Η ιστορία με τους δασικούς χάρτες και τα Κύθηρα

Επειδή το θέμα των δασικών χαρτών θα στοιχειώνει τα Κύθηρα και όλα τα νησιά, αλλά και άλλες περιοχές, αναγκαζόμαστε να κάνουμε μία ακόμη ενημέρωση πάνω στο θέμα με σύντομη περιγραφή του τι έγινε και πού βρισκόμαστε.

Σε όλο το νησιωτικό χώρο που είχαμε αναρτήσεις δασικών χαρτών έχει παρουσιαστεί το φαινόμενο να χαρακτηρίζεται ως δασικό πάνω από το 50% της έκτασής τους. Από το όποιο ποσοστό έχει χαρακτηρισθεί ΔΔ, δηλαδή δασικό, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του ποσοστού αυτού δεν αφορά δάση, αλλά χερσωθέντες αγρούς ή εκτάσεις με φρυγανώδη βλάστηση. Το μείζον αυτό πρόβλημα είχε επιχειρήσει το κράτος να επιλύσει το 2003 με το λεγόμενο «Νόμο Δρυ» από το όνομα του αρμόδιου υπουργού, όμως το νόμο που προσέγγιζε τότε το θέμα σωστά, ακύρωσε το ΣΤΕ μετά από σειρά προσφυγών οικολογικών οργανώσεων, συλλόγων δασολόγων κ.α. εξ αιτίας των αυστηρών συνταγματικών διατάξεων.

Εκείνο που έχουμε παρατηρήσει πολλές φορές είναι ότι οι αυστηρές διατάξεις που χαρακτήριζαν τα πάντα «δάσος» εφαρμόζονταν πάντα επιλεκτικά στην Ελληνική επικράτεια. Στα Κύθηρα με την απόλυτη αυστηρότητα και στην Πελοπόννησο π.χ. με την απόλυτη ελαστικότητα! Όμως το θέμα αυτό, ακόμη και με την επιλεκτική εφαρμογή του, είχε και μία συνέχεια που οδήγησε σε ακόμη χειρότερη κατάσταση. Το 2013 εκδίδεται ο Ν. 4280/2013 και το 2016 το Π.Δ. 32/2016. Ο νόμος όρισε ότι τα δημόσια χορτολίβαδα πρέπει να προστατεύονται, όπως οι δασικές εκτάσεις, ενώ το διάταγμα ότι οι πυκνές φρυγανικές εκτάσεις πρέπει να λογίζονται ως δασικές! Έτσι, ενώ μέχρι το 2013 οι φρυγανικές εκτάσεις λογίζονταν ως χορτολιβαδικές, (στα Κύθηρα αυτό σχεδόν ποτέ δεν εφαρμόστηκε) το Π.Δ. του 2016 όρισε ότι χορτολιβαδικά οικοσυστήματα είναι μόνο τα “μη ξυλώδη” φρύγανα, άρα επανήλθαμε στο καθεστώς αγκάθια, ασπάλαθοι και άλλα παρόμοια να μετατρέπουν την έκταση σε «δασική». Kατόπιν αυτού, οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις ζήτησαν όπως  όλες οι εκτάσεις με ξυλώδη βλάστηση (άρα και τα φρύγανα) να χαρακτηριστούν δάση! Αποτέλεσμα όλων αυτών, για τα οποία δεν είχαμε σοβαρές αντιδράσεις, ήταν ότι όλοι οι εγκαταλελειμμένοι αγροί να θεωρούνται «δάση», ενώ την ίδια τύχη είχαν και διάφορα καλλιεργημένα χωράφια, στα οποία, ακόμη και μετά από μικρής χρονικής διάρκειας εγκατάλειψη, είχαν φυτρώσει διάφορα φυτά που θεωρήθηκαν «δασικά». Τώρα με την εφαρμογή των δασικών χαρτών εκατοντάδες Κυθήριοι υπέβαλαν ενστάσεις και είχαν την ελπίδα οι χερσωθέντες αγροί τους να αποχαρακτηρισθούν τουλάχιστον όσοι είχαν χαρακτηρισμό ΑΔ, αν και πολλοί χαρακτηρίστηκαν κατά απαράδεκτο τρόπο ΔΔ, άρα είχαν μηδαμινές ελπίδες να αλλάξει αυτό! Δυστυχώς η συντριπτική πλειοψηφία των ενστάσεων δεν έχει ακόμη εξετασθεί.

Πολύ πρόσφατα, το αρμόδιο Υπ. Περιβάλλοντος είχε ετοιμάσει μία ρύθμιση, της οποίας την ακριβή ορολογία δεν γνωρίζουμε, οι πληροφορίες όμως έλεγαν ότι ο αρμόδιος υπουργός κ. Φάμελος είχε αντιληφθεί το πρόβλημα και προχωρούσε σε θετικές διατάξεις. Δυστυχώς η ρύθμιση ακόμη δεν έχει κατατεθεί με όλες τις πληροφορίες να επιμένουν ότι έχει πέσει «ψαλίδι» έπειτα από «απειλές» πάλι οικολογικών οργανώσεων, αλλά –κυρίως- δασολόγων. Το κακό με το θέμα στα Κύθηρα είναι διπλό. Πρώτον, γιατί έχει παρέλθει προ πολλού η προθεσμία, άρα η όποια ρύθμιση, αν και όταν προχωρήσει, θα αφορά μόνο όσους έκαναν ενστάσεις, δηλαδή μικρό ποσοστό. (Οι περισσότεροι το απέφυγαν, είτε από αδιαφορία, άγνοια ή απουσία, είτε λόγω κόστους). Δεύτερον, έχουμε πρόβλημα και με το Δασαρχείο, στο οποίο υπάγονται τα Κύθηρα. Σε όλα τα νησιά πλην εξαιρέσεων (σε μερικά στο Αιγαίο –π.χ. Κυκλάδες- οι εκτάσεις με φρυγανώδη βλάστηση χαρακτηρίστηκαν χορτολιβαδικές και δεν έχουν πρόβλημα) εμφανίστηκε και ιδιοκτησιακό, με το Δημόσιο να διεκδικεί βάσει του Νόμου όλες τις δασικές εκτάσεις. Στα Κύθηρα, είναι γνωστό ότι το Δημόσιο δεν έχει ιδιοκτησία, άρα ούτε δάση, όπως και στα λοιπά Επτάνησα. Παρά ταύτα έχουν αναφερθεί πολλές περιπτώσεις που ζητούν από ιδιώτες να αποδείξουν εκείνοι ότι έχουν ιδιοκτησία, ενώ είναι γνωστό ότι το Δημόσιο δεν έχει. Παρά το γεγονός μάλιστα ότι η Συνθήκη Ένωσης της Επτανήσου του 1864 είναι απολύτως σαφής και αυτό έχει γίνει αποδεκτό και από τα δικαστήρια, όπως έχουμε δείξει με την ιστορική απόφαση του Εφετείου Πατρών (βλ. φύλλο μας Νοεμβρίου 2018).

Εν κατακλείδι. Καίτοι οι δασικοί χάρτες αποτελούν αναμφισβήτητα μία πρόοδο, ο τρόπος εφαρμογής τους περιέπλεξε πολλές περιπτώσεις και έβαλε πάλι τους κατοίκους του νησιού σε μπελάδες με αποτέλεσμα την εγκατάλειψη, όπως γράφαμε στο προηγούμενο. Εννοείται ότι κι εδώ έχουμε την αντινομία, να είναι ελεύθερα διεκδικήσεων λόφοι με αυτά που λέγονται «δασικά» φυτά και να είναι «δάση» στους χάρτες παλιά λιόφυτα και καλλιεργημένα στο παρελθόν χωράφια με πηγάδια, σπίτια, αλώνια και άλλες ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Πώς γίνεται αυτό; Ίσως οι ασπάλαθοι σε μερικά μέρη να βγάζουν πολύ ….λάδι!

Αυτά προς ενημέρωση όσων –και είναι πολλοί- συνεχίζουν να ερωτούν, καθώς δεν καταλαβαίνουν τι γίνεται. Και η μοναδική ευκαιρία θα ήταν μία συναίνεση των κομμάτων στη συνταγματική αναθεώρηση που είναι επί θύραις να αλλάξει το σχετικό άρθρο, οπότε η οποιαδήποτε ρύθμιση που θα γινόταν να μην βρίσκεται κάτω από τη δαμόκλειο σπάθη της προσφυγής. Δυστυχώς, ακόμη και η ήπια πρόταση προσέγγισης που έγινε από την αξιωματική αντιπολίτευση απερρίφθη από την πλειοψηφία και τώρα η πολιτεία είναι αναγκασμένη να καταφύγει πάλι σε νομοθέτηση υπό την απειλή πάντα όσων αναφέραμε παραπάνω.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ Φ. 345 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2019 ΤΗΣ ΕΝΤΥΠΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

Νεότερη ενημέρωση: 

Το αρμόδιο υπουργείο φαίνεται να κατάλαβε πού οδηγούν όλα αυτά και αλλάζει τη σχετική διάταξη. Στην απόφαση αναφέρεται ότι οι εκτάσεις με φρυγανική βλάστηση στις οποίες δεν υπάρχει δασική βλάστηση θα πρέπει να χαρακτηρίζονται ως χορτολιβαδικές. 

Διαβάστε το άρθρο της 15ης Μαΐου  Τα φρύγανα δεν είναι «δάση»!