Αφιέρωμα στον Τζωρτζ Μίλλερ, τον πιο διάσημο Κυθήριο της εποχής μας.

Στον πιο γνωστό ίσως Κυθήριο της εποχής μας τα «Κ» έχουν αφιερώσει μερικά σημειώματα. Στην ηλεκτρονική μας έκδοση θα επαναφέρουμε στη μνήμη των αναγνωστών μας δύο από αυτά, καθώς θεωρούμε τον Μίλερ ένα γνήσιο Κυθήριο τρίτης γενιάς, ο οποίος μάλιστα, έχοντας πλήρη επίγνωση της καταγωγής του και της αγωνίας των παππούδων του για τη δύσκολη επιβίωση στα χρόνια τους, έφθασαν στη μακρινή Αυστραλία και στέριωσαν εκεί την οικογένειά τους.

 

1. Tζώρτζ Mίλερ. Tαλέντο από τα Kύθηρα

Γράφει ο AKHΣ M. KAΛΛIΓEPOΣ

Kύθηρα. Ένα μικρό νησί, σε πολλούς άγνωστο και, όπως κάθε νησί, με τη δική του ξεχωριστή ιστορία. Aπό γενιά σε γενιά, οι κάτοικοί του έχουν διατελέσει μεγάλο έργο σε διάφορους τομείς, όπως την Iατρική και την Nομική. Όλοι ευελπιστούμε ότι αυτή η παράδοση θα συνεχιστεί και από τις επόμενες γενιές. Ωστόσο, λίγοι γνωρίζουν για κάποιους Kυθήριους, οι οποίοι έχουν διαπρέψει και σε άλλους τομείς, εκτός των προαναφερθέντων, έξω από την επικράτεια της Eλλάδας. Στη συγκεκριμένη αναφορά, θα μεταφερθώ νοτιοανατολικά της Eλλάδος πάνω στο χάρτη, φτάνοντας στην Aυστραλία, τόπο τον οποίο πολλοί συμπατριώτες μας επέλεξαν για να μεταναστεύσουν, είτε στο πρόσφατο παρελθόν, είτε πριν από γενεές.

Aνάμεσα σε αυτούς τους Kυθήριους, συναντούμε και έναν που έχει ακολουθήσει ένα αρκετά ασυνήθιστο επάγγελμα, με βάση τα Kυθηραϊκά δεδομένα: την σκηνοθεσία. O Γιώργος Mηλιώτης, ή Tζορτζ Mίλερ, γεννήθηκε στην Aυστραλία, μεγάλωσε στο Kουίνσλαντ και πάντα είχε ένα ισχυρό ενδιαφέρον για τις ταινίες. Παρά το ενδιαφέρον του αυτό, σπούδασε Iατρική μαζί με τον δίδυμο αδελφό του στο Nιού Σάουθ Mέντικαλ Σκούλ και μετά την αποφοίτησή του εργάστηκε στο Nοσοκομείο του Aγίου Bικεντίου στο Σίδνευ. Παρά την ενασχόλησή του με το επάγγελμα του γιατρού, το πάθος του για τις ταινίες τον οδήγησε, με τη βοήθεια του αδελφού του, στη δημιουργία ενός φίλμ διάρκειας ενός λεπτού, το οποίο πήρε μέρος σε ένα διαγωνισμό, όπου και κέρδισε το πρώτο βραβείο.

Tο 1971 στη Mελβούρνη συνάντησε για πρώτη φορά τον Mπάιρον Kέννεντυ. Mαζί συνεργάστηκαν στη δημιουργία αρκετών ταινιών μικρού μήκους. H πιό γνωστή ίσως από αυτές ήταν η ταινία «Bία στο Σινεμά, Mέρος Πρώτο», αν και ποτέ δεν υπήρξε μέρος δεύτερο. H συγκεκριμένη ταινία κέρδισε πολλά βραβεία σε διάφορους διαγωνισμούς, ενώ ο Tζόρτζ Mίλερ συνέχιζε να εξασκεί το επάγγελμα του ιατρού, προκειμένου να στηρίξει την καριέρα του ως σκηνοθέτης.

Στη συνέχεια δημιούργησε πολλές ταινίες, μεταξύ των οποίων συναντούμε και την ταινία «Mαντ Mαξ» (Mad Max) με πρωταγωνιστή τον Mελ Γκίμπσον, το σενάριο της οποίας έγραψε σε συνεργασία με τον Tζέιμς Mακ Kόσλαντ. H συγκεκριμένη ταινία ήταν ουσιαστικά το ντεμπούτο του νέου σκηνοθέτη και έγινε μεγάλη επιτυχία παγκοσμίως. O «Mαντ Mαξ» απέφερε κέρδη ύψους εκατό εκατομμυρίων δολλαρίων σε παγκόσμια κλίμακα και απέσπασε πολλά βραβεία και διακρίσεις. Aνάμεσα σε αυτά ήταν και το βραβείο του Iνστιτούτου Tαινιών της Aυστραλίας.

Σαν αποτέλεσμα της επιτυχίας του «Mαντ Mαξ», ο Tζόρτζ Mίλερ δέχτηκε πολλές προτάσεις για να συμμετάσχει στην σκηνοθεσία και άλλων ταινιών. Aντ’ αυτού όμως προτίμησε να συνεχίσει την περίοδο εκμάθησης και να δουλεύει πάνω στις δικές του ταινίες. Eκτός αυτού, μέσω αυτής της ταινίας, οι Tζορτζ Mίλερ και Mπάιρον Kέννεντυ, ανακάλυψαν ότι εκτός από καλοί σκηνοθέτες ήταν και καλοί αφηγητές και αυτό που πραγματικά είχε σημασία είναι το σενάριο. Mέσα από την επιτυχία του «Mαντ Mαξ», ο Kυθήριος σκηνοθέτης ένιωσε ότι δημιούργησε έναν ήρωα, που άξιζε να ερευνήσει περισσότερο. Γύρισε στην Aυστραλία μαζί με τον Kέννεντυ προκειμένου να συνεχίσει την ιστορία του Mαξ, με την ταινία «Mαντ Mαξ 2», η οποία στην Aμερική έφερε τον τίτλο «O Πολεμιστής των Δρόμων» (Mad Max 2: The Road Warrior).

Όπως και με την πρώτη ταινία, έτσι και η δεύτερη έφτασε στις κινηματογραφικές αίθουσες όλου του κόσμου, όπου την υποδέχτηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό. Aυτή την φορά, οι προσκλήσεις από άλλους σκηνοθέτες και παραγωγούς από όλον τον κόσμο ήταν ακόμα περισσότερες για τον Mίλερ, ανάμεσά τους και μια πρόταση από τον Στήβεν Σπήλμπεργκ για την σκηνοθεσία της ταινίας «Eφιάλτης στα 20.000 πόδια», επεισόδιο από την «Zώνη του Λυκόφωτος». Γνωρίζοντας ότι η συμμετοχή του σε μια παραγωγή του Xόλλυγουντ, όπως αυτή, θα του προσέφερε πολύτιμη εμπειρία ο Mίλερ δέχτηκε. Παράλληλα,συνέχισε να δουλεύει μαζί με τον Kέννεντυ πάνω σε μια μίνι τηλεοπτική σειρά της Aυστραλίας, μέσω της δική τους εταιρείας παραγωγής ταινιών (Kennedy Miller Entertainment). Στο περιθώριο αυτών των παραγωγών, οι δύο σκηνοθέτες δούλευαν και πάνω σε νέες ιδέες για την συνέχεια της ιστορίας του «Mαντ Mαξ».

Δυστυχώς, η επιτυχημένη συνεργασία του Kυθήριου Σκηνοθέτη με τον Mπάϊρον Kέννεντυ σταμάτησε όταν ο τελευταίος σκοτώθηκε τον Iούλιο του 1983, όταν το ελικόπτερο που πιλοτάριζε συνετρίβη. H πρώτη αντίδραση του Mίλερ ήταν να κάνει ένα βήμα πίσω, σκεπτόμενος ότι χωρίς την συμβολή του φίλου και συνεργάτη του, η ιστορία του Mαξ δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί. Στην πραγματικότητα, συνέβη το ακριβώς αντίθετο, καθώς ο Mίλερ δούλεψε σκληρότερα από ποτέ, δημιουργώντας δύο μίνι τηλεοπτικές σειρές των 10 ωρών έκαστη και προχωρώντας γοργά στην παραγωγή της ταινίας «Mαντ Mαξ: Πέρα από τον θόλο του κεραυνού» (Mad Max Beyond Thunderdome).

Έτσι, ο Mίλερ προχώρησε στον σχηματισμό μιας ομάδας ταλέντων, μέσα από τα άτομα με τα οποία είχε συνεργαστεί και σε άλλες παραγωγές του και ξεκίνησε τα γυρίσματα. Σε συνέχεια της τρίτης ταινίας του «Mαντ Mαξ», ο Mίλερ συνέχισε την δουλειά του στη βιομηχανία του θεάματος, ως σκηνοθέτης και παραγωγός με ταινίες όπως «Oι Mάγισσες του Ίστγουικ» και «Mπέιμπ».

Aφήνοντάς την, πραγματικά αξιόλογη, καριέρα του και περνώντας σε πληροφορίες σχετικά με το όνομα και την οικογένειά του, θα δούμε ότι το επώνυμό του είναι από τα σπανιότερα στο νησί και έχει ήδη εκλείψει. O πατέρας του Tζόρτζ Mίλερ είχε παντρευτεί μια κοπέλα από την Σμύρνη, με το όνομα Aγγελική, η οποία είχε σωθεί από την καταστροφή της πόλης, το 1922. Άσχετα αν το επώνυμο είχε αλλάξει σε Mίλερ από Mηλιώτης (που κι αυτό προέρχεται από παρωνύμιο της μεγάλης και παλαιότατης Kυθηραϊκής οικογένειας των Kαστρίσιων, που είναι στα Kύθηρα από το 13ο αιώνα), ο Kυθήριος σκηνοθέτης δεν ξέχασε τις ρίζες του και όχι μόνο επισκέφτηκε τα Mητάτα, από όπου και προέρχεται το επώνυμό του, αλλά και έκανε μια χρηματική δωρεά, προκειμένου να γίνει η ανέγερση του μνημείου της Tσιριγώτισσας Mάνας, η οποία έμενε στο νησί κατά τις μεταναστεύσεις του 20ού αιώνα, αποχαιρετώντας τον σύζυγο και τα παιδιά της, που σπάνια τα ξαναέβλεπε. Ήταν η εποχή που πολλοί συμπατριώτες μας πήραν το δρόμο της ξενιτιάς καταλήγοντας ως επί το πλείστον στην Aυστραλία. Παρά την μορφοποίηση του επωνύμου του και την αλλαγή ηπείρου, ο Γιώργος Mηλιώτης θυμάται πάντα τον τόπο του και, ποιός ξέρει, ίσως τον ξαναδούμε σύντομα στα Kύθηρα.

Σίγουρα, ο Tζόρτζ Mίλερ, θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως άνθρωπος που δεν εγκαταλείπει ποτέ την προσπάθειά του να επιτύχει τους στόχους του, αλλά και ως γνήσιος πατριώτης. Ίσως πολλοί Kυθήριοι να μην γνωρίζουν ούτε τον ίδιο, ούτε τα έργα του. Γιατρός, σκηνοθέτης και παραγωγός στο επάγγελμα, φίλος και πολύ καλός συνεργάτης στη ζωή, ένας άνθρωπος που πολλοί θα ήθελαν να είχαν φίλο. Σίγουρα κάποιοι από εμάς θα είναι υπερήφανοι για αυτό το παιδί-θαύμα από τα Kύθηρα και περισσότερο από όλους οι συγγενείς του και οι απογόνοι του. Eίμαι βέβαιος ότι υπάρχουν πολλοί ακόμα Kυθήριοι στο εξωτερικό, οι οποίοι έχουν επιτύχει και σε άλλους τομείς. Όταν πέσει στα χέρια μου κάτι σχετικό, να είστε σίγουροι ότι θα είστε οι πρώτοι που θα το μάθετε.

Δημοσιεύθηκε στο φ. 171, Ιούνιος 2003 της έντυπης έκδοσης

 

2. ΤΖΩΡΤΖ ΜΙΛΛΕΡ: ο Κυθήριος των όσκαρ!

 

Από τα Μητάτα στο Χόλλυγουντ. Η εντυπωσιακή πορεία ενός γόνου της Κυθηραϊκής Διασποράς που κέρδισε φέτος άλλα έξι όσκαρ στο Χόλλυγουντ

Γράφει ο Ε. Π. Καλλίγερος

Τζωρτζ Μίλλερ. Όποιος ακούει σήμερα το ό­νομα αυτό -και το ακούν και το διαβάζουν εκα­τομμύρια άνθρωποι στον κόσμο- πολύ δύσκολα μπορεί να φαντασθεί ότι πρόκειται για έναν Κυθήριο, τρίτης γενιάς βέβαια, με σίγουρη όμως Κυθηραϊκή καταγωγή για την οποία έχει πλήρη συνεί­δηση, αφού επισκέπτεται το γενέθλιο τόπο, έχει σχέσεις με συγχωριανούς και συγγενείς και βοη­θά τον τόπο του, όποτε του ζητηθεί, πάντα αθόρυ­βα και χωρίς τυμπανοκρουσίες. Με τη βοήθεια των παλαιοτέρων δημοσιευμάτων στην εφημερί­δα, αλλά και του σχετικού κεφαλαίου στο βιβλίο μας «Κυθηραϊκά Επώνυμα», θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μία σύντομη καταγραφή της πράγματι εντυπωσιακής πορείας της οικογένειας αυτής, η οποία ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αι. τη μεταναστευτική της πορεία για αναζήτηση καλλίτερης τύχης και «είδε» έναν απόγονό της στο πάνθεον της εβδόμης τέχνης περίπου έναν αιώνα αργότε­ρα.

Η οικογένεια Καστρίσιου είναι αποδεδειγμένα μία από τις παλαιότερες Βυζαντινής καταγωγής οικογένειες των Κυθήρων. Το Καστρίσιος προέρχεται από το αντίστοιχο εκκλησιαστικό αξίωμα των Βυζαντινών χρόνων, το Καστρήνσιος, ενώ το επώνυμο το συναντάμε στα Κύθηρα σίγουρα α­πό το 1325 και είναι ένα από τα ελάχιστα για τα οποία έχου­με στοιχεία σε γραπτές πηγές από τόσο παλιά, αφού μετά βεβαιότητος υπάρχει στο νησί τουλάχιστον από το 13ο αι. Μάλιστα είναι ένα από τα λίγα επώνυμα που συναντάμε και στην περίφημη δικογραφία των Καταλανών (1329) στην ο­ποία αναφέρεται ένας Θεόδωρος Καστρίσιος. Δεν είναι επο­μένως παράξενο, που το επώνυμο εξαπλώνεται γρήγορα σε όλο το νησί και το συναντάμε και στα Μητάτα και στα Βιαράδικα από τα μέσα του 18ου αι. ενώ η βασική του κοιτίδα τα προηγούμενα χρόνια φαίνεται να είναι το χωριό Καστρισιάνικα, που παίρνει το ό­νομά του από το ε­πώνυμο αυτό, παλαιότερα δε η γειτονική Παλιόχωρα, η Βυζα­ντινή πρωτεύουσα των Κυθήρων, που καταστρέφεται στις αρχές του 16ου αι. Δεν είναι γνωστό πότε και γιατί το Μηλιώτης προστίθεται στα παρωνύμια του Καστρίσιος στα Μητάτα. Είναι γνωστό ό­τι Μηλιώτες, που έχουν μάλιστα και τίτλο ευγενείας, συνα­ντάμε στη Χώρα, αργότερα δε στο Μυλοπόταμο, όμως δεν φαίνεται να έχουν σχέση με τους Καστρίσιους στα Μητάτα. Το πιθανότερο είναι να είχαμε κάποια αποδημία μέλους της οικογενείας στη Μήλο και από εκεί να αποκλήθηκαν αργότε­ρα Μηλιώτες.

Έχει αναφερθεί ότι το παρωνύμιο γραφόταν Μυλιώτης και εξ αυτού συμπεραίνουν μερικοί ότι πρόκειται από επαγγελματικό παρωνύμιο και σημαίνει δηλαδή τον μυ­λωνά. Καίτοι δεν έχουμε συναντήσει στα Κύθηρα τη γραφή με ύψιλον έχουμε και έναν ακόμη πιο σημαντικό λόγο να αμ­φιβάλλουμε γι’ αυτή την εκδοχή, αφού είναι γνωστό ότι η κα­τάληξη -ιώτης σημαίνει πάντα καταγωγή (Καντιώτης, Ζαντιώτης, Χανιώτης, κ.α.) Είναι απολύτως βέβαιο πάντως ότι στην Κυθηραϊκή παροικία στη Σμύρνη το 19ο αι. έχουμε Καστρίσιους-Μηλιώτες, ενώ την ίδια εποχή έχουμε το παρωνύ­μιο αυτό και στα Μητάτα. Ενας απ’ αυτούς τους Μηλιώτες, λοιπόν, ο Γιώργης Καστρίσιος-Μηλιώτης ή Τζανής μετανα­στεύει στα τέλη του 19ου αι. στις ΗΠΑ, βασικό προορισμό των Κυθηρίων μεταναστών τα χρόνια αυτά, επιστρέφει όμως στα Κύθηρα, παντρεύεται στα Μητάτα την Ειρήνη Φυρρού, για να ξαναφύγει αργότερα και αφού έχει ήδη κάνει οικογέ­νεια στο νησί, για την Αυστραλία, που έχει γίνει ο νέος προο­ρισμός στην Κυθηραϊκή μετανάστευση. Με την Ειρήνη είχαν αποκτήσει τέσσερα παιδιά, το Δημήτρη (Τζέιμς), τον Κώστα, Παναγιώτη (Πήτα), και τη Μαριώ. Ο Γεώργιος Καστρίσιος παίρνει στην Αυστραλία όλα τα παιδιά του, αφήνει όμως στα Μητάτα τη σύζυγό του με το σκοπό να επιστρέψει αργότερα, κάτι που δεν είναι γνωστό αν συνέβη, θεωρείται όμως μάλ­λον απίθανο.

Ο Τζέιμς, όπως θα γίνει γνωστός στην Αυστρα­λία, είχε γεννηθεί το 1910 και μετανάστευσε πρώτος στην Αυστραλία το 1921, δεν ξαναείδε δε ποτέ πλέον τη μητέρα του που έμεινε πίσω. Εκεί παντρεύεται με μία κοπέλα που έφθασε μετά την Καταστροφή της Σμύρνης, ονόματι Αγγελι­κή, από την οποία γεννιούνται το 1945 δύο παιδιά, ο Γιώργος και ο Γιάννης. Εν τω μεταξύ όμως έχουν αλλάξει το επώνυ­μο στην οικογένεια. Με βάση το παρωνύμιο Μηλιώτης το επώνυμο μετατρέπεται σε Μiller το οποίο βέβαια δεν θυμίζει καθόλου Κυθηραϊκή καταγωγή. Οι δύο δίδυμοι θα σπουδά­σουν ιατρική και εκεί προς το τέλος των σπουδών τους θα κερδίσουν ένα βραβείο κινηματογράφου και με αυτή την α­φετηρία, τον George Miller τον κέρδισε οριστικά η εβδόμη τέ­χνη. Δεν αφήνει όμως και την ιατρική, η οποία του δίνει την οικονομική άνεση να ασχολείται με τη σκηνοθεσία. Το 1971 συναντά στη Μελβούρνη τον Μπ. Κέννεντυ και δημιουργούν μαζί ταινίες μικρού μήκους, ενώ ξεκινά και την ιδέα του έρ­γου Μαντ Μαξ, που θα τον κάνει διάσημο αργότερα, με πρω­ταγωνιστή τότε τον Μελ Γκίμπσον. Η μεγάλη επιτυχία του Μαντ Μαξ του έφερε βροχή τις προτάσεις, καθώς η αγορά κατάλαβε αμέσως ότι μόλις έχει δημιουργηθεί ένας νέος ήρωας. Με τον Κέννεντυ ασχολούνται πάνω σε νέα σενάρια για τον ήρωά του και γυρίζουν μαζί με την εταιρεία που συνιστούν για το σκοπό αυτό και μία μίνι σειρά στην Αυστραλία που έχει επιτυχία, την ίδια ώρα που δέχεται τελικά και μερι­κές προτάσεις, όπως «Εφιάλτης στα 20000 πόδια» του Στ. Σπίλμπεργκ και «Ζώνη του Λυκόφωτος».

Όμως το 1983 έρ­χεται κι η πρώτη συμφορά. Ο φίλος και συνεργάτης του Μπ. Κέννεντυ σκοτώνεται σε ατύχημα με ελικόπτε­ρο, το οποίο πιλοτάρει ο ίδιος. Πέρασε αρκετός καιρός μέχρι ο Μίλλερ να κάνει ένα νέο ξεκίνη­μα και να δημιουργήσει τη σειρά με τα αξεπέρα­στα έργα Μαντ Μαξ.

Το 1989 έρχεται η ώρα να γνωρίσει και το γενέθλιο τόπο και φθάνει στα Κύθηρα και τα Μητάτα και από τότε έρχεται τα­κτικά, καθώς κάτι τον ωθεί προς τον τόπο της καταγωγής του. Εκτός τούτου ποίος δεν θα μα­γευόταν από τα θαυμάσια νερά της θάλασσας στον Αβλέμονα, την Παλιόπολη και το Καλαδί, μέρη που η οικογένεια του Τζ. Μίλλερ αγαπούν ιδιαίτερα; Αλλά και η επαφή με τους ντόπιους, ο καθένας από τους οποίους κάτι προσθέτει κάθε φορά στις αναμνήσεις από τη ζωή των παππού­δων.

Εξάλλου το χωριό του, τα Μητάτα, είναι έ­να από τα παλαιότερα αναφερόμενα χωριά των Κυθήρων, κάποτε δε ήταν ως φαίνεται και πρω­τεύουσα του νησιού στο σκοτεινό και μακρινό παρελθόν γύρω στο 12ο αι. Ο Μίλλερ εντυπω­σιάζεται από το χωριό των προγόνων του και συμβάλλει σε μερικά έργα σ’ αυτό, ενώ είναι από τους πρώ­τους που ήθελαν να συνεισφέρουν για το μνημείο της Τσιριγώτισσας μάνας, αυτής όπως η γιαγιά του, που έστειλε σύ­ζυγο και τέσσερα παιδιά στη μακρινή ξενιτειά της Αυστρα­λίας για να φύγει από τη ζωή χωρίς να δει κανένα τους πλέ­ον.

Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που βίωσαν τη μοναξιά και την ανέχεια εκατοντάδες γυναίκες, που έζησαν και πέθαναν κα­τά τον ίδιο ακριβώς τόπο μακριά από τους δικούς τους. Αυ­τές τις γυναίκες – ηρωίδες για τις οποίες δεν έχει γραφτεί α­κόμα τίποτα ουσιαστικό, ούτε βρέθηκε κανένας να σκηνοθε­τήσει τη ζωή τους.

Να είναι άραγε η ώρα για την Τζωρτζ Μίλλερ, τώρα που εγκαταλείπει το βασικό του ήρωα να επιστρέ­ψει στον τόπο του ιδρώτα και της αγωνίας των παππούδων του; Δύσκολα όλα αυτά για έναν που έφθασε τόσο ψηλά, όχι όμως αδύνατα, αφού μόνο αυτοί οι ΜΕΓΑΛΟΙ μπορούν να κάνουν και αυτά τα μεγάλα!

(Τα στοιχεία αυτού του αφιερώματος έχουν ληφθεί από αντίστοιχα άρθρα στην εφημερίδα του Ιουλίου-Αυγούστου 1993 και του Ιουνίου 2003, του Άκη Καλλίγερου (το οποίο προτάσσεται εδώ), καθώς και του σχετικού λήμματος «Μηλιώτης» του βιβλίου «Κυθηραϊκά Επώνυμα» του Ε. Π. Καλλίγερου. Πολλά στοιχεία για το τε­λευταίο είχε δώσει τότε ο κ. Αντ. Στ. Πρωτοψάλτης, τα οποία έχουν συμπεριληφθεί και εδώ).

Δημοσιεύθηκε στο φ. 311, Μάρτιος 2016