Απαράδεκτη η συχνή χρήση αγγλικών λέξεων και φράσεων από τα μέσα ενημέρωσης της Ελλάδας

Θεωρώ απαράδεκτη και ακατανόητη τη συχνή χρήση αγγλικών λέξεων και φράσεων από τα μέσα ενημέρωσης της Ελλάδας -εφημερίδες, ραδιόφωνο και τηλεόραση- λες και δεν υπάρχουν αντίστοιχες ελληνικές λέξεις και φράσεις. Προφανώς έχει επικρατήσει η αντίληψη πως η χρήση τέτοιων λέξεων και φράσεων εκλαμβάνεται από τους αναγνώστες ή τους ακροατές ως γλωσσομάθεια και ως εκ τούτου εντυπωσιάζει.

Το παράδοξο του φαινομένου αυτού είναι ότι το ελληνικό λεξιλόγιο είναι από τα πιο πλούσια του κόσμου, με πανέμορφες, περιγραφικές λέξεις και φράσεις, που μπορούν να αποδώσουν και τις λεπτότερες εννοιολογικές αποχρώσεις του λόγου, προφορικού ή γραπτού.

Δειγματοληπτικά δίνω τις ακόλουθες αγγλικές λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιούνται κατά κόρον από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, και τις αντίστοιχες ελληνικές που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν:

Ξενικές λέξεις ή φράσεις Αντίστοιχες ελληνικές λέξεις ή φράσεις
Ρίαλ εστέιτ (real estate) Ακίνητα, κτηματομεσιτικές επιχειρήσεις
Άλμπουμ (album) Λεύκωμα
Μπίζνες πλαν (business plan) Επιχειρηματικό σχέδιο
Παζλ (puzzle) Γρίφος
Πρότζεκτ (project) Εργασία, μελέτη, ερευνητικό σχέδιο
Μουντ (mood) Διάθεση
Μάνατζερ (manager) Διευθυντής
Κόνσεπτ (concept) Έννοια, αντίληψη, ιδέα
Φόρματ (format) Διαμόρφωση, σχέδιο
Στούντιο (studio) Εργαστήριο
Χόμπι (hobby) Απασχόληση (ερασιτεχνική)
Μπούλινγκ (bullying) Εκφοβισμός, εξαναγκασμός
Σόσιαλ μίντια (social media) Κοινωνικά δίκτυα
Σόρι (I am sorry) Συγγνώμη
Μπάτζετ (budget) Προϋπολογισμός

Διεθνώς η ελληνική αναγνωρίζεται ως μια πολύτιμη γλώσσα, με μεγάλη συμβολή στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου άλλων γλωσσών και ως η αρχαιότερη γλώσσα στην Ευρώπη, με πλούσια λογοτεχνική παράδοση.

Είναι η γλώσσα στην οποία γράφτηκαν τα έργα των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων και δραματουργών, που δίκαια κατατάσσονται στους θησαυρούς της παγκόσμιας πολιτιστικής και πνευματικής κληρονομιάς. Είναι η γλώσσα της Καινής Διαθήκης, και λειτούργησε ως όχημα για τη διάδοση του Χριστιανισμού. Πρόκειται για γλώσσα με μεγάλη συμβολή στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου άλλων γλωσσών.

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Ο Αριστείδης Ε. Κωνσταντινίδης, στην εισαγωγή του βιβλίου του «Οι ελληνικές λέξεις στην αγγλική γλώσσα», Θεσσαλονίκη 1991, μεταξύ άλλων δίνει και τις ακόλουθες πολύτιμες πληροφορίες για τη διεθνή επίδραση της ελληνικής γλώσσας στην αγγλική, καθώς και στην ιατρική ορολογία:

«Σύμφωνα με το Webster International Dictionary, 21% των λέξεων της αγγλικής γλώσσας είναι ελληνικής προέλευσης, ενώ στην Ιατρική Ορολογία το 47% είναι ελληνικής προέλευσης».

Στο 21% που αναφέρει το Webster International Dictionary δεν συμπεριλαμβάνονται οι σύνθετες λέξεις, το πρόσφυμα ή επίθημα των οποίων είναι ελληνικής προέλευσης. Όταν ληφθούν υπόψη και οι λέξεις αυτών των κατηγοριών, τότε οι λέξεις της αγγλικής γλώσσας ελληνικής προέλευσης ανέρχονται γύρω στο 30% του συνόλου των λέξεων.

Στο ίδιο βιβλίο του ο Α. Κωνσταντινίδης αναφέρεται σε ομιλία του πανεπιστημιακού καθηγητή Ξ. Ζολώτα στις 2 Οκτωβρίου 1959 στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην οποία μίλησε στην αγγλική γλώσσα, χρησιμοποιώντας όμως λέξεις ελληνικής προέλευσης, εκτός από προθέσεις και άρθρα, με λίγες λέξεις μη ελληνικής προέλευσης, και έγινε απόλυτα κατανοητός. Ακολουθεί απόσπασμα από την ομιλία εκείνη:

«Kyrie, it is Zeus’ anathema on our epoch for the dynamism of our economies and the heresy of our economic methods and policies that we should agonize the Scylla of numismatic plethora and the Charybdis of economic anaemia. It is not my idiosyncrasy to be ironic or sarcastic, but my diagnosis would be that politicians are rather cryptoplethorists. Although they emphatically stigmatize numismatic plethora, they energize it through their tactics and practices. Our policies have to be based more on economic and less on political criteria. Our gnomon has to be a metron between political, strategic and philanthropic scopes. Political magic has always been anti-economic. In an epoch characterized by monopolies, oligopolies, monophonies, monopolistic antagonism and polymorphous inelasticities, our policies have to be more orthological. But this should not be metamorphosed into plethorophobia, which is endemic among academic economists. Numismatic symmetry should not hyper-antagonize economic acme. A greater harmonization between the practices of the economic and numismatic archons is basic. Parallel to this, we have to synchronize and harmonize more and more our economic and numismatic policies panethnically. These scopes are more practicable now, when the prognostics of the political and economic barometer are halcyonic. The history of our didymus organizations in this sphere has been didactic and their gnostic practices will always be a tonic to the polyonymous and idiomorphous ethnical economies. The genesis of the programmed organization will dynamize these policies. Therefore, I sympathize, although not without criticism on one or two themes, with the apostles and the hierarchy of our organs in their zeal to program orthodox economic and numismatic policies, although I have some logomachy with them. I apologize for having tyrannized you with my Hellenic phraseology. In my epilogue, I emphasize my eulogy to the philoxenous autochthons of this cosmopolitan metropolis and my encomium to you, Kyrie, and the stenographers».

Σε πολλούς τομείς των επιστημών στην αγγλική γλώσσα η συμβολή της ελληνικής γλώσσας στη διαμόρφωση της σχετικής ορολογίας υπήρξε, και συνεχίζει να είναι, καθοριστική.

Για παράδειγμα, αναφορικά με διάφορες πτυχές του θεάτρου, η αγγλική γλώσσα δανείστηκε ένα μεγάλο μέρος της σχετικής ορολογίας από την ελληνική, όπως βλέπουμε από τα ακόλουθα παραδείγματα:

acoustics = ακουστική, amphitheatre = αμφιθέατρο, atmosphere = ατμόσφαιρα, catharsis = κάθαρση, character = χαρακτήρας, charisma = χάρισμα, chorus = χορός, comedy = κωμωδία, dialogue = διάλογος, drama = δράμα, epilogue = επίλογος, episode = επεισόδιο, fantasy = φαντασία, hubris = ύβρις, monologue = μονόλογος, mystery = μυστήριο, parody = παρωδία, prologue = πρόλογος, protagonist = πρωταγωνιστής, scene = σκηνή, talent = ταλέντο, theatre = θέατρο, tragedy = τραγωδία.

Αναφορικά με τις διάφορες επιστήμες, η αγγλική γλώσσα δανείστηκε από την ελληνική αυτούσιες λέξεις ή δημιούργησε νέες λέξεις από ελληνικές ρίζες με επιθήματα, όπως οι ακόλουθες:

anthropology = ανθρωπολογία, astrology = αστρολογία, biology = βιολογία, cardiology = καρδιολογία, cosmology = κοσμολογία, dermatology = δερματολογία, ecology = οικολογία, ethnology = εθνολογία, etymology = ετυμολογία, geography = γεωγραφία, geology = γεωλογία.

Θα μπορούσα να αναφερθώ και σε πολλές άλλες περιπτώσεις που η αγγλική γλώσσα έχει δανεισθεί την ορολογία της σε συγκεκριμένους τομείς, από την ελληνική γλώσσα, όπως για παράδειγμα σε πολλά σχολικά μαθήματα, αλλά είμαι της γνώμης πως τα παραπάνω παραδείγματα επαρκούν.

Βέβαια γνωρίζω πως κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας τεσσάρων αιώνων στην Ελλάδα είχε παρεισφρήσει στην ελληνική γλώσσα ένας αριθμός τουρκικών λέξεων που υπολογίζεται γύρω στις δύο χιλιάδες.

Tότε όμως αυτόνομο ελληνικό κράτος δεν υπήρχε για να λάβει τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα, ούτε και σημαντική νεοελληνική λογοτεχνία είχε δημιουργηθεί, εκτός από τα δημοτικά και τα κλέφτικα τραγούδια. Μόνο στην Κρήτη, κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας, 1211-1669, είχε δημιουργηθεί νεοελληνική λογοτεχνία, η οποία όμως έληξε μετά την κατοχή της Κρήτης από τους Τούρκους το 1669.

Καταληκτικά, είμαι της γνώμης πως η τάση των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα να υποκαθιστούν έγκυρες ελληνικές λέξεις ή φράσεις με αντίστοιχες από την αγγλική γλώσσα, μακροπρόθεσμα νοθεύει τη γλώσσα μας, η οποία στη μακραίωνη πορεία της έχει συμβάλει σημαντικά στον εμπλουτισμό πολλών άλλων ευρωπαϊκών γλωσσών.

Επιπλέον, η τάση αυτή ενθαρρύνει τους νέους να χρησιμοποιούν αγγλικές λέξεις και φράσεις για λόγους εντυπωσιασμού, ή και από επιπολαιότητα, χωρίς να αναλογίζονται τις μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις για τη γλώσσα μας.

Στο βιβλίο «Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ», Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2014, την επιστημονική επιμέλεια του οποίου είχε ο κ. Γιώργος Καναράκης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Charles Sturt της Αυστραλίας, 32 διακεκριμένοι γλωσσολόγοι από διάφορες χώρες έχουν εξετάσει τις διαχρονικές και πολυεπίπεδες επιδράσεις της ελληνικής γλώσσας στην εξελικτική διαδρομή 28 γλωσσών της Υφηλίου.

Αυτός είναι ένας επιπρόσθετος λόγος για τη διατήρηση της ακεραιότητας της ελληνικής γλώσσας, με την αποφυγή χρήσης μη ελληνικών λέξεων και φράσεων.