Ομιλία προέδρου Εγχωρίου κ. Ε. Βενάρδου κατά τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Μητροπολίτου Μελετίου Γαλανόπουλου

«Κρείσσων εργαζόμενος και περισσεύων εν πάσει ή περιπατών δοξαζόμενος»

Το χωρίον Σοφία Σειράχ. 10,27

Ο Αρχιμανδρίτης της «Παράγκας 26» του φοβερού ναζιστικού στρατοπέδου του Νταχάου με χαραγμένο στο μπράτσο του, από τα SS τον αριθμό «58279», στον Επισκοπικό θρόνο της Μητρόπολης Κυθήρων.

Ο Μητροπολίτης μας μαζί με  το Διοικητικό Συμβούλιο της Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων, αποφασίσαμε να τιμήσουμε έναν αδάμαντα της Εκκλησίας μας, τον αείμνηστο Μητροπολίτη Κυθήρων και Αντικυθήρων κυρό Μελέτιο Γαλανόπουλο καταγόμενο από το χωριό Μαγούλα της Ιστορικής και  ευάνδρου Λακεδαίμονος και αναπαυόμενο στην Ιερά Μονή Αγίων Σαράντα Σπάρτης. Ήλθε στα Κύθηρα αφού προηγουμένως είχε φυλακισθεί και είχε βασανισθεί στο φοβερό στρατόπεδο των Ναζί, το Νταχάου όπου και παρέμεινε επί μία ολόκληρη τριετία. Ως Αρχιμανδρίτης ήταν εφημέριος στον ιστορικό ορθόδοξο ναό του Αγίου Γεωργίου στο Μόναχο της Γερμανίας. Αυτός ο πανέμορφος καθολικός Ναός του 15αιώνα, γοτθικού ρυθμού παραχωρήθηκε το 1828 στους Έλληνες Ορθοδόξους από τον Φιλέλληνα Βασιλιά της Βαυαρίας  Λουδοβίκο τον Α, πατέρα του Όθωνα.  Όταν το εφιαλτικό πέπλο του ναζισμού απλώθηκε στην Ευρώπη, ο αείμνηστος Μελέτιος τοποθέτησε  μια κεραία στο πανύψηλο καμπαναριό του ναού και από εκεί αφού άκουγε το BBC μετέδιδε και τα δικά του αντιστασιακά μηνύματα.

Την 23^ην Απριλίου 1942 εντοπίσθηκε από τα ραδιογωνιόμετρα της Γκεστάπο και συνελήφθη. Αφού ανακρίθηκε και βασανίσθηκε άγρια, οδηγήθηκε στο Νταχάου στην Παράγκα 26 στο μπλόγκ των Ιερωμένων με χαραγμένο στο μπράτσο τον αριθμό 58279, όπου κρατούνταν Ιερωμένοι Ορθόδοξοι, Καθολικοί και Προτεστάντες. Εκεί κρατήθηκε 3 ολόκληρα χρόνια κάτω από απάνθρωπες συνθήκες και απελευθερώθηκε από τα συμμαχικά στρατεύματα. Επισκεπτόμενος κανείς και σήμερα το φοβερό αυτό στρατόπεδο και βλέποντας τους φούρνους την αίθουσα αερίου – τα υποτιθέμενα λουτρά – θα συνειδητοποιήσει το μέγεθος των εγκλημάτων και της κτηνωδίας που διαπράττοντο εκεί.

Η εργασία του ήταν να ράβει μουσαμάδες και εκεί μέσα στην παράγκα εκτελούσαν και τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Με τη βοήθεια των συγκρατουμένων του έπλεξε ένα ωμοφόριο το οποίο έφερε και στα Κύθηρα. Στην ίδια παράγκα εκρατείτο και ο Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Χατζόπουλος, που συνελήφθη στη Κόρινθο για την αντιστασιακή του Δράση. Μετά την απελευθέρωση οι δύο Έλληνες Κληρικοί επέστρεψαν στην Ελλάδα και ο μεν Μελέτιος Γαλανόπουλος έγινε Μητροπολίτης Κυθήρων και Αντικυθήρων, ο δε Δαμασκηνός Χατζόπουλος Τριφυλίας και μετά Μαγνησίας.

Για την ιστορία αναφέρουμε ότι μετά την  σύλληψη το Μελετίου τα κλειδιά του ναού τα είχε ο διάσημος μαθηματικός Καραθεοδωρής  – συνεργάτης του Αϊνστάιν, ο οποίος εκείνη την εποχή δίδασκε στο Πολυτεχνείο του Μονάχου.

Παρ΄όλα αυτά που υπέστη και παρόλο ότι είχε περάσει το εξηκοστό έτος της ηλικίας του, όταν ήρθε στα Κύθηρα η δραστηριότητα του ήταν πρωτοφανής.

Όσοι περνούσαν ενωρίς το πρωί, νύχτα ακόμη έξω από το γραφείο του, έβλεπαν το φως αναμμένο και άκουγαν στην ησυχία της νύχτας το κτύπημα της γραφομηχανής που δούλευε ασταμάτητα.

Ούτε ο ίδιος ησύχαζε, ούτε τους άλλους άφηνε να ησυχάσουν. Υπουργεία, Νομαρχίες, Τράπεζες, Υπηρεσίες διάφορες βομβαρδίζονταν από την αλληλογραφία του Μητροπολίτη Κυθήρων και από όλους κάτι ζητούσε. Το όραμά του ήταν να μπουν τα Κύθηρα σε τροχιά ανάπτυξης και να ξεφύγουν από την μιζέρια.

Δεν περιορίστηκε στα του οίκου του. Ενδιαφέρθηκε για όλα, για κάθε τι που νόμιζε ότι θα βοηθήσει στην ανάπτυξη του τόπου και θα καλυτερεύσει τη ζωή των κατοίκων.

Πρώτο μέλημα του  ήταν να πρασινίσει ο τόπος. Να φυτευθούν δέντρα δασικά στα μέρη που δεν καλλιεργούνταν και στα καλλιεργήσιμα να φυτευθούν δένδρα που να αποδίδουν παραγωγή.

Δημιουργεί φυτώρια, ένα στα Μυρτίδια και ένα στον Άγιο Θεόδωρο, όπου εργάζονταν δεκάδες Κυθήριοι, κυρίως γυναίκες.

Φέρνει γεωπόνους και άλλους ειδικούς να κάνουν μελέτες, επαναλειτουργεί τη Γεωργική Σχολή του Καραβά, παρακινεί τα σχολεία του νησιού να κάνουν τις εκδρομές τους στα φυτώρια και τα παιδιά να βοηθούν εκεί στις εργασίες και στις δενδροφυτεύσεις.

Επίσης για την κτηνοτροφία έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον. Φέρνει καινούργιες ράτσες βοοειδών και αιγοπροβάτων από το εξωτερικό που απέδιδαν πολύ γάλα και χοίρους με πολύ λίγο λίπος.

Ιδρύει τυροκομείο στα Φράτσια και καθιερώνει τη Γεωργική και Κτηνοτροφική Έκθεση Φρατσίων για να βραβεύονται οι καλύτεροι γεωργοί και κτηνοτρόφοι.

Με τις συνεχείς οχλήσεις του καταφέρνει να διοριστεί μόνιμος κτηνίατρος στα Κύθηρα και να οικοδομηθεί Κτηνιατρείο στη Χώρα. Φέρνει δασκάλα οικιακής οικονομίας στο νησί, η οποία για τρία χρόνια περιόδευε στα χωριά των Κυθήρων και έκανε μαθήματα στις νοικοκυρές πως να κονσερβοποιούν τρόφιμα που περίσσευαν  από την παραγωγή, ώστε να μη πηγαίνει τίποτε χαμένο, αφού τότε δεν υπήρχαν ψυγεία και καταψύκτες.

Με την φροντίδα του Μητροπολίτη Μελετίου έφθασαν στα Κύθηρα μεγάλες ποσότητες τροφίμων και ρουχισμού που μοιράζονταν στα σχολεία και στον κόσμο και ανακούφιζαν τους οικονομικά ασθενέστερους.

Μεγάλο ενδιαφέρον έδειξε για το Νοσοκομείο Κυθήρων και για την ίδρυση Γηροκομείου. Το Νοσοκομείο που κτίσθηκε με δωρεές των Κυθηρίων και  εσυντηρείτο από το κληροδότημα Τριφύλλη κατάφερε να το κάνει κρατικό. Έτσι τα χρήματα του κληροδοτήματος Τριφύλλη πήγαν όλα για τη συντήρηση του Γηροκομείου.

Όταν χρειαζόταν διακομιδή ασθενούς πάντα με φροντίδα δική του κατέφθανε στα Κύθηρα Ελικόπτερο να τον παραλάβει.

Για την Οικοκυρική Σχολή έδειξε ξεχωριστό ενδιαφέρον. Έφυγε από την Καρβουνάδα και πήγε σε πιο άνετους χώρους στο Μυλοπόταμο, και συνεχώς επαγρυπνούσε για την καλή λειτουργία της.

Παρότρυνε τον κόσμο να στέλνει εκεί τα κορίτσια που δεν πήγαιναν στο Γυμνάσιο και τελικά κατάφερε με δωρεά του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών να κτισθεί νέο κτίριο με άνετους χώρους στο Μυλοπόταμο για τη στέγασή της.

Με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών είχε ιδιαίτερες σχέσεις, ίσως από  τα χρόνια που ήταν εφημέριος στο Μόναχο της Γερμανίας. Αμέσως μετά την άφιξη του Μελετίου στα Κύθηρα, υψηλά ιστάμενοι εκπρόσωποι του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, έφθασαν στο νησί μας, για να δουν και να εκτιμήσουν την κατάσταση. Μέχρι και Ραβίνοι είχαν έλθει, οι οποίοι έστειλαν μετά Ισραηλίτες τεχνοκράτες να κάνουν προτάσεις, αφού οι ίδιοι είχαν εφαρμόσει προηγμένα συστήματα σε καλλιέργεια αγόνων εδαφών. Τελικά το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών έστειλε μόνιμο εκπρόσωπο του στα Κύθηρα, τον Ολλανδό Αρχιτέκτονα – μηχανικό Γ. Κόκσμαν που έμεινε για πάντα εδώ. Ο Γ. Κόκσμαν προσέφερε μεγάλο έργο, είχε οργανωμένο γραφείο πολιτικού μηχανικού και έφερνε Ολλανδούς φοιτητές και αποφοίτους πολυτεχνείων που έκαναν μελέτες έργων και ανακαινίσεις σπιτιών δωρεάν.

Και στα Λιμενικά έργα Καψαλίου έβαλε τη σφραγίδα του ο μακαριστός Μητροπολίτης Μελέτιος. Όταν απεφασίσθει να ξεκινήσουν τα έργα, οι πρωτεργάτες πήγαν και του ζήτησαν τη συμπαράστασή του, υπολογίζοντας στο κύρος του αξιώματός του, αλλά και στο δυναμισμό του. Με ενθουσιασμό δέχθηκε να βοηθήσει, τέθηκε επικεφαλής τη επιτροπής Λιμενικών Έργων Καψαλίου, παρακολουθούσε στενά την εξέλιξη των έργων και έδωσε και τον οβολόν του που δεν ήταν ευκαταφρόνητος για την εποχή εκείνη, και όσοι τον γνώριζαν καλά, ήξεραν ότι ήταν από το υστέρημά του. Έτσι το όνομά του είναι γραμμένο μεταξύ των πρωτεργατών των Λιμενικών έργων Καψαλίου αλλά και μεταξύ των Ευεργετών.

Για τα χριστιανικά μνημεία δεν ήταν δυνατόν να μη δείξει το ενδιαφέρον του. Ήλθε κλιμάκιο ειδικών στα Κύθηρα για  την καταγραφή τους και άρχισε σταδιακά η αναστήλωσή τους που συνεχίστηκε και μετά την αποχώρησή του. Ζήτησε πίστωση 4.000,000 δραχμών για ίδρυση μουσείου Εκκλησιαστικών κειμηλίων και Εικόνων που είχε αρχίσει να συγκεντρώνει. Δυστυχώς η απομάκρυνσή του από τα Κύθηρα το 1969 από την χούντα παρά τη θέλησή του δεν του επέτρεψε να το πραγματοποιήσει.

Άφησα τελευταία να αναφερθώ για λίγο στη δραστηριότητα του ως Προέδρου της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας σύμφωνα με την τότε ισχύουσα νομοθεσία. Πρωτοστάτησε στον αγώνα μαζί με τους αείμνηστους Καλοκαιρινό Μιχαήλ, Θεοδωρακάκη Ευστράτιο, Λουράντο Κωνσταντίνο, Παυλάκη Γεώργιο, Μεγαλοκονόμο Σταύρο, Κομηνό Βασίλειο, Λαζαρέτο Φραγκίσκο, Παστό Κοσμά και Βενάρδο Παναγιώτη, μέλη κατά διαστήματα του τότε Διοικητικού Συμβουλίου, στο τσουνάμι των καταπατητών που είχε προκύψει τη δεκαετία του 60, οι οποίοι αγόραζαν 5 στρέμματα και πουλούσαν 20,30,50, όσα ήθελαν.

Όλο το νότιο και νοτιοανατολικό παράκτιο τμήμα του νησιού μας, αν δεν υπήρχε ο Μελέτιος, το Διοικητικό Συμβούλιο και φυσικά ο θεσμός της Εγχωρίου η δημόσια αλλά και ιδιωτική περιουσία στις περιοχές αυτές δεν θα υπήρχε σήμερα.  Θυμάμαι μικρό παιδί που ερχόταν στο χωρίο μου στο Καραβά, το βορειότερο του νησιού μας, με ένα παλιό τζιπ ή με ένα γαϊδουράκι διανυκτέρευε στο κελί του ναού μας του Αγίου Χαραλάμπους και την επόμενη μαζί με το Διοικητικό Συμβούλιο περνούσαν απέναντι με το θρυλικό καΐκι του Ψαρομμάτη για να μεταβούν στη συνέχεια στο Γύθειο στα δικαστήρια όπου τότε υπάγοντο τα Κύθηρα  για να υπερασπιστούν τη δημόσια περιουσία. Ηγάπησε τη δικαιοσύνη αντιστάθηκε στην ανομία, μιλάνε τα έργα του αλλά πρέπει και εμείς να μιλήσουμε για εκείνον.

Για όλους λοιπόν αυτούς του λόγους και για πολλούς άλλους που ο χρόνος δεν μου επιτρέπει να αναφέρω που ευτυχώς συγκράτησε η μνήμη αυτών που τα έζησαν 55 χρόνια πριν, αλλά και για να μαθαίνουν οι νεότεροι, τιμάμε σήμερα, αυτόν τον κορυφαίο Ιεράρχη της Ορθοδοξίας μας, ο οποίος ήταν μια προσωπικότητα με όραμα με σοφία με  δυναμισμό, με πνευματική ανωτερότητα και καλλιέργεια με εργατικότητα, αποφασιστικότητα και εντιμότητα.

Σεβασμιώτατοι Άγιοι Αρχιερείς

Σεις που είσθε πηδαλιούχοι της Εκκλησίας μας, μιας Εκκλησίας που είναι αλώβητος στυλοβάτης του γένους μας, συνοδοιπόρος του Ελληνικού Λαού που πονάει και λυπάται  αλλά δεν λυγίζει, που είναι φάρος κατευνασμού και ειρήνευσης που προσφέρει νόημα ζωής και τρόπο ύπαρξης και που διδάσκει σεβασμό στον πλησίον

Εσείς που διακονείτε σύστοιχοι με τον Παύλειο Λόγο σε μια κοινωνία που επικρατεί ο βερμπαλισμός και ο λαϊκισμός, σας παρακαλώ να προσεύχεσθε και για μας για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε έστω στο υποποπλάσσιο το έργο του κυρού Μελετίου Γαλανόπουλου μιας και μεις σήμερα αντιστεκόμαστε στις παράνομες βλέψεις κάποιων.

Ας είναι αιωνία του η μνήμη.  Ευχαριστώ.

 

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΝΤΥΠΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ»