Δεν μας χρωστά κανένας

Προ ημερών, σε έρευνα εταιρείας δημοσκοπήσεων (Public Issue) φαίνεται πως το 65% των ερωτηθέντων τάσσεται υπέρ της ουδέτερης στάσης στον πόλεμο της Ουκρανίας, ενώ το 26% τάσσεται με το μέρος της Ουκρανίας. Προφανώς η πλειοψηφία των ερωτηθέντων ασπάζεται τη θέση «γιατί να μπλέξουμε;» κι έτσι επιλέγει την ουδετερότητα. Μια θέση βολική και ανώδυνη.

Σχεδόν όλοι όσοι ασπάζονται τη θέση «γιατί να μπλέξουμε;» θέλουν η διεθνής κοινότητα να προστρέξει σε βοήθεια αν ποτέ η πατρίδα μας δεχτεί επίθεση.

Ελα όμως που όταν τους ρωτήσεις αν θέλουν η διεθνής κοινότητα να προστρέξει σε βοήθεια αν ποτέ η πατρίδα μας δεχτεί επίθεση, σχεδόν όλοι θα απαντήσουν καταφατικά. Η ίδια αντίληψη διαπερνά και τη θέση μέρους της κοινής γνώμης, πως η Ελλάδα, στο πλαίσιο της συμφωνίας αμυντικής συνδρομής με τη Γαλλία, δεν θα πρέπει να εμπλακεί σε επιχειρήσεις αν της ζητηθεί από τη Γαλλία. Ομως οι ίδιοι άνθρωποι απαιτούν η Γαλλία να βοηθήσει την Ελλάδα αν δεχθεί επίθεση. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που πάλι ένα 60% ζητούσε και να παραμείνουμε στο ευρώ και να μην τηρούμε τις υποχρεώσεις της συμφωνίας βάσει της οποίας ενταχθήκαμε στην Ευρωζώνη.

Στη διεθνή σκηνή δεν υπάρχει το «μονά ζυγά δικά μου». Υπάρχουν κανόνες και οι κανόνες έχουν μερικά χαρακτηριστικά: την αμοιβαιότητα, την τήρηση των συμφωνηθέντων, την αποφυγή μονομερών ενεργειών. Αυτή η αντίληψη –που διαπερνά οριζοντίως την πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας–, πως έχουμε μόνο δικαιώματα, έχει τις ρίζες της στην ισχυρή πεποίθηση ότι η ανθρωπότητα μας χρωστά. Είναι η γνωστή τετριμμένη πλέον θεωρία των βελανιδοφάγων Ευρωπαίων. Αλλοι την πιστεύουν, άλλοι την επικαλούνται γιατί τους βολεύει. Ομως η διεθνής κοινότητα πορεύεται με άλλους όρους. Οι ιστορικές αναφορές και η ευγνωμοσύνη για το παρελθόν δεν συνεπάγονται μια ειδική μεταχείριση της σημερινής Ελλάδας. Οταν γίνει αντιληπτό από τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών πως ουδείς σε αυτόν τον πλανήτη μάς χρωστά και πως η ουσιαστική δύναμη μιας χώρας δεν βρίσκεται στο χθες, αλλά στο σήμερα και κυρίως στο πώς σχεδιάζει το αύριο, τότε ίσως να δούμε με άλλη ματιά την αμοιβαιότητα, τη συμπαράσταση, την αλληλοβοήθεια. Τότε θα κατανοήσουμε το do ut des.