«Ασπίδα» κατά των πυρκαγιών

Ο χειρότερος Ιούλιος ανά την υφήλιο όσον αφορά την έκταση των πυρκαγιών από τότε που ξεκίνησαν οι παγκόσμιες δορυφορικές απεικονίσεις. Η πρώτη φορά που, σύμφωνα με τη NASA, ο καπνός από τις πύρινες λαίλαπες που διέσχισαν τη Σιβηρία έφτασε στην περιοχή του Βόρειου Πόλου. Πρωτοφανείς καιρικές συνθήκες που μετατρέπουν σε μπαρουταποθήκες δεκάδες εκτάσεις γης, από τον Καναδά μέχρι την Ινδονησία, και από την Καλιφόρνια μέχρι την Αττική.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το φετινό καλοκαίρι αποτελεί απλώς μια πρόγευση για το μέγεθος και τη συχνότητα των φυσικών καταστροφών που φέρνει η ανεξέλεγκτη κλιματική αλλαγή. «Πρέπει να πάρουμε το μάθημά μας: η θλιβερή πραγματικότητα είναι ότι οι πυρκαγιές δεν αποτελούν πλέον μια πρωτοφανή κατάσταση εκτάκτου ανάγκης», αναφέρει ο Πίτερ Μουρ, αξιωματούχος του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών που εξειδικεύεται στη διαχείριση πυρκαγιών. Συμπληρώνει πως ο χρόνος πλέον εξαντλείται. «Για να μειωθούν οι ζημιές που προκαλούνται από τις πυρκαγιές, οι κυβερνήσεις του κόσμου πρέπει να εισαγάγουν άμεσα βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης δασών και γης – πολύ πριν ξεκινήσουν οι φλόγες», τονίζει με ανησυχία.

Advertisement

Παρά την καταστροφική τους καθυστέρηση, δεκάδες κράτη του κόσμου ανταποκρίνονται πλέον στο κάλεσμα του ΟΗΕ, επενδύοντας πρωτοφανή ποσά και οικοδομώντας αναλυτικά σχέδια για τη διαχείριση των πυρκαγιών. Οι ποικίλες διαφορετικές πρακτικές των χωρών εστιάζουν σε διαφορετικές προσεγγίσεις –από τη σημασία της τοπικής κοινότητας μέχρι εξελιγμένα τεχνολογικά εργαλεία–, υπάρχει όμως ανάμεσά τους ένας κοινός παρονομαστής: η κομβική σημασία της πρόληψης.

Στις ξηρές περιοχές της Ισπανίας, οι οποίες το 2019 έδωσαν μάχη με τις μεγαλύτερες πυρκαγιές της τελευταίας 20ετίας, κεντρικό εργαλείο των Αρχών αποτελεί η στενή μελέτη και κατανόηση των δασικών περιοχών της χώρας. Στη Βαλένθια η τοπική κυβέρνηση επένδυσε σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού σε εξονυχιστική έρευνα του δασικού τοπίου της πολιτείας και στις αιτίες των πρόσφατων πυρκαγιών, χρησιμοποιώντας το πλούσιο υλικό που διαθέτει η ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus, και ενεργοποιώντας ταυτόχρονα και προγράμματα ευαισθητοποίησης με όσους κάνουν χρήση του δάσους και των γύρω περιοχών. Από την αλληλεπίδραση κράτους και κοινωνίας των πολιτών προέκυψε ένα πρόγραμμα δημιουργίας «εκτάσεων περιορισμού πυρκαγιάς» με προσεκτικά επιλεγμένες ζώνες ισοπέδωσης των δένδρων για να περιορίζεται η γρήγορη εξάπλωση. Η δημιουργία μητρώου εθελοντών του περιβάλλοντος επέτρεψε επίσης στις ισπανικές αρχές να λειτουργούν ασταμάτητα, 365 ημέρες τον χρόνο, ένα πρόγραμμα καθαρισμού και υπηρεσιών επαγρύπνησης.

Σε παρόμοια κατεύθυνση κινήθηκε και ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, Γκάβιν Νιούσομ, ο οποίος τον Απρίλιο παρουσίασε μια πρόταση με χρηματοδότηση ύψους 536 εκατ. δολαρίων για την ενίσχυση των προσπαθειών κατάσβεσης πυρκαγιών, καθώς και μια ποικιλία μέτρων πρόληψης όπως η μελέτη και διαχείριση της βλάστησης και η κατασκευή πυρίμαχων δομών σε όλη την πολιτεία. Το πακέτο συμπεριέλαβε επίσης και 25 εκατ. δολάρια για την ανοικοδόμηση παλαιότερων σπιτιών τα οποία δεν τηρούν τα αντιπυρικά προστατευτικά μέτρα που εφαρμόστηκαν στην πολιτεία την τελευταία δεκαετία. Παρά τις φιλόδοξες ανακοινώσεις του Νιούσομ, ο ρυθμός εφαρμογής της πρότασης δεν φαίνεται ικανοποιητικός. Δημοσιογράφος αποκάλυψε πρόσφατα πως μόλις 11.400 στρέμματα είχαν υποβληθεί σε επεξεργασία και προληπτικούς καθαρισμούς, σε αντίθεση με τις 90.000 που ισχυρίστηκε ο κυβερνήτης πως έχουν ολοκληρωθεί. Την ώρα που η πυρκαγιά Ντίξι καίει ανεξέλεγκτα εκτάσεις στην ηλιόλουστη πολιτεία, η αξία της στενής εποπτείας και αξιολόγησης των κυβερνητικών πολιτικών μοιάζει πιο επιτακτική από ποτέ άλλοτε.

Την ίδια στιγμή, στον Καναδά –ίσως το πιο απροσδόκητο θύμα των φετινών πύρινων καταστροφών– μια νεοφυής εταιρεία ισχυρίζεται πως το νέο της τεχνολογικό εργαλείο θα αλλάξει τα δεδομένα της αναχαίτισης πυρκαγιών. Η εταιρεία Pegasus Imagery κατασκεύασε τρία μη επανδρωμένα αεροσκάφη τελευταίας τεχνολογίας, τα οποία μπορούν να πετάξουν έως και 10 ώρες – περίπου τρεις φορές περισσότερο από τα παραδοσιακά ελικόπτερα κατάσβεσης. Η ομάδα μηχανικών της εταιρείας συνέβαλε επίσης στην εξόπλιση των drones με αισθητήρες ραντάρ και υπέρυθρες ακτίνες για λήψη βίντεο υψηλής ευκρίνειας, επιτρέποντας έτσι στις πυροσβεστικές δυνάμεις την παραγωγή χαρτών σχεδόν σε πραγματικό χρόνο.