6+1 υγιεινές συνήθειες «ασπίδα» κατά της άνοιας

Οχι μόνο μία, αλλά επτά καλές συνήθειες φαίνεται πως συνθέτουν μια δυνατή «ασπίδα», μειώνοντας σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας ακόμα και σε άτομα που διατρέχουν γενετικά υψηλό ρίσκο. Αυτό είναι το συμπέρασμα νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στο διαδικτυακό τεύχος «Neurology» και αποτελεί έναν χρήσιμο οδηγό για την πρόληψη της άνοιας, με την οποία σήμερα εκτιμάται πως ζουν 50 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο.

Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τους επτά παράγοντες-συμμάχους της καρδιαγγειακής και εγκεφαλικής υγείας, που οι επιστήμονες της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA) έχουν ονομάσει «Life’s simple 7» – σε ελεύθερη μετάφραση θα μπορούσε να αποτυπωθεί ως οι «επτά απλοί κανόνες για καλύτερη ζωή». Ποιοι είναι αυτοί;

1. Παραμείνετε δραστήριοι.

2. Ακολουθήστε μια καλή, ισορροπημένη διατροφή.

3. Χάστε βάρος.

4. Πείτε όχι στο τσιγάρο.

5. Διατηρήστε υγιή αρτηριακή πίεση.

6. Ελέγξτε τη χοληστερόλη.

7. Ρυθμίστε τα σάκχαρο στο αίμα.

«Αυτές οι υγιεινές συνήθειες έχουν συνδεθεί με χαμηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας συνολικά, αλλά παρέμενε αβέβαιο εάν το ίδιο ισχύει και για τα άτομα με υψηλό γενετικό κίνδυνο» δήλωσε η συγγραφέας της μελέτης Adrienne Tin, του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου του Μισισιπή στο Τζάκσον.

Και συνέχισε: «Τα καλά νέα είναι ότι ακόμα και για τα άτομα που διατρέχουν υψηλότερο γενετικό κίνδυνο οι πιθανότητες να εμφανίσουν άνοια μειώνονται όταν ακολουθούν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής».

Η μελέτη

Στην έρευνα συμμετείχαν 8.823 άτομα ευρωπαϊκής καταγωγής και 2.738 αφρικανικής καταγωγής, τα οποία μπήκαν στο… μικροσκόπιο επί 30 χρόνια. Είναι σημαντικό δε να σημειωθεί πως κατά την έναρξη της μελέτης οι συμμετέχοντας είχαν μέσο όρο ηλικίας τα 54 έτη.

Και οι 11.561 είχαν δεσμευθεί να αξιολογούν τον βαθμό συμμετοχής τους στους επτά προαναφερόμενους παράγοντες-κλειδιά. Πώς διαμορφωνόταν η βαθμολογία; Από 0 έως 14, με το 0 να αντιπροσωπεύει την πιο ανθυγιεινή βαθμολογία και το 14 την πιο υγιεινή. Τελικά, η μέση βαθμολογία μεταξύ αυτών με ευρωπαϊκή καταγωγή ήταν 8,3 και η μέση βαθμολογία μεταξύ αυτών με αφρικανική καταγωγή ήταν 6,6.

Είναι σημαντικό να προστεθεί πως είχε προηγηθεί ο υπολογισμός του γενετικού κινδύνου για εμφάνιση άνοιας σε όλα τα άτομα, με τους ειδικούς να έχουν ως «χάρτη» τις περιοχές του DNA που έχουν ενοχοποιηθεί για τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Εν τω μεταξύ, οι συμμετέχοντες με ευρωπαϊκή καταγωγή χωρίστηκαν σε πέντε ομάδες και εκείνοι με αφρικανική καταγωγή σε τρεις ομάδες, με βάση τις βαθμολογίες της γενετικής ανάλυσης. Αναλυτικότερα, η ομάδα υψηλού κινδύνου περιλάμβανε άτομα που έφεραν τουλάχιστον ένα αντίγραφο της παραλλαγής του γονιδίου APOE που σχετίζεται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ, APOEe4.

Ετσι, από αυτούς με ευρωπαϊκή καταγωγή, το 27,9% είχε τον συγκεκριμένο γονότυπο, ενώ στην άλλη ομάδα το ποσοστό άγγιζε το 40,4%.

Εως το τέλος της μελέτης, 1.603 άτομα με ευρωπαϊκή καταγωγή εμφάνισαν άνοια και 631 άτομα με αφρικανική καταγωγή. Στην περίπτωση των πρώτων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι είχαν υψηλό σκορ στους παράγοντες που αφορούσαν τον τρόπο ζωή τους διέτρεχαν χαμηλότερο ρίσκο. Και μάλιστα η παρατήρηση αυτή αφορούσε και τις πέντε ομάδες γενετικού κινδύνου, ανεξαρτήτως βαθμολογίας. Μάλιστα, ο κίνδυνος μειωνόταν κατά 9% για κάθε καλό βαθμό.

Πώς μεταφράζεται αυτό; Οι πιθανότητες μειώνονται από 30% έως και 43% ακόμα και στα άτομα μεσαίου και υψηλού κινδύνου με ευρωπαϊκή καταγωγή, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για όσους είχαν αφρικανική καταγωγή είναι 6% έως και 17%. Σε κάθε περίπτωση και όπως σημείωσε η Adrienne Tin, κρίνεται αναγκαίο να συνεχιστούν οι έρευνες, και μάλιστα σε μεγαλύτερο δείγμα από διαφορετικούς πληθυσμούς, «ώστε να έχουμε πιο αξιόπιστες εκτιμήσεις». Η αναφορά της αυτή βασίστηκε κυρίως στο γεγονός πως το δείγμα των συμμετεχόντων αφρικανικής καταγωγής ήταν σαφώς πιο περιορισμένο.

Η νόσος

Στις αναπτυγμένες χώρες, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής είχε ως επίπτωση την εξάπλωση της άνοιας, με πιο συχνή μορφή τη νόσο Αλτσχάιμερ (70% του συνόλου των περιστατικών). Παγκοσμίως, στις μέρες μας υπάρχουν 50 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με άνοια – στη χώρα μας υπολογίζονται σε 200.000 -, με τους ειδικούς να προειδοποιούν πως ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί δραματικά στο μέλλον.

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μη αναστρέψιμη και εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς σε βάθος χρόνου. Τα συμπτώματά της είναι: διαταραχές μνήμης, διαταραχές λόγου, απώλεια προσανατολισμού στον χώρο και χρόνο και έκπτωση καθημερινής λειτουργικότητας. Επίσης υπάρχουν αλλαγές στην προσωπικότητα, συχνά σωματικά ενοχλήματα και ψυχιατρικά συμπτώματα, όπως απάθεια, κατάθλιψη, επιθετικότητα, ευερεθιστότητα, αρνητισμός, παραλήρημα και ψευδαισθήσεις. Από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι τα τελικά στάδια της νόσου μεσολαβούν κατά μέσο όρο 10 χρόνια.