Μια φωτογραφική περιήγηση στην αυτοκίνηση στα Κύθηρα από τις αρχές του 20ου αι. μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Μέρος Πρώτο

Σπάνια στη ζωή οι περισσότεροι άνθρωποι συλλαμβάνουν τις μεγάλες αλλαγές της εποχής τους. Ευτυχώς υπάρχουν πάντα οι λίγοι, που πιάνουν το νόημα αυτών των αλλαγών ή από ένστικτο καταγράφουν όσα νομίζουν αξιόλογα και αυτά μένουν στις νεότερες γενιές ως στέρεη κληρονομιά.

Πριν 20 χρόνια ο ΚΥΘΗΡΑΪΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΘΗΝΩΝ, που είχε πρόεδρο τον αείμνηστο Δημ. Κόμη, είχε την ιδέα να εκδώσει μερικά ημερολόγια με θέματα από τη ζωή του νησιού,  με ξεχασμένα σπαράγματα από τις μνήμες των ανθρώπων που είχαν ζήσει μεγάλες αλλαγές, τις οποίες λίγοι τότε είχαν υποψιαστεί πόσο θα άλλαζαν τη ζωή των ίδιων και ειδικά των απογόνων τους. Μία από αυτές τις αλλαγές, που εμφανίστηκε στο νησί μας στο τέλος της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αι. ήταν το αυτοκίνητο. Μετά το πρώτο, που έφθασε το 1918 στο νησί και το είχε φέρει ο πρωτοπόρος εργοστασιάρχης και οραματιστής πολλών αλλαγών στη ζωή των ανθρώπων της εποχής, Γαβρίλης Χάρος,  ήρθαν στα Κύθηρα σιγά-σιγά δεκάδες οχήματα για να διευκολύνουν τις μετακινήσεις. Ο γράφων, που είχε επιμεληθεί τότε του πρώτου ημερολογίου με θέμα την αυτοκίνηση στα Κύθηρα στις αρχές του 20ού αι. επιχειρεί σήμερα να θυμίσει κάποια από όσα παρουσιάστηκαν τότε, στο ημερολόγιο του 1999 του Κυθηραϊκού Συνδέσμου Αθηνών, αλλά και πολλά άλλα που ακολούθησαν αργότερα από τις στήλες της εφημερίδας ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ. Είναι αλήθεια και ζητούμε προκαταβολικά την κατανόησή σας, ότι μερικά πράγματα έχουν ξεχαστεί, άλλα δεν τα βρίσκουμε εύκολα και πληροφορίες μένουν ατελείς. Όποιοι όμως έχουν τη γνώση και το κουράγιο με χαρά μας θα θέλαμε  να μας ενημερώσουν να συμπληρώσουμε αρκετά από όσα λείπουν. Στο αφιέρωμά μας θα παρελάσουν πολλά από τα οχήματα, φωτογραφίες των οποίων είχαν την καλοσύνη να μας διαθέσουν πολλοί φίλοι, όπως ο ακούραστος συνεργάτης μας,  Κοσμάς Μεγαλοκονόμος,  ο δάσκαλος τότε Ιω. Μαργέτης, ο φίλος Γ.Ν.Νικηφοράκης και πολλοί άλλοι. Αν κάποιους δείτε ότι απουσιάζουν τα ονόματά τους χτυπήστε καμπανάκι και βοηθείστε τη μνήμη μας, καθώς όλο και περισσότερα πράγματα χάνονται από αυτήν….

Εννοείται ότι η σειρά θα ολοκληρωθεί σε συνεχή δημοσιεύματα με μία επεξήγηση για κάθε φωτογραφία, την οποία θα μπορεί ο καθένας να συμπληρώσει με στοιχεία που θα μας στείλει.

Ε. Π. ΚΑΛΛΙΓΕΡΟΣ

1.     Το πρώτο αυτοκίνητο, του οποίου οι ρόδες πάτησαν Κυθηραϊκό έδαφος. Έφθασε στο νησί το 1918 και το έφερε ο εργοστασιάρχης από το Λειβάδι Γαβρίλης Χάρος, ισχυρός οικονομικός παράγων της εποχής και ευφυής οραματιστής των επερχομένων αλλαγών στην κοινωνία και την οικονομία. Επρόκειτο για ένα FIAT με ξύλινες ζάντες, ξύλινο κουβούκλιο και συμπαγή λάστιχα, το οποίο όμως δεν άντεξε για πολύ στους άθλιους Τσιριγώτικους δρόμους της εποχής. Το παράδοξο με το αυτοκίνητο αυτό είναι ότι είχε μαζευτεί πλήθος κόσμου για να το δει κατά τη διαδρομή από το Καψάλι, όπου έφθασε με καΐκι, μέχρι το Λειβάδι, αλλά δεν κατάφερε ή δεν το εμπιστεύθηκαν να ανέβει με ίδια μέσα δηλαδή με τη μηχανή του και επεστράτευσαν τους γαϊδάρους να το τραβήξουν! Δηλαδή το βοήθησαν αυτοί που θα έχαναν μεταφορικό έργο εξ αιτίας της τεχνολογικής επανάστασης που έφερνε το αυτοκίνητο. (Την περιγραφή της …ανόδου του αυτοκινήτου αυτού έχει κάνει στην εφημερίδα ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ η Ελ. Χάρου-Κορωναίου σε μία από τις πολλές συνεργασίες της). Η φωτογραφία εδώ είναι από το Μυλοπόταμο, έξω από τον άγιο Χαράλαμπο και έχει τραβηχτεί γύρω στα 1920. Οι πιτσιρικάδες που είχαν την τύχη να απολαύσουν το σπάνιο θέαμα φωτογραφίζονται σκαρφαλωμένοι στο κουβούκλιο. Ερώτημα είναι πώς έφθασε εκεί το αυτοκίνητο με τον άθλιο καρόδρομο που υπήρχε τότε.

Αρχείο Γ.Ν. Νικηφοράκη, από το ημερολόγιο  του Κυθηραϊκού Συνδέσμου Αθηνών 1999.

2.     Το αμερικανικό μοντέλο FORD T ήταν από τα πλέον θρυλικά μοντέλα στην ιστορία της αυτοκίνησης. Ένα από αυτά, το οποίο το έλεγαν FORD με …μουστάκια λόγω των προτεταμένων φτερών του, έφερε στα Κύθηρα ένας άλλος πρωτοπόρος οραματιστής της εποχής, ο Μιχ. Μεγαλοκονόμος από τον Ποταμό. Ήταν το 2ο ή το 3ο αυτοκίνητο στα Κύθηρα. Ήταν 4κύλινδρο, όπως μας πληροφορεί ο Κοσμάς Μεγαλοκονόμος, με την …γελοία για σήμερα ιπποδύναμη των 14 ίππων. Το οδηγούσε ο Δημ. Μεγαλοκονόμος, ο οποίος ήταν κάτοχος του υπ’  αρ. 3 διπλώματος οδήγησης στην Ελλάδα. Την εποχή αυτή έδιναν στα αυτοκίνητα ονόματα, όπως στα ζώα. Αυτό  το είχαν βαφτίσει ΑΤΡΟΜΗΤΟ. Εδώ η φωτογραφία είναι από την Καθαρή Δευτέρα του 1927 στην Αγία Πελαγία. Για την κατάσταση του δρόμου τότε το ταξίδι αυτό απετέλεσε ένα πραγματικό άθλο.

Αρχ. Κοσμά Δ. Μεγαλοκονόμου, από το ημερολόγιο του Κυθηραϊκού Συνδέσμου Αθηνών 1999.

3.     Στο τέλος της δεκαετίας του 1920 έρχεται στα Κύθηρα ένα μοντέλο της Σεβρολέτ, το οποίο χρησιμοποιήθηκε κυρίως για μεταφορά επιβατών, αλλά και εμπορευμάτων. Το έφερε ένας άλλος πρωτοπόρος της εποχής και επαγγελματίας αυτοκινητιστής, ο Αντώνιος Βλαντής από τον Ποταμό. Το αυτοκίνητο αυτό το είχαν βαφτίσει ΑΘΗΝΑ και ήταν και αυτό 4κύλινδο. Εδώ ο ιδιοκτήτης του με το καπέλο και ένα τσούρμο επιβάτες έτοιμοι για βόλτα στις ….λεωφόρους της εποχής.

Αρχ. Αντ. Βλαντή, από το ημερολόγιο του Κυθηραϊκού Συνδέσμου Αθηνών 1999.

4.     Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ο ανήσυχος Ποταμίτης Μιχ. Μεγαλοκονόμος έφερε ένα ακόμη αυτοκίνητο στα Κύθηρα. Μία Σεβρολέτ παρόμοια με αυτήν του Α. Βλαντή, όπως δείχνει η φωτογραφία και στην οποία έδωσαν το όνομα ΑΪΤΟΣ.

Αρχ. Κοσμά Δ. Μεγαλοκονόμου, από το ημερολόγιο του Κυθηραϊκού Συνδέσμου Αθηνών 1999.