Η Αγία Αναστασία και ο οικισμός της

Περιοχή Β του Ποταμού, η οποία τα τελευταία χρόνια αναφέρεται ως οικισμός, καίτοι η κατοίκηση εκεί είναι αραιή. Πρόκειται στην ουσία για σπιτότοπους οικογενειών, οι οποίοι συναπαρτίζουν αυτόν τον οικισμό. Ως ναός αφιερωμένος στην Αγία Αναστασία αναφέρεται από τον 14ο αι., αφού γίνεται μνεία γι’ αυτόν στη διανομή των Βενιέρων[1], ενώ επόμενη αναφορά έχουμε στον Κώδικα του Επισκόπου Νεκταρίου Βενιέρη, το 1697, στον οποίο αναφέρεται ο ναός ως εξωμόνιο[2], επιβεβαιώνοντας έτσι ότι η περιοχή δεν κατοικείται. Η ευρύτερη περιοχή γύρω από το ναό έχει την ονομασία Λιμιώνας, τουλάχιστον από τον 17ο αι. Στην περιοχή αυτή βρίσκονται και ερείπια του ναού του Αγίου Φιλίππου, στη θέση του οποίου είναι πιθανόν να βρισκόταν χώρος κατοίκησης των μέσων βυζαντινών χρόνων, ίδιας περίπου εποχής με την Κολοκυθιά. Και στην εποχή μας η περιοχή, καίτοι έχει δεσπόζουσα θέα προς το στενό της Πελοποννήσου παραμένει με αραιή κατοίκηση, κατά κύριο λόγο στη θέση των παλαιών σπιτότοπων που αναφέραμε.

Προσθήκη

Ο οικισμός της Αγίας Αναστασίας είναι και σήμερα αραιοκτισμένος με διάσπαρτες κατοικίες, οι περισσότερες των οποίων σίγουρα αποτελούν εγκαταστάσεις μετά το 18ο αι. κάτι που επιβεβαιώνει την αναγραφή στον Κώδικα Νεκταρίου Βενέρη ότι την εποχή που γράφτηκε ήταν εξωμόνιο. Όμως, τόσο οι παλαιότερες αναφορές στο ναό, όσο –και κυρίως- η ύπαρξη των ερειπίων του ναού του Αγίου Φιλίππου, δείχνουν ότι είχαμε κάποιας μορφής κατοίκηση στην ευρύτερη περιοχή, στην οποία βρισκόταν κατά πάσαν πιθανότητα ο Βυζαντινός οικισμός της Κολοκυθιάς,(βλ. θέμα) καθώς οι παράκτιες εγκαταστάσεις που έχουν εντοπισθεί αποτελούν ένα διοικητικό-φρουριακό κέντρο και όχι οικισμό, η θέση του οποίου δεν έχει εντοπισθεί ακόμη. Είναι πολύ πιθανόν οι κατοικήσεις στην περιοχή να εγκαταλείφθηκαν σε μεταγενέστερα χρόνια εξ αιτίας των συνεχών πειρατικών προσβολών, που ακολούθησαν τους «σκοτεινούς αιώνες» και συνεχίστηκαν κατά διαλείμματα, ανάλογα με την ισχύ του Βυζαντινού κράτους ή των Ενετών αργότερα, μέχρι και το 18ο αι..

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η περιοχή της Αγίας Αναστασίας είναι σε πολύ κοντινή απόσταση με τους Πενταγιούς, έξω από τον Ποταμό, περιοχή, η οποία συγκέντρωνε οργανωμένες κατοικήσεις, όπως προκύπτει από τα ενδιαφέροντα, αλλά φτωχά, στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί μέχρι τώρα από την έρευνα. Σήμερα, στην Αγία Αναστασία, εντοπίζονται κατοικήσεις από οικογένειες Ζαντιώτη, Ψαλλιδά, Μεγαλοκονόμου, Βενάρδου κ.α., κάτι που παραπέμπει ευθέως σε μετακινήσεις από το γειτονικό Ποταμό.

Ε.Π.Κ.

[1] Χρ. Μαλτέζου, Τα Κύθηρα τον καιρό που κυριαρχούσαν οι Βενετοί, Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας, Βενετία 2008, σ. 26.
[2] Κώδικας επισκόπου Νεκταρίου Βενιέρη, σ. 30r.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Τα κείμενα για τα επώνυμα και τοπωνύμια, τα οποία δημοσιεύονται εδώ, είναι τα ίδια με όσα έχουν δημοσιευθεί στα αντίστοιχα βιβλία μας ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ, ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ και ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ, τα οποία έχουν εκδοθεί από την Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών (κυκλοφορούν και στα αγγλικά από:  Kytherian Association of Australia,  Kyhterian World Heritage Fund και Kytherian Publishing and Media). Από τις αναδημοσιεύσεις εδώ απουσιάζουν συνήθως οι βιβλιογραφικές και λοιπές σημειώσεις, είναι δε ευνόητον ότι για να αποκτήσει ο αναγνώστης πλήρη εικόνα για κάθε επώνυμο ή τοπωνύμιο είναι απαραίτητο να διαβάσει και τις εκτενείς αναφορές στα εισαγωγικά σημειώματα των παραπάνω βιβλίων, καθώς, χωρίς αυτά, οι γνώσεις του για το θέμα θα παραμένουν ελλιπείς.

Οι εκδόσεις στα Ελληνικά διατίθενται από την Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών (βλ. στοιχεία στο σχετικό link σε αυτόν εδώ τον ιστότοπο) και στα Κυθηραϊκά βιβλιοπωλεία.