Κατέρρευσε η μεσαία τάξη στην Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης

Η μεσαία τάξη βρίσκεται υπό κατάρρευση, καθώς χρόνο με το χρόνο είναι περισσότερο ευάλωτη, αδυνατώντας να καλύψει ακόμα και βασικές της ανάγκες.

Σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ, 9 στα 10 νοικοκυριά της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα δηλώνουν δυσκολίες κάλυψης των βασικών αναγκών τους.

Το γενικό συμπέρασμα της έκθεσης είναι ότι το κόστος διαβίωσης αυξάνεται ταχύτερα από το διαθέσιμο εισόδημα, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερα νοικοκυριά της μεσαίας τάξης να δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα μεγαλύτερα προβλήματα υπερχρέωσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, ένα μονοπρόσωπο νοικοκυριό στην Ινδία –με ετήσιο εισόδημα 4.417 δολαρίων το 2016– ανήκε στη μεσαία τάξη, ενώ το αντίστοιχο νοικοκυριό στο Λουξεμβούργο έχει εισοδήματα 70.620 δολαρίων. Πρόκειται για τα δύο άκρα της «μεσαίας τάξης» στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην 9η χειρότερη θέση, πριν συνυπολογιστούν οι αυξήσεις των φόρων που ακολούθησαν το 2017 και το 2018.

Το 2016 στην Ελλάδα ως «μεσαία τάξη» εθεωρείτο ένα μονοπρόσωπο νοικοκυριό με εισόδημα από 7.894 έως και 21.050 δολάρια, όπως προκύπτει από τη μελέτη. Αυτό που αποτυπώνεται στην έκθεση είναι ότι η μεσαία τάξη στην Ελλάδα έχει σχεδόν αφανισθεί και, όπως προαναφέρθηκε, κατέχει την ένατη χειρότερη θέση, ξεπερνώντας μόνο την Τουρκία, τη Χιλή, το Μεξικό, τη Ρωσία, τη Βραζιλία, την Κίνα, τη Ν. Αφρική και την Ινδία. Στον αντίποδα βρίσκεται το Λουξεμβούργο με εισόδημα μεσαίας τάξης 26.482-70.620 δολάρια, η Νορβηγία 26.4040-70.411 δολ. και η Ελβετία 24.664-65.771 δολ. Ακόμα και οι χώρες που αντιμετώπισαν παρόμοια προβλήματα με τη χώρα μας, όπως η Πορτογαλία (9.854-26.278 δολ.) και η Ισπανία (12.911-34.428 δολ.), βρίσκονται σε υψηλότερες θέσεις.

Οπως προκύπτει από τη μελέτη, το 40% των νοικοκυριών της μεσαίας τάξης σε 18 ευρωπαϊκές χώρες του ΟΟΣΑ είναι οικονομικά «ευάλωτο» και είναι αμφίβολο εάν μπορεί να αντεπεξέλθει σε έκτακτα έξοδα ή σε μια απότομη μείωση των εισοδημάτων του.

Στις 24 ευρωπαϊκές χώρες του ΟΟΣΑ με διαθέσιμα στοιχεία, το 47% των νοικοκυριών με μεσαία εισοδήματα ανέφερε δυσκολίες στην κάλυψη των αναγκών του το 2016. Στην Ελλάδα αγγίζει σχεδόν το 100%. Συγκεκριμένα, η μεσαία τάξη στην Ελλάδα σε ποσοστό 95% αντιμετωπίζει δυσκολίες στην κάλυψη των αναγκών της, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στη Νορβηγία και στη Σουηδία είναι 10% και υπερβαίνει το 70% μόνο σε χώρες όπως η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Λετονία και η Βουλγαρία.

Οι αναλυτές του ΟΟΣΑ διαπιστώνουν εν κατακλείδι ότι η μεσαία τάξη συρρικνώνεται καθώς το μερίδιο των ατόμων που ανήκουν στα μεσαία οικονομικά στρώματα έχει μειωθεί με την πάροδο του χρόνου, ενώ το κόστος διαβίωσης αυξάνεται ταχύτερα από το διαθέσιμο εισόδημά τους.

Συγκεκριμένα, το κόστος ζωής της μεσαίας τάξης έχει αυξηθεί ταχύτερα από ό,τι το εισόδημα, ιδίως η στέγαση και η εκπαίδευση, ενώ έχει οξυνθεί η εργασιακή ανασφάλεια στο πλαίσιο των ταχέως μεταβαλλόμενων αγορών εργασίας. Σήμερα, η μεσαία τάξη μοιάζει όλο και περισσότερο σαν μια βάρκα σε ταραγμένα νερά, αναφέρουν οι αναλυτές.

Η συμπιεσμένη μεσαία τάξη σε πολλές χώρες του ΟΟΣΑ βλέπει το βιοτικό της επίπεδο να παραμένει στάσιμο ή να μειώνεται, ενώ οι υψηλότερες εισοδηματικές ομάδες συνεχίζουν να συσσωρεύουν εισόδημα και πλούτο. Μια ισχυρή και ευημερούσα μεσαία τάξη, σύμφωνα με τον οργανισμό, είναι ζωτικής σημασίας, καθώς είναι αυτή που καταναλώνει και διαδραματίζει βασικό ρόλο στην υποστήριξη των συστημάτων κοινωνικής προστασίας μέσω των φορολογικών εισφορών της. Οι κοινωνίες με ισχυρή μεσαία τάξη έχουν χαμηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας, μεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα και καλή διακυβέρνηση.