Εκκλησία και πανδημία: Οι ιεράρχες και τα μοναστήρια που… ευλογούν τους «ψεκ»

Αργά ή γρήγορα, ήταν βέβαιο ότι και η Εκκλησία θα έμπαινε στη συζήτηση και τις αντιπαραθέσεις για το θέμα της πανδημίας. Από τη μία η δικαιολογημένη ευαισθησία γύρω από την άσκηση της λατρείας και από την άλλη το γεγονός ότι ο κορωνοϊός δεν κάνει διακρίσεις, ούτε εξαιρεί λατρευτικούς χώρους, σε συνδυασμό με σειρά από αμφιλεγόμενες συμπεριφορές αρκετών μητροπολιτών, αλλά κυρίως του κατώτερου κλήρου, έχουν διαμορφώσει μια εκρηκτική κατάσταση, δύσκολα διαχειρίσιμη.

Μπροστά στον κίνδυνο να γίνουν οι ναοί μέρος του προβλήματος στην αλυσίδα μετάδοσης του ιού, η ηγεσία της Εκκλησίας πήρε την περασμένη Πέμπτη την πρωτοβουλία να συστήσει την επίδειξη τεστ για όσους πιστούς προσέρχονται σε αυτούς. Κάτι που μένει να φανεί σε ποιον βαθμό θα εφαρμοστεί.

Το πρόβλημα ξεκίνησε από τον πρώτο καιρό της πανδημίας, όταν σημαντικό μέρος της Εκκλησίας, κυρίως απλοί ιερείς, αλλά όχι μόνο, έκανε ένα άλμα λογικής, ερμηνεύοντας τον κορωνοϊό με εργαλεία παραφροσύνης, όπως οι θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο και οι γνωστές απόψεις για τη «νέα τάξη». Στο πλαίσιο αυτό απέκτησαν γνώμη για τις μάσκες, τα φάρμακα και κυρίως το εμβόλιο.

Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό. Ισχυρά αντεμβολιαστικά κινήματα εκδηλώνονται από υπερορθόδοξους στο Ισραήλ, αλλά και σε χώρες με ισχυρή επιρροή της Εκκλησίας σε κοσμικά θέματα, όπως στη Ρουμανία, στη Βουλγαρία και αλλού.Το παράδοξο που υπάρχει με την Εκκλησία είναι ότι ενώ η ηγεσία της, με πρωτοστάτη τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, έχει συνεργαστεί έως τώρα αρκετά καλά με την Πολιτεία, όσο κατεβαίνουμε στην ιεραρχία, αλλά και όσο απομακρυνόμαστε από την Αθήνα, τα προβλήματα με αρνητές είτε του ιού γενικά, είτε του εμβολίου ειδικότερα είναι τεράστια.

Υπέρ των μέτρων για την πανδημία

Με δεδομένη την επιρροή που ασκούν οι ιερείς στις ενορίες τους, οι απόψεις, οι παραινέσεις και γενικά η στάση τους έναντι της πανδημίας γίνονται σοβαρό μέρος της εξίσωσης. Και αυτό παρότι έχουν χάσει τη ζωή τους από κορωνοϊό δύο μητροπολίτες και έχουν προσβληθεί τουλάχιστον 20, ενώ είναι άγνωστο τι συμβαίνει με τους απλούς ιερείς.

Το πρόβλημα εντείνεται και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την επιδημιολογική κατάσταση ολόκληρων περιοχών, όταν σε αυτή την εξίσωση εισέρχονται και ειδικοί παράγοντες, όπως οι φανατικοί αρνητές του Αγίου Ορους με το δίκτυο των διασυνδέσεων (πνευματικοπαίδια) που έχουν σε ενορίες και μοναστήρια, κυρίως της Βόρειας Ελλάδας, οι ιδιόρρυθμοι αρνητές της εκκλησίας της Κρήτης, αλλά και οι παραθρησκευτικές οργανώσεις που δρουν υπογείως και ανεξέλεγκτα.

Την ώρα που ο Αρχιεπίσκοπος προσπαθεί να «διοχετεύσει» τις οδηγίες της επιστημονικής κοινότητας και της Πολιτείας στον χώρο της Εκκλησίας, υπάρχουν και κάποιοι μητροπολίτες, που είτε διά των διαπρύσιων κηρυγμάτων, είτε διά της σιωπής και ανοχής τους τροφοδοτούν τις προβληματικές συμπεριφορές των απλών ιερέων, οι οποίοι έχουν και την άμεση επαφή με τον κόσμο.

Ακόμα και τώρα, ενώ έχουμε μία από τις χειρότερες εξάρσεις της πανδημίας στην Ευρώπη, εκδηλώνονται αδιανόητα φαινόμενα. Οπως με τον ιερέα στη Μυτιλήνη ο οποίος τέλεσε κανονικά τη Θεία Λειτουργία σε εκκλησία και κοινώνησε πιστούς, παρότι είχε προσβληθεί με κορωνοϊό.
Ο Μητροπολίτης Δωδώνης Χρυσόστομος, ένας από τους φωτεινούς ανθρώπους της Εκκλησίας και σφοδρός πολέμιος των «ψεκασμένων», έλεγε προ ημερών σε συνέντευξή του ότι δεν είναι αρκετοί οι ιερείς που παροτρύνουν τον κόσμο να μην εμβολιάζεται, προσθέτοντας με χαρακτηριστικό ύφος ότι «είναι χαλασμένοι στο μυαλό οι άνθρωποι αυτοί, έχει χαλάσει η βαλβίδα».

Ο Δωδώνης είναι από τους πρώτους που συντάσσονται με την πιο σκληρή γραμμή έναντι των αρνητών και ζήτησε «να υπάρξει απαγορευτικό εισόδου στους ναούς, στους πιστούς που δεν έχουν κάνει το εμβόλιο, αλλά θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τους παπάδες. Να αποφασίσουμε ότι όποιος μισθοδοτείται καθ’ οιονδήποτε τρόπο από το κράτος θα είναι υποχρεωμένος να εμβολιαστεί. Εάν δεν το κάνει, να του κόψουν τον μισθό».
Ο άλλος πρωτοπόρος σε αυτό το ζήτημα είναι ο Μητροπολίτης Μυτιλήνης, Ερεσσού και Πλωμαρίου Ιάκωβος, ο οποίος έστειλε επιστολή στους ιερείς του προειδοποιώντας τους ότι όποιος δεν εμβολιάζεται τίθεται σε αργία άνευ αποδοχών.

Σε πολλές περιπτώσεις, η κόντρα μητροπολιτών που έχουν πάρει ανοιχτά θέση υπέρ του εμβολίου με τους αρνητές έχει φτάσει σε πρωτοφανή όρια, αφού σημειώνονται ακόμα και επεισόδια. Οι αντιδρώντες θεωρούν λίγο ως πολύ ότι οι μητροπολίτες που είναι υπέρ του εμβολίου… «έχουν παραδοθεί στη νέα τάξη».

Από τους πλέον σκληρούς πολέμιους των «ψεκ» είναι ο Λαρίσης και Τυρνάβου Ιερώνυμος, ο οποίος προπηλακίστηκε από τους αντεμβολιαστές, οι οποίοι διοργάνωσαν πρόσφατα συγκέντρωση έξω από τα γραφεία της μητρόπολης. Διαμαρτύρονταν επειδή ο μητροπολίτης ξεκίνησε συνεργασία με την 5η Υγειονομική Περιφέρεια, ώστε κινητή μονάδα εμβολιασμών να βρίσκεται κάθε Κυριακή έξω από τους ναούς για να διαλύεται ο φόβος και να χορηγείται σε πιστούς το εμβόλιο! Οι διαμαρτυρόμενοι (48 στον αριθμό) επέδωσαν κείμενο διαμαρτυρίας στον κ. Ιερώνυμο, ενώ η Ιερά Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου μοίρασε σοκολατάκια στους συγκεντρωμένους, «για να μη φύγουν πικραμένοι»!

Κινητοποίηση από αντεμβολιαστές έγινε και στο Επισκοπείο και τη Μητρόπολη Κοζάνης και Σερβίων, με αίτημα την παραίτηση του Μητροπολίτη Παύλου, ο οποίος έχει ταχθεί δυναμικά υπέρ του εμβολιασμού. Αλλά και ο Πατρών Χρυσόστομος έγινε τον περασμένο Ιούλιο στόχος κάποιων θερμόαιμων αντεμβολιαστών, που καταφέρθηκαν εναντίον του με απρεπείς εκφράσεις, επειδή είχε δηλώσει ότι ο εμβολιασμός είναι μονόδρομος. «Εγώ εκφράζω την άποψη της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας», δήλωσε ο ίδιος, αποφεύγοντας να δώσει συνέχεια στην κόντρα.

Ο Δράμας Παύλος είναι επίσης στην πρώτη γραμμή και κατέθεσε στην Εισαγγελία για αντεμβολιαστές ιερείς. «Είχα μια στενάχωρη εμπειρία το Πάσχα με την ανταρσία 4-5 ιερέων μου, οι οποίοι θεώρησαν καλό να μην ακολουθήσουν τις οδηγίες μου για την τελετή της Αναστάσεως όπως τις όρισε η Ιερά Σύνοδος, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας διχασμός στους χριστιανούς και να ταλαιπωρηθούν οι άνθρωποι ψυχικά, πνευματικά.

Θεωρώ ότι κάποιοι το έκαναν τελείως υποκριτικά. Διότι, π.χ., δεν μπορεί ένας ιερεύς, το καλοκαίρι στην αυλή της εκκλησίας, να περιδιαβαίνει όλη την ημέρα με σορτσάκι και να ενοχλείται η συνείδησή του αν θα κάνει την Ανάσταση δύο ώρες ενωρίτερα. Και διότι δεν είναι δική μας δουλειά, των ιερωμένων, να ασχολούμεθα με ιατρικά ζητήματα. Και να λέμε ότι πρέπει να φοράμε μάσκα ή, το χειρότερο ακόμη που συνέβη, να λέει ο ιερεύς ότι δεν θα πλησιάσετε τον Επιτάφιο όσοι φοράτε μάσκα. Αυτά είναι ανεπίτρεπτα πράγματα», είχε δηλώσει εμφατικά
.
Ο Κασσανδρείας Νικόδημος κάλεσε σε απολογία ιερέα που δήλωσε ότι πρόκειται να απαγορεύσει την είσοδο σε πιστούς που είτε έχουν κάνει το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, είτε φοράνε μάσκα, είτε έχουν κάνει self test, αλλά ο Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβας προπηλακίστηκε το περασμένο καλοκαίρι από αντεμβολιαστή, όταν κάλεσε τους πιστούς να εμβολιαστούν, όπως έκανε και ο ίδιος, ως πρόεδρος του Γηροκομείου, «για να προστατέψω τους γέροντες αδελφούς μας, που είναι σεβαστά πρόσωπα», όπως είπε στην ομιλία του.

Πολέμιοι, αρνητές και «σιωπηλοί»

«Υπάρχουν ιερείς που πήραν ανθρώπους στον λαιμό τους»

Από τους πλέον ξεκάθαρους στη μάχη κατά του κορωνοϊού είναι ο Ξάνθης και Περιθεωρίου Παντελεήμων, ο οποίος μάλιστα νόσησε ελαφρά από τον ιό και παραδέχτηκε ότι γλίτωσε τα χειρότερα χάρη στο εμβόλιο. «Υπάρχουν ιερείς που πήραν ανθρώπους στον λαιμό τους», είπε ξεκαθαρίζοντας ότι «είναι μεγάλη πλάνη να ισχυρίζονται ορισμένοι ιερείς πως η χρήση μάσκας μέσα σε ναούς είναι προσβολή προς τον Θεό».
Ο Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος Γεώργιος, ο οποίος διαγνώστηκε με κορωνοϊό και τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό, ξεκαθάρισε ότι «εμείς ως ιερείς δεν πρέπει να δίνουμε συνωμοσιολογική διάσταση στο θέμα του εμβολίου. Εμπιστευόμαστε τους ειδικούς. Δεν θα ρωτήσουμε τον ιερέα της ενορίας μας αν θα κάνουμε το εμβόλιο».

Ο Αλεξανδρουπόλεως Ανθιμος ήταν από τους πρώτους που πήραν ανοιχτά θέση υπέρ του εμβολιασμού, ήδη από τον Δεκέμβριο 2020, διακηρύσσοντας ότι «ο Θεός φώτισε τους επιστήμονες και ανακάλυψαν το εμβόλιο, το οποίο είναι μονόδρομος».
Ο Σερρών και Νιγρίτης Θεολόγος προέτρεψε τους πιστούς να εμβολιαστούν τονίζοντας παράλληλα ότι πρέπει να τηρούν αυστηρά τα υγειονομικά μέτρα.

Ο Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου Δαμασκηνός έχει ταχθεί υπέρ του εμβολιασμού δηλώνοντας ότι «δεν έχουμε δικαίωμα να αμφισβητούμε τους ιατρούς και την επιστημονική τους κατάρτιση».
Ο Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς Ιουστίνος δηλώνει υπέρ, διότι «το εμβόλιο είναι ένα μέσο προστασίας μας από τον κορωνοϊό, όπως όλα τα εμβόλια τα οποία κατά καιρούς έχουν δημιουργηθεί από την ιατρική επιστήμη».

Ο Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας Παντελεήμων προέτρεψε τους πιστούς να τρέξουν για το εμβόλιο επισημαίνοντας: «Είναι κρίμα να παίρνουν κάποιοι στον λαιμό τους άλλους ανθρώπους».
Ο Φιλίππων, Νεαπόλεως, και Θάσου Στέφανος σημειώνει ότι «το ζήτημα είναι καθαρά ιατρικό, η Εκκλησία δεν έχει κάποια αρμοδιότητα να αφορίζει το εμβόλιο».

Ο Σάμου, Ικαρίας και Κορσεών Ευσέβιος είναι στη γραμμή του Αρχιεπισκόπου προτρέποντας τους πιστούς να εμβολιαστούν άμεσα, ενώ ο Χίου, Ψαρών και Οινουσσών Μάρκος τόνισε σε μήνυμά του ότι «ο Θεός εχάρισε τα φάρμακα στους ανθρώπους και ο πιστός άνθρωπος δεν τα αποστρέφεται». Ο Μαρωνείας και Κομοτηνής Παντελεήμων έκανε το εμβόλιο και κάλεσε τους πιστούς να κάνουν το ίδιο. Ο Αργολίδος Νεκτάριος υποστηρίζει φανατικά το εμβόλιο με αρθρογραφία, ενώ θετική στάση έχει και ο Μαντινείας και Κυνουρίας Αλέξανδρος. Ο Σταγών και Μετεώρων Θεόκλητος διαμηνύει ότι είναι «αμαρτωλοί όσοι δεν κάνουν το εμβόλιο».

Στους υπέρμαχους της επιστήμης είναι ο Ηλείας και Ωλένης Γερμανός, ο οποίος απέλυσε δύο ανεμβολίαστους εργαζομένους σε γηροκομείο, ο Κορίνθου Διονύσιος, που ζήτησε να παραχωρηθούν αίθουσες στις μητροπόλεις για τον εμβολιασμό, ο Παροναξίας Καλλίνικος, ο οποίος χαρακτήρισε σπουδαίο όπλο το εμβόλιο, ο Καρυστίας και Σκύρου Σεραφείμ, που οργάνωσε εμβολιασμό ηλικιωμένων.

Υπέρ είναι και σημαντικοί παράγοντες της Εκκλησίας, όπως ο Σύρου Δωρόθεος, ο Σπάρτης Ευστάθιος, ο Δημητριάδος και Αλμυρού Ιγνάτιος, που κάλεσε τους ιερείς να μην έχουν αμφισβητήσεις για το εμβόλιο, αλλά και ο Μεσσηνίας Χρυσόστομος.

Ο Κερκύρας Νεκτάριος δηλώνει ότι το εμβόλιο είναι ιατρικό ζήτημα, όχι πνευματικό, ενώ υπέρ φέρονται και ο Κεφαλληνίας Δημήτριος, αλλά και οι Τριφυλίας και Ολυμπίας Χρυσόστομος, Φθιώτιδος Συμεών και Φωκίδος Θεόκτιστος, ο οποίος απέδωσε στο εμβόλιο το γεγονός ότι εργαζόμενοι στη μητρόπολη μολύνθηκαν, αλλά δεν χρειάστηκε να νοσηλευτούν.

Διευκρινίσεις έχει δώσει ο Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων Χρυσόστομος, διαβεβαιώνοντας ότι στη μητρόπολη τηρούνται τα μέτρα πρόληψης και ότι επειδή δεν είναι αρνητής των μέτρων έκανε και τις δύο δόσεις εμβολίου.

Στους υπέρ συγκαταλέγονται οι Πειραιώς Σεραφείμ, Κηφισίας Κύριλλος, Ιλίου Αθηναγόρας, Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος, Νέας Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος Γαβριήλ, Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης Αντώνιος.

Σημειωτέον ότι κάποιοι εκ των παραπάνω μητροπολιτών έχουν υπογράψει, και προφανώς την πιστεύουν ακράδαντα αφού ανέλαβαν και σχετική δράση, την εγκύκλιο που εξέδωσε τον περασμένο Ιούλιο η Ιερά Σύνοδος, μετά από ενημέρωση που έκανε στην Αρχιεπισκοπή ο κ. Σωτήρης Τσιόδρας για την αναγκαιότητα του εμβολιασμού. Δεν είναι όμως βέβαιο ότι με την ίδια ζέση την υποστηρίζουν όλοι οι υπογράφοντες, καθώς η συζήτηση τότε έγινε σε φορτισμένο κλίμα και η ομοφωνία προέκυψε εκ των πραγμάτων και δεν αντιπροσωπεύει κατ’ ανάγκη και ουσιαστική στήριξη της θέσης υπέρ του εμβολίου.

Κατέβαζε τις μάσκες των πιστών

Κόντρα στην επίσημη γραμμή της Εκκλησίας είναι μητροπολίτες όπως ο Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμάς, εξαιτίας των χειρισμών του οποίου το περασμένο Πάσχα γέμισε η περιοχή με κρούσματα. «Δεν αφήνει ο Θεός μέσα στον ναό να μολυνθείς!» είναι το μότο του, αρνούμενος και τις μάσκες και τα εμβόλια. Μάλιστα είχε παραπεμφθεί τότε στην αρμόδια επιτροπή για απειθαρχία, όπως και ο Κυθήρων Σεραφείμ, έτερος επιφανής εκπρόσωπος των «ψεκ» στον χώρο της Εκκλησίας.

Πάντως, οι Αιτωλοακαρνάνες ζουν μέσα στον απόλυτο διχασμό, καθώς ο μεν Κοσμάς καταστρατηγεί κάθε υγειονομική σύσταση, ενώ ο Ναυπάκτου Ιερόθεος, εκ των πιο λαμπρών και σεβάσμιων προσωπικοτήτων της Ελλαδικής Εκκλησίας, είναι φανατικά υπέρ του εμβολίου και της τήρησης των μέτρων, κατ’ επιταγή της επιστήμης – το έκανε μάλιστα πρώτος, ως εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου τον Δεκέμβριο 2020. Πρακτικά, άλλο καθεστώς δυτικά των εκβολών του Ευήνου, άλλο ανατολικά.

«Επιστήμονας» εμφανίζεται ο Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας, ο οποίος έχει αποφανθεί ότι το εμβόλιο φέρνει παρενέργειες, ακόμη και θάνατο.
Ο Γρεβενών Δαβίδ κατέβαζε τις μάσκες των πιστών για να φιλήσουν τον σταυρό, την ώρα μάλιστα που η περιοχή του είχε μπει στο κόκκινο του επιδημιολογικού χάρτη της χώρας.
Φανατικός αντεμβολιαστής ο Μάνης Χρυσόστομος, μολύνθηκε από τον ιό και νοσηλεύεται διασωληνωμένος στον «Ευαγγελισμό» από τις 24 Οκτωβρίου.

Ο Ελευθερουπόλεως Χρυσόστομος διακήρυξε την… ανεξαρτησία, υποστηρίζοντας ότι «ένας άρχοντας δεν μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, να κατεξουσιάζει τη ζωή των υπηκόων του», ενώ ο Ιερισσού Θεόκλητος, ο οποίος μάλιστα νόσησε, δήλωνε με έπαρση ότι «ο κορωνοϊός δεν με επεσκέφθη στον Αγιο Δημήτριο Θεσσαλονίκης».

Ο Ιωαννίνων Μάξιμος εμφανίζεται μεν υπέρ του εμβολίου, αλλά πριν από λίγο καιρό είχε τιμωρήσει με αργία δύο ιερείς που κοινώνησαν κόσμο με πλαστικά κουταλάκια!

Ο Νικοπόλεως και Πρεβέζης Χρυσόστομος αποφεύγει να μιλήσει για το εμβόλιο, αλλά είχε εκφράσει δυσφορία για τα περιοριστικά μέτρα και είχε μιλήσει για «έξωθεν» και «υπόγειο πόλεμο» κατά της Εκκλησίας.

Ο Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου Ιερόθεος δεν παίρνει θέση για τα εμβόλια, αλλά έχει πιέσει για χαλάρωση των περιορισμών, «προκειμένου επιτέλους να πάψουμε να ζούμε κλειδωμένοι στα σπίτια μας σαν ασθενείς που θα πεθάνουν υγιείς», όπως έχει πει.

Ο Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας Ιωήλ δεν δηλώνει αρνητής ανοιχτά, αλλά τονίζει με νόημα ότι «δεν είμαι εναντίον των μέτρων, των εμβολίων, αλλά να μας εξηγήσουν, να μας λύσουν τα ερωτηματικά», διευκρινίζοντας πάντως πως «είναι παραφιλολογία τα όσα λένε για χάραγμα και τσιπάκι» και ξεκαθαρίζοντας ότι «δεν υποχρεώνω κανέναν να κάνει ή να μην κάνει το εμβόλιο».

Ο Ελασσώνος Χαρίτων βλέπει άλλους σκοπούς πίσω από την πανδημία, καθώς δηλώνει ότι «αυτός ο ιός εδώ και δύο χρόνια ταλαιπωρεί την ανθρωπότητα και βέβαια και τη χώρα μας. Ηλθε να αλλάξει τη ζωή μας. Αυτήν τη δύσκολη εποχή να μείνουμε ενωμένοι και μέσα στην Εκκλησία».
Ο Τρίκκης, Γαρδικίου και Πύλης Χρυσόστομος αρνήθηκε να συμβάλει στο εμβολιαστικό πρόγραμμα, όταν του το πρότεινε ο δήμαρχος Τρικάλων Δημήτρης Παπαστεργίου, λέγοντας ότι αυτό είναι δουλειά της επιστήμης και της Ιατρικής. Αλλά και ο Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Ιερώνυμος, διάδοχος του αμφιλεγόμενου Αμβρόσιου, απέρριψε την πρόταση του δήμου να ταχθεί ανοιχτά υπέρ του εμβολιασμού επισημαίνοντας ότι είναι ιατρικό και όχι θεολογικό το ζήτημα.

Το ίδιο και στο Καρπενήσι με τον μητροπολίτη Γεώργιο να έχει δηλώσει ευθαρσώς ενώπιον του υφυπουργού Στέλιου Πέτσα ότι δεν μπορεί να συνδράμει στο εμβολιαστικό πρόγραμμα.

Ο Θηβών και Λεβαδείας Γεώργιος έχει μεν εμβολιαστεί, αλλά εξέφρασε αντιρρήσεις για τα μέτρα υποστηρίζοντας ότι «η Εκκλησία υπέστη μπούλινγκ».

Ο Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων Τιμόθεος δηλώνει με νόημα: «Να κάνουμε το εμβόλιο, αλλά πρώτα είναι ο Θεός».
Πολλοί αποφεύγουν να μιλήσουν ανοιχτά αφήνοντας εμμέσως τους αρνητές ιερείς να κάνουν ό,τι θέλουν στις ενορίες. Ανάμεσά τους ο Ζιχνών και Νευροκοπίου Ιερόθεος, ο Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης Πλάτων, ο Καστοριάς Καλλίνικος, ο Σισανίου και Σιατίστης Αθανάσιος, ο Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας Θεόκλητος, ο οποίος, ως πνευματικό παιδί του Αυγουστίνου Καντιώτη, θεωρείται ότι ρέπει προς την άρνηση.
«Σιωπηλοί» παραμένουν ο Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας Τίτος, ο Μηθύμνης Χρυσόστομος, ο Πολυανής και Κιλκισίου Βαρθολομαίος, ο Θήρας, Αμοργού και Νήσων Αμφιλόχιος.

Κρίσιμη θεωρείται και η στάση σιωπής που τηρούν μητροπολίτες σημαντικών περιοχών στην Αττική, όπως ο Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού Δανιήλ, ο Νικαίας Αλέξιος, ο Περιστερίου Γρηγόριος, ο Μεγάρων και Σαλαμίνος Κωνσταντίνος, που βρέθηκε θετικός στον κορωνοϊό.
Στην Κρήτη πρόβλημα προκαλεί η επιφυλακτική έως αρνητική στάση που τηρούν ο Γορτύνης και Αρκαδίας Μακάριος, ο Πέτρας και Χερρονήσου Γεράσιμος, ενώ στην ίδια γραμμή είναι ο Καρπάθου και Κάσου Αμβρόσιος και ο Σύμης, Τήλου, Χάλκης και Καστελλορίζου Χρυσόστομος.

Βόρεια Ελλάδα: Το Αγιον Ορος, οι Πόντιοι και οι «ζηλωτές»

Η «ειδική περίπτωση» με το επιβαρυμένο επιδημιολογικό φορτίο και την υστέρηση στο εμβολιαστικό πρόγραμμα της Βόρειας Ελλάδας έχει προβληματίσει τους ειδικούς, οι οποίοι αναγνωρίζουν ότι το πρόβλημα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο «τείχος της θρησκείας».

Η διάχυση της αντεμβολιαστικής κουλτούρας γίνεται σχεδόν αδιόρατα, καθώς μεταφέρεται συνήθως ως παραίνεση πνευματικών και γερόντων προς τα πνευματικοπαίδια τους, διάσπαρτα στη Βόρεια Ελλάδα, τα οποία μεταλαμπαδεύουν με τη σειρά τους την άρνηση στον εμβολιασμό στις κατά τόπους ενορίες και τα μοναστήρια όπου δραστηριοποιούνται. Αυτό το αόρατο δίκτυο ερμηνεύει και τη δυσκολία να εντοπιστούν οι πυρήνες των αρνητών στη Βόρεια Ελλάδα, παρότι η συμβολή συγκεκριμένων μονών και εκκλησιαστικών κύκλων, κυρίως προσκείμενων στο Αγιον Ορος, διαδραματίζει έντονο ρόλο. Το παράδειγμα, άλλωστε, της Αθωνικής Πολιτείας, όπου έχουν εμβολιαστεί, σύμφωνα με πληροφορίες, περίπου 400 μοναχοί σε σύνολο 2.000, παρότι υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 1.000 έχουν νοσήσει, δίνει τον τόνο στα πνευματικά παιδιά τους.

Ο καθηγούμενος της Μονής Εσφιγμένου, Αρχιμανδρίτης Βαρθολομαίος, ο οποίος ήταν ο πρώτος μοναχός που έκανε το εμβόλιο στο Αγιον Ορος, έχει καταγγείλει τη δράση ανθρώπων που δεν είναι μοναχοί της Αθωνικής Πολιτείας, ούτε καν ανήκουν στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ πνευματικά σχετίζονται με το θρησκευτικό νομικό πρόσωπο Εκκλησία Γ.Ο.Χ. Ελλάδος και πολιτικά με ακροδεξιά κόμματα, οργανώσεις και λοιπά κυκλώματα και κάνουν αντεμβολιαστική προπαγάνδα σε διαδηλώσεις και στο Διαδίκτυο χρησιμοποιώντας παρανόμως το όνομα της μονής.
Εκτός από την επιρροή που ασκούν στο ποίμνιο της Βόρειας Ελλάδας κάποιες μονές και εκκλησιαστικοί κύκλοι προσκείμενοι στο Αγιον Ορος, μία ακόμη παράμετρος για την περιοχή αποτελούν οι πληθυσμοί με καταγωγή από τον Πόντο, οι οποίοι υπολογίζονται σε περίπου 200.000 στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Κατανεμημένοι σε αρκετές πολυμελείς οικογένειες ανά νομό, λειτουργούν μεταξύ τους ως κλειστή κοινότητα, με αποτέλεσμα να γίνονται υπερμεταδότες του ιού. Οι δε θρησκευτικές αναφορές μερίδας αυτού του πληθυσμού βρίσκονται κοντά σε ομάδες Παλαιοημερολογιτών στην Ελλάδα, που συνδέονται παραδοσιακά με τη Ρωσική Εκκλησία, με αποτέλεσμα τα επίπεδα εμβολιασμού της συγκεκριμένης ομάδας να καταγράφονται ως εξαιρετικά χαμηλά σε σχέση με τον πανελλαδικό μέσο όρο.

Την ίδια ώρα, εμβληματικά μοναστήρια και αδελφότητες-σημεία αναφοράς για χιλιάδες πιστούς στη Μακεδονία, τα οποία προχώρησαν μαζικά στον εμβολιασμό, όπως το γυναικείο μοναστήρι στην Ορμύλια Χαλκιδικής, αλλά και το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στη Σουρωτή Θεσσαλονίκης (όπου έχει ταφεί ο γέροντας Παΐσιος) δέχτηκαν τη χλεύη υπερορθόδοξων εκκλησιαστικών κύκλων λόγω του εμβολιασμού, με αιτιάσεις περί «άλωσης» των μοναστηριών. Πολύ χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού παρουσιάζουν οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί Ρομά στη Θράκη, οι οποίοι διαμένουν σε καταυλισμούς με πολυμελείς οικογένειες, ευνοώντας τις συνθήκες για δημιουργία αλυσίδας μετάδοσης στα αστικά κέντρα.