάτω Λειβάδι, απέναντι από το νέο γήπεδο και στο δρόμο που ανεβαίνει δεξιά προς την Παναγία Κοντελετού, διακρίνουν μία πινακίδα: ΟΔΟΣ ΚΛΕΩΝΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ-ΑΤΤΙΚ. Γιατί όμως ονομάστηκε ο δρόμος αυτός και όχι ένας άλλος προς τιμήν του μεγάλου μας στιχουργού, συνθέτη και ερμηνευτή;

Ο παππούς του Αττίκ ήταν ο Κυθήριος ιατροφιλόσοφος και βουλευτής των Ριζοσπαστών στην Ιόνιο Βουλή, Δημήτριος Ραπτάκης, ο οποίος καταγόταν από τα Φράτσια. (Το πατρικό του σπίτι υπάρχει ακόμη σε ερειπιώδη μορφή στον οικισμό Παντελιάνικα. Εκεί ζούσε ο πατέρας του, ο ιερέας Παναγιώτης Ραπτάκης).

Ο Δημήτριος, μετά τις σπουδές του στην Αθήνα και στο Παρίσι και την περιπλάνησή του στη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη επιστρέφει στα Κύθηρα, όπου ασκεί την ιατρική και αναμιγνύεται στην πολιτική. (Μία σύντομη ιστορία της ζωής του θα παρουσιάσουμε σύντομα και εδώ).

Από το γάμο του με την Κλεοπάτρα Κορωναίου, αδελφή του Στρατηγού Πάνου Κορωναίου και γόνο επιφανούς Κυθηραϊκής οικογενείας της Κωνσταντινούπολης, γεννιούνται  δύο κορίτσια και τέσσερα αγόρια. Σε όλα του τα παιδιά, ο βαθειά Ελληνολάτρης Ραπτάκης δίνει αρχαία Ελληνικά ονόματα στα περισσότερα δε από τα αρσενικά προσθέτει δίπλα και το χριστιανικό όνομα. Όλα τα ονόματα των παιδιών του αποτελούν δικής του έμπνευσης συνθέσεις. Η μεγαλύτερη κόρη του ονομάζεται Εριθέλγη, όχι από το έρως ή έρις, που θέλγει, αλλά από το ρήμα αυτό και το αρχαίο επιτατικό μόριο έρι, που σημαίνει πολύ. Δηλαδή αυτή που θέλγει υπερβολικά. (Τα υπόλοιπα παιδιά του ονομάστηκαν: Νικόλαος-Παναγιώτης-Ελπίδημος, Πολύβουλος, Τηλέκλειτος, Βασίλειος-Δάμανδρος και Πέλεια). Από το γάμο της Εριθέλγης με το βαθύπλουτο Βολιώτη μεγαλέμπορο βαμβακιού στην Αίγυπτο Δημ. Τριανταφύλλου γεννιούνται τέσσερα παιδιά. Ο Κλέων, ο Κίμων, η Νόρα και η Πέλεια. Το 1902 η οικογένεια μετεγκαθίσταται στην Αθήνα. Ο Τριανταφύλλου πεθαίνει εν τω μεταξύ και η Εριθέλγη μένει να διαχειρίζεται μία τεράστια περιουσία, ενώ δεν γνωρίζει καθόλου από οιασδήποτε μορφής διαχείριση. Παρά το μέγεθος της περιουσίας αυτής γύρω στα 1930 η οικογένεια καταστρέφεται οικονομικά. Τότε αναγκάζεται να πωλήσει και το σπίτι στα Κύθηρα, το οποίο είχε αγοράσει ο Δ. Ραπτάκης όταν εγκαταστάθηκε στο νησί, από απογόνους της Κρητικής οικογένειας Γρυπάρη προσφύγων του Κρητικού πολέμου (1645-1669).

Το σπίτι αυτό βρισκόταν ακριβώς κάτω από το ναό της Παναγίας της Κοντελετούς και σε αυτό ζούσε πολύ καιρό τα καλοκαίρια που ερχόταν στα Κύθηρα ο Αττίκ, εκτός από σπίτια στη Χώρα και το Καψάλι. Το σπίτι αγόρασε ο ομογενής από τις ΗΠΑ Εμμ. Λ. Λευθέρης, μαζί με μεγάλη κτηματική περιουσία. Το 1933 λοιπόν, η Εριθέλγη Τριανταφύλλου στέλνει μία επιστολή στον αγοραστή του σπιτιού της δίνοντάς του κάποιες εξηγήσεις και ζητώντας του κάποιες  εξυπηρετήσεις.

Η επιστολή αυτή, αντίγραφο της οποίας έχουμε στα χέρια μας, έχει ως εξής:

39 οδός Κεχαγιά, Νέον Φάληρον                                         10/3/33

Κύριε Εμ. Λευθέρη

Το από 5 Φεβρουαρίου γράμμα σας έλαβα εγκαίρως αλλά και εγώ όπως σείς ήργησα να σας γράψω διά πολλούς λόγους, αφ’  ενός το κατηραμένον γήρας και αφ’ ετέρου διάφοροι ασχολίαι και φροντίδες.

Σας ευχαριστώ που εφροντίσατε διά την εξάλειψιν της υποθήκης Βοστετσάνου καθώς και δι’  εκείνην της προικός, αλλά πρέπει να γίνη και εκείνη του Βιτσαμανείου, διότι αφού επληρώθησαν είναι κρίμα να τυραννούμεθα διά μίαν τυπκήν παράλειψιν. Οπωσδήποτε θα φροντίσω και δι’  αυτήν σύμφωνα με τας οδηγίας που είχε την καλωσύνην να μου δώσει ο κύριος Καλούτσης.

Σας ευχαριστώ και διά το ενδιαφέρον που δεικνύετε διά την Ουρανίαν και Καταιρίνα και σας παρακαλώ και πάλιν ενόσω είναι κρύο και χειμώνας να έχετε ολίγην υπομονήν.

Προ μηνός εστείλαμε διά της Εθν. Τραπέζης τας υποσχεθείσας 45 χιλ. της Ουρανίας και 2 ½ της Καταιρίνας, εντός ολίγων ημερών θα στείλωμε άλλας 15 της Ουρανίας και πέντε της Καταιρίνας

Τας αγαπώ και τας δύο και τας λυπούμαι καθώς επίσης τας αγαπούν και τα παιδιά μου, αλλά η τύχη ήτον κακή και δι’ αυτάς και δι’  ημάς, και σας βεβαιώ ό,τι κάνομε δι’  αυτάς  είναι ανώτερον των δυνάμεών μας και δεν πρέπει να έχουν παράπονα εναντίον μας, διότι με των 3.000 χιλ. λιρών τα γραμμάτια που είχαν τα παιδιά μου, τα πράγματα θα ήσαν πολύ άσχημα, εάν είχαν να κάμουν με άλλους ανθρώπους, αλλ’ εμείς τας πονούμε και κάνομε ό,τι μας είναι δυνατόν.

Και η μεν Ουρανία είναι οπωσδήποτε νέα και γερή και ημπορεί να φροντίσει και κάμη το συμφερώτερον δι’  αυτήν, αλλά η δυστυχής Καταιρίνα είναι γραία και αδύνατη και είναι σαν μωρό παιδί.

Το καλλίτερο δι’  αυτήν θα ήτο να την κρατήση μαζί της η Ουρανία. Όταν τακτοποιηθούν και ιδούμε τι θα γίνη, και με ποίον θα καθήση η Καταιρίνα θα της στέλλωμε κάτι ολίγο χαρτζιλήκι κατά μήνα, διά να την προσέχουν και περιποιούνται, αλλά τούτο δεν θα το κάνομε εάν μάθουμε ότι εσκόρπισε τα λεπτά της και τας μετοχάς όπου είχε. Διά τούτο και σας παρακαλούμε όλως να την προστατεύσετε και κάμετε ότι σας είναι δυνατόν.

Περιμένω ανυπομόνως να μου γράψετε τόσο διά τας δύο γυναίκας όσο και τα αφορώντα την εδικήν σας εγκατάστασιν διά την οποίας ενδιαφερόμεθα. Το λάδι θα περιμένομε όπως λέγετε και σεις όταν διορθωθή ο καιρός και προσεγγίζουν τακτικά τα ατμόπλοια, φθάνει να το έχετε καλά σκεπασμένο και εις καθαρό αγγείον.

Τους χαιρετισμούς μας εις τον αδελφόν και την οικογένειάν σας και ελπίζω να μη με συνερισθείτε αλλά να γράψετε σύντομα.

Εριθέλγη Τριανταφύλλου

In case you would like to write to me something in English you may to do and be sure of my (δυσ. λ.)

Σημ. Οι δύο γυναίκες που αναφέρονται ήταν υπηρέτριες της οικογένειας στην Αθήνα με καταγωγή από τα Κύθηρα, όπου και επέστρεψαν μετά την οικονομική κατάρρευση της οικογενείας Τριανταφύλλου.