20 χρόνια από το πιο πολύνεκρο τσουνάμι στην ιστορία – Πώς χάθηκαν 230.000 ζωές σε λίγες ώρες

Άνθρωποι που πενθούν δικούς τους, πολλοί αδυνατώντας να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους, συμμετέχουν σήμερα σε επιμνημόσυνες δεήσεις και τελετές σε χώρες της Ασίας, τιμώντας την 20ή επέτειο του πιο καταστροφικού και πιο πολύνεκρου τσουνάμι στην ιστορία, που άφησε σχεδόν 230.000 νεκρούς την επομένη των Χριστουγέννων.

Την 26η Δεκεμβρίου 2004, φοβερός σεισμός 9,1 βαθμών σημειώθηκε στα ανοικτά των ακτών της νήσου της Σουμάτρας. Προκάλεσε τεράστια κύματα, που σφυροκόπησαν την Ινδονησία, τη Σρι Λάνκα, την Ινδία, την Ταϊλάνδη κι άλλες εννιά χώρες που βρέχονται από τον Ινδικό Ωκεανό — προκαλώντας θύματα ως ακόμη και στη Σομαλία.

Όταν έφθασαν στη μέγιστη ισχύ τους, τα σεισμικά κύματα κινούνταν με ταχύτητα σχεδόν 800 χιλιομέτρων την ώρα κι υψώνονταν ως ακόμη και στα τριάντα μέτρα.

Στην ινδονησιακή επαρχία Ατσέχ, που θρήνησε πάνω από 100.000 νεκρούς, το μεγάλο ισλαμικό τέμενος Μπαϊτουραχμάν άρχισε σειρά εκδηλώσεων μνήμης σε όλη την Ασία. Προηγουμένως, ήχησε σειρήνα για τρία λεπτά, ακριβώς την ώρα της καταστροφής, κι ακολούθησαν δεήσεις.

Άνθρωποι καθισμένοι στο έδαφος έκλαιγαν σε ομαδικό τάφο όπου ενταφιάστηκαν κάπου 14.000 θύματα του τσουνάμι, ενώ σε ορισμένα χωριά οργανώθηκαν κοινοτικές προσευχές, για να τιμηθούν τα θύματα της καταστροφικής που σε πολλές περιπτώσεις αφάνισε ολόκληρες κοινότητες.

Στην πρωτεύουσα της Άτσεχ, την Μπάντα Άτσεχ, Ινδονήσιοι μπορούσαν να επισκεφθούν άλλο ομαδικό τάφο, ενώ έγινε νυχτερινή προσευχή στο μεγάλο τζαμί. Άλλες θρησκευτικές τελευτές και αγρυπνίες προγραμματιζόταν να γίνουν στη Σρι Λάνκα, στην Ινδία, όπως και στην Ταϊλάνδη.

«Νόμιζα αληθινά πως ήταν το τέλος του κόσμου», αφηγήθηκε ο Χασναουάτι, καθηγητής 54 ετών, παρών στο τέμενος, που είχε επίσης υποστεί εκτεταμένες ζημιές εξαιτίας του τσουνάμι.

«Μια Κυριακή πρωί, ενώ είχε συγκεντρωθεί όλη η οικογένειά μας και γελούσαμε, χτύπησε καταστροφή και χάθηκαν όλα. Δεν έχω λόγια».

Στην Ταϊλάνδη, όπου περίπου οι μισοί από τους 5.000 και πλέον νεκρούς ήταν ξένοι τουρίστες, οι τελετές μνήμης άρχισαν νωρίς στο Μπαν Ναμ Χεμ, το χωριό που υπέστη το πιο σφοδρό χτύπημα.

Συγγενείς θυμάτων, κάποιοι δακρυσμένοι, άφηναν λουλούδια και στεφάνια μπροστά σε έναν τοίχο, καμπυλωμένο σαν κύμα τσουνάμι, στον οποίο έχουν τοποθετηθεί πλάκες με τα ονόματα ανθρώπων που χάθηκαν.

Η Νάπαπον Πακαουάν, 55 ετών, έχασε τη μεγάλη αδελφή και την ανιψιά της στην τραγωδία. «Έρχομαι εδώ κάθε χρόνο», είπε. «Ο καιρός περνάει γρήγορα, αλλά αργά στο νου μου».

Συνολικά, το τσουνάμι είχε αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 226.408, σύμφωνα με την EM-DAT, παγκόσμια βάση δεδομένων για τις καταστροφές.

Η περιοχή που υπέστη το πιο σκληρό χτύπημα ήταν το βόρειο τμήμα της Σουμάτρας. Εκεί χάθηκαν οι ζωές 120.000 ανθρώπων, των περισσότερων από τους συνολικά 165.708 νεκρούς που θρήνησε η Ινδονησία.

«Ελπίζω να μην ξαναζήσουμε ποτέ κάτι παρόμοιο», είπε η Νιλαουάτι, 60χρονη Ινδονήσια που έχασε τον γιο της και τη μητέρα της. Διότι «έμαθα πόσο μπορεί να σε πληγώσει το να χάνεις παιδί, οδύνη που δεν μπορώ να περιγράψω με λόγια», πρόσθεσε αναστενάζοντας. «Είναι λες κι έγινε χθες», συμπλήρωσε.

Σύμφωνα με ειδικούς, η απουσία συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης σωστά συντονισμένου το 2004 συνέβαλε η καταστροφή να γίνει πολύ χειρότερη.

 

20 years ago, the tsunami devastated 14 countries, including Thailand. Back then, “tsunami” was new to many Thais, leading to tragic loss.

Today, with @JapanGov🇯🇵#PartnersAtCore, @UNDP🇹🇭works with 200+ schools to prepare, respond, recover, and scale these efforts into policies. pic.twitter.com/UJEksjO9Kt

— UNDP Thailand (@UNDPThailand) December 26, 2024

Έκτοτε, έχουν εγκατασταθεί κάπου 1.400 ειδικοί σταθμοί σε διεθνές επίπεδο, που επιτρέπουν να εκδίδεται προειδοποίηση εντός λεπτών αν σχηματιστεί τσουνάμι.

Στον σεισμό των 9,1 βαθμών είχε εκλυθεί ενέργεια 23.000 φορές ισχυρότερη από εκείνη της ατομικής βόμβας που έριξε ο αμερικανικός στρατός στη Χιροσίμα.

Στην Ταϊλάνδη έχασαν τη ζωή τους πάνω από 5.000 άνθρωποι, οι μισοί και πλέον από τους οποίους ήταν ξένοι τουρίστες, ενώ άλλοι 3.000 άνθρωποι κηρύχθηκαν αγνοούμενοι.

Σε ξενοδοχείο στην επαρχία Φανγκ Νγκα, οργανώνεται έκθεση για το τσουνάμι κι αναμένεται να προβληθεί ντοκιμαντέρ, ενώ αξιωματούχοι της κυβέρνησης και του ΟΗΕ προγραμματιζόταν να εκφραστούν όσον αφορά την προετοιμασία για την αντιμετώπιση καταστροφών.

Στη Σρι Λάνκα, όπου έχασαν τη ζωή τους πάνω από 35.000 άνθρωποι, συγγενείς θυμάτων αναμενόταν να επιβιβαστούν στο τρένο Ocean Queen Express και να κατευθυνθούν στην Περαλίγια, 90 χιλιόμετρα νότια από την πρωτεύουσα της χώρας Κολόμπο, όπου τα κύματα κατάπιαν βαγόνια συρμού στοιχίζοντας στη ζωή σε κάπου 1.000 επιβαίνοντες.

Θρησκευτικές τελετές —βουδιστικές, ινδουιστικές, χριστιανικές, μουσουλμανικές— προγραμματίζονταν σε όλη τη νήσο.

Τα κύματα έπληξαν και την Αφρική, με τη Σομαλία θα θρηνεί κάπου 100 ανθρώπους και τις Μαλδίβες πάνω από 100.

Η Μαρζιάνι, ινδονήσια δασκάλα, που έχασε το παιδί της στην τραγωδία, αφηγήθηκε πως δεν μπορούσε να σταματήσει να κλαίει. «Αισθανόμουν ενοχές που δεν μπόρεσα να προστατεύσω το παιδί μου. Αυτό το συναίσθημα ενοχής το κουβάλαγα για μήνες».