ΠΕΡΙ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΤΙΝΩΝ

την Νοέ 12, 2020

Στο φύλλο Νοεμβρίου της έντυπης έκδοσης της εφημερίδας ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ δημοσιεύθηκε άρθρο για τις ανεμογεννήτριες του οικονομολόγου κ. Ι.Π.Κασιμάτη. Στο άρθρο αυτό δόθηκε στις 11 του μήνα απάντηση της Ομάδας Ενημέρωσης για τις Ανεμογεννήτριες στα Κύθηρα, αλλά η απάντηση αυτή ΔΕΝ εστάλη στην εφημερίδα μας, αλλά σε άλλο μέσο, το οποίο την παρέθεσε ΧΩΡΙΣ να προτάξει, ως όφειλε, το άρθρο στο οποίο απαντά, αλλά και χωρίς να διαπιστώσει πριν αν η εφημερίδα μας αρνήθηκε να δημοσιεύσει αυτή την απάντηση, κάτι βεβαίως που δεν έγινε. Δυστυχώς η δεοντολογία «πήγε περίπατο» κατά το κοινώς λεγόμενο. Έτσι, αναγκαζόμαστε να αναρτήσουμε εδώ το επίμαχο άρθρο του κ. Κασιμάτη μαζί με την απάντηση, η οποία διακινήθηκε αλλού πλην του κυρίου παραλήπτη της και παρακαλούμε όλους τους φίλους στα Κύθηρα να τηρούν τη δεοντολογία, καθώς, όπως θα δείτε, η απάντηση δεν αποτελεί αυτούσιο άρθρο που γράφτηκε συμπτωματικά τώρα, αλλά αναφέρει ρητά ότι απαντά στο άρθρο του κ. Κασιμάτη, προς τον οποίο εμείς απολογούμεθα για λογαριασμό τρίτων, καθώς διαπιστώσαμε τα παραπάνω εκ των υστέρων.

«Κ»

ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ: Θετικά και αρνητικά, ανακρίβειες και αντικειμενικότητα.

Γράφει ο Γιάννης Παν. Κασιμάτης, οικονομολόγος.

Στα Κύθηρα έχει ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση για τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και ειδικότερα για τις ανεμογεννήτριες. Σε αυτήν την συζήτηση θέλω να διατυπώσω και εγώ την γνώμη μου.

Μια ομάδα ατόμων έχει φτιάξει έναν ιστότοπο «kythira-windturbines.com» με τις απόψεις τους για τα προτεινόμενα αιολικά πάρκα στο νησί. Ο ιστότοπος είναι πολύ καλός με καταπληκτικά γραφικά, αλλά δεν είναι καθόλου αντικειμενικός. Υπερβάλλει και σχετικά με τις διαστάσεις των απεικονιζόμενων ανεμογεννητριών, αλλά και σε σχέση με τις αρνητικές επιπτώσεις από την εγκατάστασή τους.

Πολλοί είναι αυτοί που, αν και διαφωνούν με την εγκατάσταση πολλών ανεμογεννητριών, δεν είναι εναντίον της εγκατάστασης λίγων που θα εξυπηρετούν την κατανάλωση του νησιού. Πόση όμως είναι αυτή η κατανάλωση; Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος στο νησί. Αυτό όμως δεν είναι σωστό. Οι κάτοικοι και οι τουρίστες/επισκέπτες καταναλώνουν διάφορα προϊόντα όπως φαγώσιμα, ιατρικά, πλαστικά και πολλά άλλα, όπως και υπηρεσίες. Η παραγωγή αυτών των προϊόντων και υπηρεσιών απαιτεί πολλή ηλεκτρική ενέργεια. Αυτή η ενέργεια κάπου πρέπει να παραχθεί. Εάν κανένας δεν θέλει αυτή η ενέργεια να παραχθεί στην περιοχή του, τότε σαν χώρα δεν θα έχουμε ενέργεια για βιομηχανία και παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών. Η ηλεκτροκίνηση των αυτοκινήτων στα επόμενα χρόνια θα σημαίνει μια πολύ μεγάλη αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος.

Εάν πάρουμε ως δεδομένο την δυνατότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας (16,000 μεγαβάτ) τότε μπορούμε να υπολογίσουμε ότι τα Κύθηρα χρειάζονται το μια δυνατότητα παραγωγής γύρω στα 20 Μεγαβάτ.

Τα 20 μεγαβάτ μπορούν να παραχθούν από 7 ανεμογεννήτριες των 3 μεγαβάτ η κάθε μια η από 20 των 1 μεγαβάτ η από 200 των 100 κιλοβάτ η από 70,000 ηλιακά πάνελ (1,5 τετραγωνικά μέτρα το καθένα) η από κάποιο συνδυασμό όλων αυτών. (Υπάρχουν και ανεμογεννήτριες των 5 μεγαβάτ)

Οι ανεμογεννήτριες των 3 μεγαβάτ έχουν ένα συνολικό ύψος γύρω στα 130 μέτρα (40-50μέτρα ακτίνα πτερυγίου, και 80-90 μέτρα πυλώνας). Τα αντίστοιχα νούμερα για 1 μεγαβάτ είναι γύρω στα 100 μέτρα και για τα 100 κιλοβάτ είναι γύρω στα 30-40 μέτρα.

Το κόστος για τις ανεμογεννήτριες των 3 μεγαβάτ είναι γύρω στα 1-1.2 εκατομμύριο ανά μεγαβάτ, για τις 1 μεγαβάτ είναι 1.3-1.4 εκατομμύρια ανά μεγαβάτ και για τις 100 κιλοβάτ είναι πάνω από 3 εκατομμύρια ανά μεγαβάτ. Δηλαδή η επένδυση για την εγκατάσταση 20 μεγαβάτ θα ανέλθει γύρω στα 22 εκατομμύρια, για τις ανεμογεννήτριες των 3 μεγαβάτ, γύρω στα 27 εκατομμύρια για αυτές των 1 μεγαβάτ και γύρω στα 60 εκατομμύρια για τις μικρές. Το κόστος της συντήρησης είναι επίσης αναλογικά μικρότερο για τις μεγάλες και πολύ μεγαλύτερο για τις μικρές.

Επιπλέον όσο πιο μεγάλες είναι τόσο πιο αποδοτικές είναι. Η αποδοτικότητα των μεγάλων ανεμογεννητριών φτάνει το 30-40% ενώ των μικρών είναι γύρω στο 20% . Αυτό σημαίνει ότι η αναλογία εσόδων/κόστους για τις μεγάλες ανεμογεννήτριες είναι πολλαπλάσιο από αυτή των μικρών. Οι παραπάνω λόγοι συνηγορούν στο να κάνουν την λύση των μεγάλων πιο ελκυστική από των μικρών.

Το μεγάλο πρόβλημα με τις ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά είναι ότι έχουν μεταβλητή απόδοση. Οι μεν παράγουν ρεύμα, όταν έχει αέρα, οι δε όταν έχει ήλιο. Γι αυτό είναι αναγκαίο να μπορείς ή να αποθηκεύσεις την ενέργεια (μπαταρίες), ή να χρησιμοποιείς γεννήτριες ντίζελ (φυσικού αερίου) για να αναπληρώνεις το σύστημα. Αυτό όμως αυξάνει πολύ το κόστος. Ο καλύτερος τρόπος είναι να είσαι συνδεδεμένος με το εθνικό δίκτυο ηλεκτρισμού και όταν έχεις υπερπαραγωγή να την διοχετεύεις και όταν έχεις έλλειμμα να παίρνεις ενέργεια από αυτό.

Αυτό σημαίνει ότι τα Κύθηρα θα πρέπει να είναι συνδεδεμένα με την υπόλοιπη Ελλάδα με υποθαλάσσια διασύνδεση. Το κόστος όμως αυτής της διασύνδεσης είναι επίσης μεγάλο και από ότι λένε οι ειδικοί δεν καλύπτεται με μια παραγωγή 20 μεγαβάτ. Χρειάζονται γύρω στα 50 μεγαβάτ για να καλυφθεί το κόστος σύνδεσης Κυθήρων με Πελοπόννησο.

Η ομάδα εναντίον των πολλών ανεμογεννητριών κάνει αναφορά σε πολλές αρνητικές επιπτώσεις. Λένε ότι επηρεάζει την τιμή των ακινήτων. Δεν υπάρχει καμμιά σοβαρή μελέτη που να το υποστηρίζει αυτό, ούτε επίσης ότι επηρεάζει σοβαρά τον τουρισμό. Το παράδειγμα της Κρήτης, Κεφαλονιάς και άλλων περιοχών της Ελλάδας με ανεμογεννήτριες δεν υποστηρίζει αυτή την άποψη. Καμιά σοβαρή μελέτη δεν έχει αποδείξει σοβαρή επίδραση σε μικροκλίμα, υγεία, ψυχολογία, μέλισσες, γεωργία κ.λπ. Έχουν εγκατασταθεί εκατοντάδες χιλιάδες ανεμογεννήτριες σε όλο τον κόσμο και πάνω από 2,000 στην Ελλάδα. Τίποτα από όλα αυτά τα προβλήματα δεν έχουν εμφανιστεί. Ο ιστότοπος https://ask4wind.gr/ απαντά σε πολλούς από αυτούς τους μύθους.

Ένας άλλος μύθος είναι ότι οι ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά χρειάζονται επιδότηση. Αυτό δεν ισχύει πια. Η μέση τιμή πώλησης (αναφοράς) ηλεκτρικής ενέργειας από νέα αιολικά πάρκα διαμορφώθηκε, στο τέλος του 2019, σε 57,74 ευρώ/MWh που είναι χαμηλότερη από αυτή του λιγνίτη που είναι γύρω στο 82 ευρώ/MWh. Για τα φωτοβολταϊκά ήταν ακόμη χαμηλότερη (γύρω στο 55ευρώ/MWh)

Λόγω των παλιών ρυθμιζόμενων εγγυημένων τιμών το σημερινό κόστος από ανανεώσιμες μορφές ενέργειας είναι γύρω στο 134 ευρώ/MWh. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πριν 5-10 χρόνια το κόστος των ΑΠΕ ήταν πολύ μεγάλο. Τώρα, όμως, αυτό δεν θα ισχύει. Τα νέα αιολικά και ηλιακά πάρκα είναι και θα είναι φτηνότερα από όλες τις άλλες μορφές σε παγκόσμιο επίπεδο και σίγουρα πολύ φθηνότερο από τον λιγνίτη στη Ελλάδα.

Πολύ μεγάλο είναι και το κόστος παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με ντηζελοκινητήρες σε μη συνδεδεμένα νησιά (700-800εκατομμύρια το χρόνο). Για παράδειγμα το κόστος στα Αντικύθηρα είναι 1.387€/MWh!!! Επίσης οι ζημιές από τον λιγνίτη, κυρίως λόγω προστίμων, ανέρχονται σε 200-300 εκατομμύρια το χρόνο. Όλο αυτό το κόστος το πληρώνουν οι καταναλωτές κάνοντας την Ελλάδα να έχει μια από τις υψηλότερες τιμές χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη.

Δεν χρειάζεται τεράστια γη για τις ανεμογεννήτριες, όπως ισχυρίζονται μερικοί. Γύρω στα 2-3 στρέμματα για κάθε μια. Ούτε τεράστιοι αγροτικοί δρόμοι. Το εάν θα χρειαστούν νέοι δρόμοι και με τι πλάτος εξαρτάται από την περιοχή και εάν οι δρόμοι ακολουθούν τις προδιαγραφές δασικών δρόμων Γ’ κατηγορίας, που θα χρησιμοποιούνται και για πυρόσβεση. Τα φωτοβολταϊκά χρειάζονται μεγάλη έκταση, γύρω στα 15-20 στρέμματα ανά μεγαβάτ. Σήμερα το 80% των ανεμογεννητριών ανακυκλώνεται. Υπάρχει πρόβλημα με την ανακύκλωση των πτερυγίων, που όμως θα λυθεί στο εγγύς μέλλον.

Σίγουρα όμως υπάρχουν και αρνητικές επιπτώσεις από τις ανεμογεννήτριες. Πουλιά σκοτώνονται, αλλά όχι τόσα πολλά. Πολύ πιο πολλά σκοτώνονται από άλλους παράγοντες όπως η λαθροθηρία, τα δηλητηριασμένα δολώματα, κτίρια, γάτες και πολλοί άλλοι. Θόρυβο κάνουν και είναι αισθητός μόνο όταν είσαι πολύ κοντά. Το χειρότερο είναι ότι αλλοιώνουν το τοπίο. Είναι πολύ μεγάλες και φαίνονται από μακριά. Τα κόκκινα φώτα που αναβοσβήνουν την νύχτα είναι επίσης ενοχλητικά. Αισθητικά, σε κάποιους αρέσουν σε άλλους καθόλου. Εμένα προσωπικά δεν μου αρέσουν. Υπάρχουν όμως και πολλές άλλες κατασκευές στο νησί όπως στύλοι και καλώδια ηλεκτρικού ρεύματος, κτίρια, σπίτια και άλλα που δεν μας αρέσουν, αλλά τα αποδεχόμαστε.

Οικονομικό Όφελος.

Το άμεσο οικονομικό όφελος προέρχεται από το 3% των εσόδων που με νόμο πηγαίνει στην τοπική κοινωνία. Το 1% μέσω μείωσης του λογαριασμού ρεύματος για τους κατοίκους του νησιού, το 1,7% στο δήμο για έργα υποδομής στο νησί (επίσης το 0,3% πηγαίνει στο Πράσινο Ταμείο).

Η εγκατάσταση Αιολικών Πάρκων και φωτοβολταϊκών δημιουργεί μεγάλη προστιθέμενη αξία για την τοπική κοινωνία. Έως και 30% του κόστους επένδυσης κατά τη φάση της κατασκευής ξοδεύεται στην εγχώρια αγορά, όπως σε έργα υποδομής και άλλα. Η εμπειρία στην Ελλάδα δείχνει ότι δημιουργούνται 0,49θέσεις πλήρους απασχόλησης ανά μεγαβάτ στους τομείς ανάπτυξης, υλοποίησης και λειτουργίας έργων σε ηλεκτροπαραγωγικές εταιρείες και 0,32 θέσεις σε τομείς πωλήσεων, συντήρησης και άλλων. Για παράδειγμα στην νότια Εύβοια, αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος 218MW έχουν δημιουργήσει 62 άμεσες μόνιμες θέσεις εργασίας για τους κατοίκους της περιοχής.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της πολιτικής της για μηδενικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2050 έχει θέσει ένα στόχο για 600 γιγαβάτ από αιολική ενέργεια και άλλη τόση από ηλιακή. Ο ενδιάμεσος στόχος είναι 400 γιγαβατ μέχρι το 2030 (σήμερα είναι 205 γιγαβάτ).Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι θα απαιτηθούν πολλά δισεκατομμύρια επενδύσεις σε ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Η Ελλάδα αλλά και τα Κύθηρα θα πρέπει να συμμετέχουν σε αυτή την μεγάλη προσπάθεια.

Πιστεύω ότι 100 μεγαβάτ δυνατότητας παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ στα Κύθηρα είναι ένας λογικός στόχος. Μια μίξη 50 μεγαβάτ από αιολικά και 50 από ηλιακά δεν θα είναι ούτε υπερβολικός, θα έκανε τα Κύθηρα μπροστάρη στην προσπάθεια για μηδενικούς ρύπους και θα έδινε ένα ικανοποιητικό έσοδο στο νησί. Αυτό απαιτεί επενδύσεις ύψους πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ. Τα άμεσα οφέλη θα ξεπερνούσαν το 1 εκατομμύριο και τα έμμεσα επίσης θα ήταν πολύ πάνω από εκατομμύριο. Οι καλές θέσεις εργασίας θα ήταν επίσης πολλές. Ο αριθμός των ανεμογεννητριών θα ήταν γύρω στις 20-30 και τα για φωτοβολταϊκά θα χρειαζόταν μια έκταση γύρω στα 800-900 στρέμματα.

Ο αριθμός των αιτήσεων (10-11) και ο αριθμός των ανεμογεννητριών που προβλέπονται είναι υπερβολικός για το νησί μας. Το πιο πιθανόν είναι ότι οι περισσότερες θα απορριφθούν. Το γεγονός όμως ότι έχει ξεκινήσει η διαδικασία για 10-11αιολικάπ άρκα δεν είναι απαραίτητα κακό. Αυτό δίνει μια μεγαλύτερη διαπραγματευτική δυνατότητα στο δήμο και άλλους τοπικούς φορείς να διεκδικήσουν καλύτερα ανταλλάγματα. Για παράδειγμα θα μπορούσαν να αναλάβουν το κόστος της αφαλάτωσης, η ίσως κάποια βοήθεια σε υπογειοποίηση του δικτύου σε κάποιες περιοχές υψηλού κάλλους. Ίσως να μπορούσε να δοθεί η δυνατότητα συμμετοχής στην επένδυση σε ιδιώτες ή σε κάποια ενεργειακή κοινότητα. Αυτά όμως απαιτούν μια σοβαρή διαπραγμάτευση με τους τυχόν επενδυτές.

Ο φόβος ότι όλα αυτά τα πάρκα θα υλοποιηθούν κόντρα στην γνώμη των Κυθηρίων είναι χωρίς βάση. Κανένας σοβαρός επενδυτής δεν θα έρθει, εάν η Κυθηραϊκή κοινωνία είναι απέναντί του. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μία μικρή μειοψηφία θα μπορεί να μπλοκάρει την επένδυση με το έτσι θέλω.

Κύθηρα και Ανεμογεννήτριες, ανακρίβειες και αντικειμενικότητα.

Ένα κείμενο της Ομάδας Ενημέρωσης για τις Ανεμογεννήτριες στα Κύθηρα με αφορμή το άρθρο του κ. Γιάννη Κασιμάτη στην εφημερίδα “Κυθηραϊκά”.

Λάβαμε και δημοσιεύουμε ένα εκτενές κείμενο της Ομάδας Ενημέρωσης για τις Ανεμογεννήτριες στα Κύθηρα (Wind Turbine Information Group). Στο άρθρο φιλοξενούνται οι απόψεις της ομάδας, αλλά και σχολιάζεται συναφές άρθρο του συμπατριώτη μας κ. Γιάννη Κασιμάτη, οικονομολόγου στην εφημερίδα “Κυθηραϊκά” στο τεύχος Νοεμβρίου, το οποίο και παραθέτουμε.

Ανεμογεννήτριες στα Κύθηρα: Ανακρίβειες και Αντικειμενικότητα.

Διαβάσαμε με ιδιαίτερη προσοχή το άρθρο του κυρίου Γιάννη Κασιμάτη, στα Κυθηραϊκά ‐ τεύχος Νοεμβρίου 2020. Σε κάποια σημεία μας βρίσκει σύμφωνους και σε κάποια άλλα όχι. Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι ο αρθρογράφος υποπίπτει σε ένα σοβαρό σφάλμα: Χωρίζει την κοινωνία σε στρατόπεδα και προσπαθεί να δημιουργήσει κλίμα πόλωσης. Στην διαδικασία του δημοσίου διαλόγου είναι απαραίτητη η ανταλλαγή εμπεριστατωμένων απόψεων προς αναζήτηση κοινού τόπου ιδιαίτερα για ζητήματα όπως το ενεργειακό που θα απασχολήσει και θα επηρεάσει την χώρα και το νησί τα επόμενα χρόνια. Ο διχασμός και η πόλωση (τύπου μειοψηφία ‐ πλειοψηφία, ψεκασμένοι ‐ αψέκαστοι, αριστεροί ‐ δεξιοί κ.ο.κ) δεν βοηθά στην ανεύρεση κοινά αποδεκτών λύσεων αλλά υπονομεύει την μεγάλη προσπάθεια που γίνεται. Θα συμφωνήσουμε λοιπόν με τον γράφοντα, κάνοντας όμως και ορισμένες επισημάνσεις, στα εξής: Το νησί θα πρέπει να προσφέρει στον “εθνικό κουμπαρά” παραπάνω ενέργεια από αυτή που καταναλώνει. Είναι επιτακτική ανάγκη των καιρών. Όμως θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν και η καθιερωμένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση αρχή “Ο ΡΥΠΑΙΝΩΝ ΠΛΗΡΩΝΕΙ” και τα μεγάλα αστικά κέντρα καθώς και οι περιοχές με πολύ μεγάλες τουριστικές καταναλώσεις να αναλάβουν το μερίδιο που τους αναλογεί. Η απαιτούμενη ενέργεια δεν μπορεί να προκύψει αποκλειστικά από την ελληνική ύπαιθρο και τα ελληνικά νησιά. Επιδοτούμενα φωτοβολταϊκά σε κάθε στέγη ‐ δώμα των μεγάλων αστικών κέντρων για παράδειγμα καθώς και προώθηση υπεράκτιων αιολικών εγκαταστάσεων, εκμετάλλευση γεωθερμικών πεδίων θα προσέφεραν σημαντικά ποσά ενέργειας στη χώρα. Οι ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά έχουν ένα σημαντικό πρόβλημα. Έχουν μεταβλητή απόδοση με αποτέλεσμα να μην μπορούν να προσφέρουν αυτονομία. Γι’ αυτό σαφώς τα Κύθηρα θα πρέπει να είναι (όπως και είναι) διασυνδεδεμένα με την ενδοχώρα. Οι ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά πλέον δεν χρειάζονται επιδότηση (άμεση επιδότηση, όπως μέχρι το 2011 ‐ 2012 όπου υπήρχαν για παράδειγμα επιδοτήσεις μέσω Ε.Σ.Π.Α). Ωστόσο υπάρχουν έμμεσες επιδοτήσεις μία εκ των οποίων είναι το Ε.Τ.Μ.Ε.Α.Ρ (Ενιαίο Τέλος Εκπομπών Ρύπων) που πληρώνουμε όλοι στους λογαριασμούς ρεύματος καθώς και πλήθος άλλων χρεώσεων που καταλήγουν στον Ε.Λ.Α.Π.Ε (Ειδικό Λογαριασμό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας). (https://m.naftemporiki.gr/story/1595505) Σήμερα το 80% των ανεμογεννητριών μπορεί να ανακυκλωθεί. Υπάρχει πρόβλημα με την ανακύκλωση των πτερυγίων. Ωστόσο για να ανακυκλωθεί πρέπει να καθαιρεθεί. Εδώ η ελληνική νομοθεσία έχει ένα μεγάλο κενό. Διότι δεν παρέχει καμία εξασφάλιση σε περίπτωση που σε 20 χρόνια (διάρκεια ζωής των ανεμογεννητριών) ο επενδυτής για παράδειγμα πτωχεύσει. Ποιος θα επιβαρυνθεί το κόστος καθαίρεσης ‐ ανακύκλωσής τους που είναι της τάξης των 250.000 ‐ 300.000€ ανά τυπική ανεμογεννήτρια; (https://www.kathimerini.gr/life/environment/1088267/apopsi‐treis‐protaseis‐gia‐toelliniko‐perivallon/ ) Τα μεγέθη των ανεμογεννητριών είναι πολύ μεγάλα, φαίνονται από πολύ μακριά και τα κόκκινα φώτα τη νύκτα είναι πολύ ενοχλητικά. Θόρυβο κάνουν και είναι αισθητός μόνο όταν είσαι πολύ κοντά. Σε απόσταση 500 μέτρων που προβλέπει η νομοθεσία (που είναι πράγματι πολύ κοντά) από οικισμούς παράγουν ήχους (πέραν των ήχων των πτερυγίων amplified modulation ‐ είναι και οι πολύ διαπεραστικοί ήχοι απώθησης πτηνών που τοποθετούνται σε κάποιες περιπτώσεις) που μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός καθώς μπορεί στο επίπεδο του ανθρώπου να μην φυσά, αλλά στα 150 μέτρα ύψος να φυσά και τα πτερύγια να κινούνται. Επίσης υπάρχει επίδραση της μορφολογίας του εδάφους μέσω λαγκαδιών, ρεματιών στη μετάδοση του ήχου με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ενοχλητικές αντηχήσεις. Η Ελλάδα αλλά και τα Κύθηρα πρέπει να συμμετέχουν στην μεγάλη προσπάθεια για μηδενικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2050. Τα Κύθηρα πέραν του πολύ καλού αιολικού δυναμικού έχουν και άλλο ένα πλεονέκτημα. Δεν απέχουν πολύ από την ενδοχώρα (18χλμ περίπου). Σύμφωνα με την διπλωματική εργασία με τίτλο “Προοπτικές Αξιοποίησης αιολικής ενέργειας στις ελληνικές βραχονησίδες” ‐ Ε.Μ.Π 2010, το κόστος του καλωδίου υπερυψηλής τάσης για μεταφορά 267 MW (250MW είναι το σύνολο των προτεινόμενων εγκαταστάσεων για τα Κύθηρα) είναι 400.000€ ανά χιλιόμετρο. Θεωρώντας διπλό καλώδιο καταλήγουμε σε ένα κόστος της τάξης των 15εκ € ποσό που δεν καλύπτεται με μια παραγωγή των 20 MW (δεχόμενοι τα κόστη ανά MW από την έρευνα του κου Κασιμάτη). Στα Κύθηρα έγιναν την περίοδο 2007 ‐ 2009 εννέα (όχι 10 ‐ 11) αιτήσεις για χορήγηση αδείας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικούς σταθμούς (https://kythira-windturbines.com/el/recap-the-situation-on-kythira/). Κάποιες αφορούν ίδιες περιοχές δηλαδή αλληλοεπικαλύπτονται. Οπότε όσες άδειες δύναται, έχουν δοθεί ή θα δοθούν προσεχώς (https://kythira-windturbines.com/el/the-wind-power-companies/). Η νομοθεσία προβλέπει για τα Κύθηρα 0.53 ανεμογεννήτριες ανά 1000 στρέμματα. Στα 278 τετραγωνικά χιλιόμετρα του νησιού χωρούν 147. Αριθμός υπερβολικός όντως για το νησί μας. Το αν θα απορριφθούν ή όχι θα εξαρτηθεί αφενός από την ισχύ των νομικών μας επιχειρημάτων και αφετέρου από την κοινωνική αφύπνιση και εγρήγορση των κατοίκων νησιού. Γενικότερα στην χώρα έχουν δοθεί δεκαπλάσιες άδειες παραγωγής ενέργειας από Α.Π.Ε (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) από ότι χρειάζεται για να πιάσει τους στόχους της συνθήκης του Παρισιού για το κλίμα μέχρι το 2030. Προφανώς δεν θα υλοποιηθούν όλες. Αν δεν αλλάξει το νομικό πλαίσιο και το Ειδικό Χωροταξικό(ΦΕΚ 2464Β_03/12/08), τόποι με ισχυρότερα νομικά επιχειρήματα και κατοίκους με γνώση, άποψη και σε εγρήγορση μπορεί να δουν απόρριψη αδειών εγκατάστασης. Μία μίξη αιολικών και φωτοβολταϊκών είναι επιβεβλημένη. Ο λόγος για τον οποίον στα Κύθηρα δεν έγιναν αιτήσεις για φωτοβολταϊκά μεγάλης κλίμακας είναι διότι την περίοδο 2007‐2009 που έγιναν οι αιτήσεις το κόστος επένδυσης τους ήταν πολύ υψηλότερο σε σχέση με τα αιολικά. Όμως η τεχνολογία έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία και το κόστος έχει μειωθεί σημαντικά (https://emvolos.gr/christos-i-kolovos-oi-politikoi-travixan-ti-priza-ton-aiolikon-sti-germania-giati-ta-vazoyme-stin-ellada/) Πολύ μεγάλο είναι το κόστος παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με ντηζελομηχανές σε ΜΔΝ (Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά) Ωστόσο το άρθρο διακρίνεται από πολλές ανακρίβειες και σοβαρές ελλείψεις τεκμηρίωσης τις οποίες αναλύουμε παρακάτω: Καμία μικρή μειοψηφία δεν προσπαθεί να μπλοκάρει τις επενδύσεις με το έτσι θέλω. Υπάρχουν άνθρωποι που ενημερώνονται, ενημερώνουν και αναζητούν εναλλακτικές λύσεις καθώς αγωνιούν πραγματικά για το μέλλον του τόπου, τις περιουσίες τους, τις επιχειρήσεις τους και τις ζωές αυτών και των παιδιών τους στο νησί. Στις 25 Φεβρουαρίου 2020 το Δημοτικό Συμβούλιο παρόντος του προέδρου της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας ομόφωνα ψήφισε 12 σημαντικές αποφάσεις σχετικά με την εγκατάσταση Βιομηχανικών αιολικών σταθμών στο νησί. (https://kythira-windturbines.com/el/meeting-municipality-kythira-25-02-2020/) Ο Δήμος Κυθήρων και η Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας καθώς και πλήθος ιδιωτών, σωματείων και συνεταιρισμών του νησιού έχουν προβεί σε ενδικοφανείς προσφυγές προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε) και εν συνεχεία σε αιτήσεις ακύρωσης προς το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά. Όλα αυτά μόνο μια μικρή μειοψηφία που προσπαθεί να μπλοκάρει τις επενδύσεις δεν υποδηλώνουν. Το γεγονός επίσης ότι, όπως λέει και ο κύριος Κασιμάτης, στα Κύθηρα έχει ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση για το ζήτημα της εγκατάστασης ανεμογεννητριών αναιρεί τον ίδιο του τον ισχυρισμό. Καμία μεγάλη συζήτηση δεν θα είχε ξεκινήσει αν στην μια πλευρά υπήρχε μια μικρή μειοψηφία. Επίσης αναφέρει ότι οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος στον νησί πρέπει να καλυφθεί με την εγκατάσταση λίγων ανεμογεννητριών. Άρα σε ποια μειοψηφία αναφέρεται; Διακρίνουμε μια σύγχυση. Σύμφωνα με την Μελέτη Επάρκειας Ισχύος 2013‐2020 του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας‐Α.Δ.Μ.Η.Ε (https://www.admie.gr/sites/default/files/users/dssas/meleti-eparkeias-ishyos-2020-2030.pdf) “η ωριαία παραγωγή των αιολικών λαμβάνεται υπόψη ίση με το 10% (όχι 3040%) της ονομαστικής τους ισχύος”. Η αποδοτικότητα μιας ανεμογεννήτριας είναι συνάρτηση δυο βασικών παραμέτρων. Της διαμέτρου πτερυγίων και της ταχύτητας του ανέμου. Στους δύο επενδυτές που έχουν λάβει μέχρι τώρα 4 άδειες παραγωγής ενέργειας στα Κύθηρα (https://kythira-windturbines.com/el/licenses-rae-greek-energy-board/) αντιστοιχούν ανεμογεννήτριες των 2MW με διάμετρο πτερωτής 71 μέτρα και συνολικό ύψος 99,5 μέτρα και των 3 MW με διάμετρο πτερωτής 91 μέτρα και συνολικό ύψος 150 μέτρα. O συνδυασμός πολύ μεγάλων μεγεθών ανεμογεννητριών σε ένα νησί σαν τα Κύθηρα με εξαιρετικό αιολικό δυναμικό (8m/sec και προέκταση κατ’ ουσία της χερσονήσου του Κάβο Μαλέα που αποτελεί μαζί με την Νότια Εύβοια και τμήμα του Έβρου Περιοχή Αιολικής Προτεραιότητας‐Π.Α.Π σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία) και σε κοντινή απόσταση από την ενδοχώρα καθιστούν την επένδυση για κολοσσιαίους επιχειρηματικούς ομίλους (https://kythira-windturbines.com/el/the-wind-power-companies/) ιδιαίτερα ελκυστική. Η χωροθέτηση και η ποσότητα όμως των ανεμογεννητριών στα νησιά και γενικότερα δεν πρέπει να αποφασίζεται με βάση μόνο το επενδυτικό ενδιαφέρον και συμφέρον αλλά και σε σχέση με τις επιμέρους αξίες και ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής. Επικαλείται ο αρθρογράφος τον ιστότοπο ask4wind.gr και υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει καμία σοβαρή μελέτη που να επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις από την χωροθέτηση ανεμογεννητριών. Αυτό είναι άκρως μεροληπτικό καθώς το συγκεκριμένο site έχει δημιουργηθεί από την ΕΛΕΤΑΕΝ που το βασικότερο της αντικείμενο είναι να προωθεί και να διασφαλίζει τα συμφέροντα των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της αιολικής ενέργειας. Σύμφωνα με το υπάρχον χωροταξικό (ΦΕΚ 2464Β_03/12/08) επιτρέπεται η εγκατάσταση μεγάλων ανεμογεννητριών σε 500 μέτρα από οικισμούς. Δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται να επικαλεστούμε κάποια σοβαρή μελέτη για τη ζημιά που γίνεται στον τουρισμό και τις αξίες των ακινήτων. Είναι αυταπόδεικτο. Η ανταπόκριση των ξένων στην προσπάθεια ενημέρωσης που γίνεται και η ανησυχία τους για το μέλλον του νησιού αποτελεί την καλύτερη απόδειξη για αυτό. Σε ότι αφορά τα θέματα μικροκλίματος επικαλούμαστε την επιστολή του Προέδρου του Εθνικού Αστεροσκοπείου (https://kythira-windturbines.com/el/letter/) η οποία αναφέρει τη ζημιά που προκαλείται στο μικρόκλιμα Αντικυθήρων ‐ Κυθήρων. Πολλές μελέτες έχουν γίνει παγκοσμίως για όλες τις επιπτώσεις των ανεμογεννητριών και τα αποτελέσματα είναι δημοσιευμένα σε σοβαρά επιστημονικά περιοδικά, πασιφανή & πανομοιότυπα μάλιστα μεταξύ τους (δημοσιεύσεις από τις ΗΠΑ, Γερμανία, Ν. Ζηλανδία, Μ. Βρετανία, Αυστραλία). Παραθέτουμε ενδεικτικά τα παρακάτω άρθρα για τα ζητήματα επιπτώσεων στον τουρισμό την υγεία και το φυσικό περιβάλλον (https://www.kathimerini.gr/economy/local/900167/apopsi-toyrismos-kai-anemogennitries-stis-kyklades/) και (https://www.enallaktikos.gr/Article/53886/istorikh-nikh-kata-twn-anemogennhtriwn) και εδώ ( https://www.imerodromos.gr/aiolika-parka-kai-fysiko-perivallon-tinoy/) Στην Κρήτη είναι εγκατεστημένα 194MW (https://eletaen.gr/wp-content/uploads/2020/07/2020-7-29-hwea-statistics-s1-2020.pdf) ενώ η επιφάνεια του νησιού είναι 8336 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Προφανώς και δεν έχει γίνει καμία ζημιά στον τουρισμό της Κρήτης από 100 περίπου ανεμογεννήτριες. Ούτε στα Κύθηρα των 278 τετραγωνικών χιλιομέτρων θα γίνει ζημία αν τοποθετηθούν κατ’ αναλογία 3 ανεμογεννήτριες. Σε ότι αφορά την Κεφαλονιά, πρόσφατα σύσσωμη η Κεφαλλονίτικη κοινωνία απέτρεψε την εκφόρτωση ανεμογεννητριών στο λιμάνι του νησιού δείχνοντας εμπράκτως την ανησυχία και την αγωνία τους (https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/264992_anemogennitries-periballon-kai-i-ekklisi-enos-dimoy) Ο χώρος που απαιτεί η κάθε ανεμογεννήτρια είναι όντως 2‐3 στρέμματα η καθεμιά. Ωστόσο δεν φτάνουν στο σημείο τοποθέτησης με ελικόπτερο! Αναλόγως την περιοχή, ζημιά γίνεται σε πολύ μεγαλύτερη έκταση. Υπάρχουν μετρήσεις που καταλήγουν σε αναλογίες 29‐33 στρέμματα γης/ ανεμογεννήτρια αναλόγως του υψομέτρου εγκατάστασης, της υπάρχουσας ή όχι οδοποιίας και του μεγέθους της, την ύπαρξη ή όχι λιμανιού κλπ. Πουλιά σκοτώνονται αλλά όχι και τόσα πολλά, υποστηρίζει ο αρθρογράφος. Τα Κύθηρα αποτελούν μεταναστευτική στενωπό αρπακτικών πτηνών (μια από τις τρείς σε όλη την Επικράτεια) το οποίο είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο και δημοσιευμένο (https://kythira-windturbines.com/el/report-migration-of-birds-of-prey-over-kythira/). Η βιοποικιλότητα στην Ευρώπη απειλείται κατά κύριο λόγο από την αλλαγή χρήσεων γής(https://kythira-windturbines.com/el/wind-turbines-threat-to-biodiversity/). Η διατήρηση της βιοποικιλότητας μαζί με τον περιορισμό της κλιματική αλλαγής είναι δύο ισάξιοι στόχοι τους οποίους οφείλουμε να ‘’πιάσουμε’’. Σε σχέση με την ορνιθοπανίδα των Κυθήρων 35 από τα 45 είδη αρπακτικών που απαντώνται στον ελληνικό χώρο βρίσκονται‐περνούν από τα Κύθηρα. Δεν είναι τυχαίο πως όσοι μένουμε στο νησί καθημερινά αντικρύζουμε κάποιον φτερωτό εκπρόσωπο από αυτά τα 35 είδη. Διαβάστε για την μετανάστευση ενός μαυροπετρίτη από την Μαδαγασκάρη στα Αντικύθηρα! (https://m.lifo.gr/now/perivallon/280026/ayto-to-poyli-petakse-epi-8-000-xiliometra-apo-tin-madagaskari-gia-na-fthasei-sta-antikythira) Με βάση μελέτη της ορνιθολογικής εταιρείας (Προσδιορισμός και χαρτογράφηση των ορνιθολογικά ευαίσθητων στα αιολικά πάρκα περιοχών της Ελλάδος‐σελ.36 , 2010) τα Κύθηρα ‐ Αντικύθηρα πληρούν το βασικότερο κριτήριο ‐ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ από αιολικές εγκαταστάσεις ως μεταναστευτικό πέρασμα. Πολλές κατασκευές στο νησί όπως στύλοι, καλώδια ηλεκτρικού ρεύματος, κτήρια και σπίτια δεν μας αρέσουν και τα ανεχόμαστε, όμως είναι εντός ανθρώπινης κλίμακας και κλίμακας τοπίου, σε αντίθεση με πολλές ανεμογεννήτριες ύψους όσο ο πύργος Αθηνών που είναι το ψηλότερο κτήριο της χώρας (103 μέτρα) και μιάμιση φοράς αυτού. Είναι γνωστό ότι η νομολογία του Ε’ τμήματος του ΣτΕ (Συμβούλιο της Επικρατείας) είχε απαγορέψει στο παρελθόν στις Κυκλάδες την εγκατάσταση χαλύβδινων πυλώνων μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος διότι συνιστούν βάναυση προσβολή του τοπίου.(ΣτΕ 2805/1997). Οι διαστάσεις των απεικονιζομένων ανεμογεννητριών ΔΕΝ έχουν καμία υπερβολή. Υπερβολή έχουν οι πραγματικές τους διαστάσεις σε σχέση με το τσιριγώτικο τοπίο. Η απεικόνιση έγινε με το πρόγραμμα windy software (https://windyy.weebly.com/windy-software/virtual-3d-animated-wind-turbine-in-google-earth) χρησιμοποιώντας διαστάσεις ανεμογεννητριών από τις άδειες παραγωγής της Ρ.Α.Ε (Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας). Η πραγματικότητα είναι πως τα μεγέθη είναι τόσο εξωπραγματικά για το Κυθηραϊκό τοπίο που κυριολεκτικά ‘’δεν το χωράει ο νούς’’ Είναι τουλάχιστον αστείο να επικαλείται κανείς οικονομικά οφέλη για το νησί και τον Τσιριγώτη. Η ζημία η οποία προκαλείται στο νησί σε σχέση με το 3% ανταποδοτικά οφέλη (το οποίο θα μπορούσε να μεταφραστεί σαν 200€ “μέρισμα” το χρόνο στην τσέπη του κάθε Τσιριγώτη) ή τις 2‐3 μόνιμες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν είναι τεράστια και σε πολλά επίπεδα. Όποιος έχει ταξιδέψει πρόσφατα στην Νότια Εύβοια και έχει δει την καταστροφή που έχει συντελεστεί εκεί θα καταλάβει αν άξιζαν τον κόπο οι 62 θέσεις εργασίας που επικαλείται ο αρθρογράφος και αν ήταν τελικά δώρα “καθρεπτάκια” στους ιθαγενείς. Αν αναρωτηθεί κανείς ποιες ειδικότητες απαιτούνται για την εγκατάσταση ενός βιομηχανικού αιολικού σταθμού, τι είδους μηχανήματα και πόσα ‐ λίγα διαφορετικά υλικά και κάνοντας μια στοιχειώδη έρευνα εύκολα θα συμπεράνει ότι στην ανάλυση κόστους ωφέλειας για το νησί το κόστος είναι μεγάλο για το νησί και η ωφέλεια μεγάλη για τον επενδυτή. Ας αναλογιστεί κάποιος την γνωστότατη έννοια της αντιπαροχής και πόσο ήταν το ποσοστό της όταν ένας επενδυτής ζητούσε ένα οικόπεδο για ανέγερση οικοδομής και ας το συγκρίνει με το με το 3% αντιπαροχή της ελληνικής νομοθεσίας στην περίπτωση των αιολικών εγκαταστάσεων. Σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας του Δήμου Κυθήρων ‐ σελίδα 64 (https://kythira-windturbines.com/el/the-covenant-of-mayors/) η ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος στα Κύθηρα είναι 31.243MWh που αντιστοιχεί σε μέση ημερήσια ισχύ 3.5 MW. O αρθρογράφος πιστεύει ότι μια ισχύς 28 φορές αυτής που αντιστοιχεί στην κατανάλωση του νησιού (δηλαδή 100MW) είναι ένας λογικός στόχος. Αν κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί χωρίς σημαντική ζημιά στο νησί έχει καλώς. Επειδή κάτι τέτοιο μάλλον είναι πολύ δύσκολο θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε πιο λογικό να επιβαρυνθεί το νησί με 4 ‐ 5 φορές την ισχύ που χρειάζεται δηλαδή 20 MW. Δεν συμφέρει όμως τον επενδυτή. Ε, τότε να μην επενδύσει. Πρέπει δηλαδή τα Κύθηρα να μετατραπούν σε εργοστάσιο για να συμφέρει τον επενδυτή; Πέραν του τι είναι ελκυστικό για τον επενδυτή πρέπει να εξετάζεται και τι είναι ελκυστικό για τον κάτοικο. Αυτή η ισχύς των 20MW θα μπορούσε να παραχθεί από μια Κυθηραϊκη Ενεργειακή Κοινότητα. “Η ΕΚΟΙΝ είναι αστικός συνεταιρισμός αποκλειστικού σκοπού με στόχο την προώθηση της ΚΑΛΟ (Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας) και καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα, την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και την προαγωγή της ενεργειακής αειφορίας, την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας, την ενίσχυση της ενεργειακής αυτάρκειας και ασφάλειας σε νησιωτικούς δήμους, καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην τελική χρήση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο’’. Ο νόμος των ΕΚΟΙΝ (Ν. 4513/2018) δίνει την δυνατότητα σε πολίτες, φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και μικρομεσαίες επιχειρήσεις να συστήσουν αστικούς συνεταιρισμούς που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά σε πεδία σχετικά με την ενέργεια, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Σε καμία περίπτωση δεν θα έπρεπε και δεν γίνεται άλλωστε να συμπράξει μια ενεργειακή κοινότητα με τους επενδυτές. Αντιβαίνει στις θεμελιώδεις αρχές της σύστασης της. Ισχυρίζεται ο κος Κασιμάτης ότι ο φόβος ότι τα πάρκα θα υλοποιηθούν κόντρα στην γνώμη των Κυθηρίων είναι χωρίς βάση. Δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις, αιολικές εγκαταστάσεις έχουν υλοποιηθεί κόντρα στην τοπική βούληση. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία η μοναδική στιγμή σε όλη την μακροχρόνια διαδικασία αδειοδότησης, που βάση της σύμβασης Αarhus, υπάρχει πρόσβαση του κοινού, είναι κατά την διάρκεια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. (https://kythira-windturbines.com/wp-content/uploads/2020/05/Wind-farm-licensing-Greek.pdf) Στην περίπτωση των Κυθήρων ο Δήμος στην δεύτερη αναμόρφωση του προϋπολογισμού του ενέγραψε κονδύλι με τίτλο ‘’Εκπόνηση Μελέτης συνολικών επιπτώσεων από την εγκατάσταση αιολικών πάρκων στο νησί των Κυθήρων’’ με σκοπό να αντικρούσει τις Μ.Π.Ε (Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) των επενδυτών την περίοδο της δημόσιας διαβούλευσης. Σε όλη την επικράτεια Βιομηχανικοί Αιολικοί Σταθμοί υλοποιούνται ή επιδιώκεται να υλοποιηθούν κόντρα στη σύσσωμη τοπική βούληση (για παράδειγμα τα πρόσφατα γεγονότα σε Τήνο και Κεφαλονιά που πήραν την περισσότερη δημοσιότητα). Η ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της 25 Φεβρουαρίου 2020 με μοναδικό θέμα (πρωτοφανές στα χρονικά του Δήμου) τους βιομηχανικούς αιολικούς σταθμούς στο νησί, οι νομικές κινήσεις του Δήμου, της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας και πλήθους πολιτών, σωματείων και συνεταιρισμών του νησιού προφανώς δεν υποδηλώνει μια μικρή μειοψηφία που προσπαθεί να μπλοκάρει την επένδυση με το έτσι θέλω. Στην πρόσφατη ενημέρωσή του για το θέμα των ανεμογεννητριών προς την Κυθηραϊκή Αδελφότητα Αυστραλίας (https://us02web.zoom.us/rec/play/QnatrZadqDpZAvThuSauSvpvXWerQzCFMs34u8grPAjNJFqcgOUQfvPE48I3s3KEvU0PEIx2HqcdxJM.2e6dF3pO5Zez_ypq), ο Δήμαρχος Κυθήρων μεταξύ άλλων διαβεβαίωσε το ακροατήριο ότι θα γίνουν όλες οι απαραίτητές ενέργειες για την προστασία του (λεπτό 20.20) νησιού και δήλωσε ευτυχής ανακοινώνοντας (λεπτό 15.50) ότι προετοιμάζεται μαζί με ιδιώτες (προς ενημέρωση του αναγνωστικού κοινού, συμπεριλαμβανομένων και ατόμων από την ομάδα μας) και την Εγχώριο Περιουσία μία ενεργειακή κοινότητα στα Κύθηρα η οποία θα συμβάλλει στο να σταματήσουν οι σκέψεις για μεγάλες επενδύσεις βιομηχανικών αιολικών σταθμών στο νησί. Ευχόμαστε η προσπάθεια αυτή να αποδώσει καρπούς και να μπορέσουν τα Κύθηρα να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και των αναγκών που επιτάσσουν οι καιροί μας. Η συνεργασία, η αποφυγή χρήσης διχαστικού λόγου, οι όχι εκ του ασφαλούς τοποθετήσεις, οι συντονισμένες προσπάθειες και ένα κοινό όραμα για τον τόπο μπορούν να είναι όπλα μας σε αυτή την κοινή προσπάθεια.

ΥΓ1. Χρησιμοποιήσαμε παραπομπές από το website ‐ και όχι μόνο ‐ (με αναφορές και στην ΕΛΕΤΑΕΝ) ώστε ο αναγνώστης να καταλάβει ότι πέραν των γραφικών που επικαλείται ο αρθρογράφος, το website κυρίως διακρίνεται για τα πληροφοριακά του στοιχεία προσπαθώντας, έχοντας ωστόσο άποψη να διατηρεί την αντικειμενικότητά του.

ΥΓ2. Χρησιμοποιήσαμε “πλάγια” γραμματοσειρά στις φράσεις που πάρθηκαν αυτούσιες από το κείμενο του κου Κασιμάτη.

Η ΟΜΑΔΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ WIND TURBINE INFORMATION GROUP