Από πού ξεφύτρωσαν αυτοί οι τζιχαντιστές;

Ξύπνησα ένα πρωί ανυποψίαστος και (εγώ, ο άνω του μέσου όρου ενημερωμένος) έμαθα ότι ένας στρατός που μέχρι χθες δεν υπήρχε, κατέλαβε το Χαλέπι. Ετυχε να ξέρω το Χαλέπι, είχα πάει παλιότερα, δεν είναι δα και κάνα χωριουδάκι. Θυμόμουν ότι ο πληθυσμός του ήταν περίπου το ένα έκτο του ελληνικού πληθυσμού. Δύο και κάτι εκατομμύρια. Γκούγκλαρα και το επιβεβαίωσα. «Διάολε», σκέφτηκα, «πώς μια ομαδούλα ανταρτών κατέλαβε μια τόσο μεγάλη πόλη;».

Σε μόλις δώδεκα μέρες, ξυπνώ ένα άλλο πρωί και μαθαίνω κατάπληκτος ότι οι αντάρτες είχαν καταλάβει τη Δαμασκό και είχαν διώξει τον Ασαντ. Και στη Δαμασκό έχω πάει. Τεράστια πόλη κι αυτή, βάλε άλλα δυόμισι εκατομμύρια ανθρώπους. Επί Ασαντ είχα επισκεφθεί τη συριακή πρωτεύουσα, τρεις φορές μάλιστα. Μία με τον μπαμπά Χαφέζ αλ Ασαντ στην εξουσία και δύο με τον γιο του, τον Μπασάρ. Η μπότα των δύο Ασαντ, ειδικά στη Δαμασκό, ήταν τόσο εμφανής (μέσω της αστυνομίας και του στρατού στους δρόμους), που μου φάνηκε εξωφρενικό ότι αυτό το καθεστώς απλώς κατέρρευσε.

Είχα δει στο μεταξύ και τα πρώτα τηλεοπτικά πλάνα των «ανταρτών» που «προέλαυναν». Κάτι μαντιλοφόροι φρενιασμένοι με Καλάσνικοφ στα χέρια, που ούρλιαζαν «Αλλάχου Ακμπαρ», που πυροβολούσαν τα τεράστια πορτρέτα του δικτάτορα στους δρόμους και έριχναν με συρματόσχοινα τα αγάλματα πατέρα και γιου, μέσα σε σκόνες, iPhone και αλαλαγμούς. Κάτι τζιπ επίσης με ερασιτεχνικά προσαρμοσμένα πολυβόλα στις καρότσες τους και με τις πράσινες σημαίες του τζιχάντ δεμένες στους πρόχειρους μεταλλικούς σκελετούς τους. Καμία διαφορά με εκείνους που στις χαζές πολεμικές χολιγουντιανές ταινίες εξοντώνουν σαν τα κουνούπια οι αμερικανοί πεζοναύτες και οι ελεύθεροι σκοπευτές τους.

«Διάολε», ξανασκέφτηκα, «αυτοί οι τύποι κατέλαβαν τη Συρία;». Εντάξει, έπειτα από μία εβδομάδα είχα πια αντιληφθεί ότι δεν επρόκειτο για ομαδούλα όπως είχα υποθέσει αρχικά, αλλά να κυριεύσουν σε δώδεκα ημέρες μια χώρα διπλάσια από την Ελλάδα; Το Χαλέπι από τη Δαμασκό απέχει κοντά 400 χιλιόμετρα, όσο η Αθήνα από την Κατερίνη. Τι στο καλό, διένυσαν αυτή την απόσταση απλώς πατώντας γκάζι, δίχως κανένας να τους αντισταθεί; Ο συριακός στρατός δεν ήταν και κάνα χάπατο. Με 250.000 άνδρες και βαρύ ρωσικό εξοπλισμό (το αντίβαρο στον αμερικάνικο που έχουν οι Ισραηλινοί), με αεροπλάνα, άρματα και πυροβολικό, δεν έμοιαζε με μεζεδάκι μιας παρέας φανατικών κατσαπλιάδων, της ύπαρξη της οποίας δεν ήξερε κανείς μέχρι χθες. Κι όμως…

Ξέρω. Οι Ρώσοι που πολεμούν σε δυο μέτωπα και ζορίζονται, οι Ιρανοί που έχουν αποδυναμωθεί και είναι μόνο κούφιες απειλές, η Χεζμπολάχ που μισοδιαλύθηκε από τους Ισραηλινούς, ο Ερντογάν που παίζει σαν μεγάλος περιφερειακός παίκτης, οι Αμερικανοί του Τραμπ που σκασίλα τους για τη Μέση Ανατολή, οι Κούρδοι που ψάχνουν για πατρίδα… τα έμαθα όλα τούτα, τα εμπέδωσα. Η διεθνής συναστρία εν συνόλω, αυτή τη φορά παρατάχθηκε εναντίον του Ασαντ. Κάποτε (τον καιρό της Αραβικής Ανοιξης) ο Μπασάρ την εκμεταλλεύτηκε για να μείνει στην εξουσία, τώρα τη γνώρισε και από την ανάποδη. Τον ισοπέδωσε με συνοπτικές διαδικασίες. That’s life, ειδικά των δικτατόρων.

Και τώρα χαζεύουμε τα ίδια πλάνα που είδαμε στη Λιβύη και στο Ιράκ, τον καιρό της πτώσης του Μουαμάρ και του Σαντάμ. Κατσικοκλέφτες να ορμούν στα παλάτια και να ρημάζουν τις προκλητικές συλλογές του δικτάτορα ή να πλένουν τα ποδάρια τους στα χρυσοποίκιλτα σπιτικά του σιντριβάνια. Μην αμφιβάλλετε ότι και η συνέχεια θα είναι πανομοιότυπη. Ρίξτε μια ματιά στη σημερινή Λιβύη, στο Ιράκ ή στο Αφγανιστάν και θα αντικρίσετε το μέλλον της Συρίας.

Αλλά εγώ επανέρχομαι στο αρχικό ερώτημα που με τριβελίζει. Μια ολόκληρη και πάνοπλη χώρα δεν σαρώνεται ούτε από 500 ούτε από 1.000 αντάρτες. Οσο κι αν έχει παρακμάσει το καθεστώς, όσο κούφιο κι αν έχει καταλήξει, η ισοπέδωσή του απαιτεί ολόκληρο στράτευμα, με όπλα, με μηχανοκίνητες μονάδες, με άρματα και πυροβολικό, με προμήθειες, με απόθεμα πυρομαχικών, με ηλεκτρονικά μέσα, με ιεραρχία. Πού ήταν όλοι αυτοί και ξεχύθηκαν ξαφνικά κατά χιλιάδες μέσα από την έρημο, σαν τα Ορκ στον Αρχοντα των Δαχτυλιδιών; Σε τι κόσμο ζούμε, ρε συ; Σε εικονική πραγματικότητα διαβιούμε; Σε κάποιο στούντιο παρασκευής ταινιών κόμικς οπτικοποιείται η ζωή μας;

Πού ήταν οι δορυφόροι, οι κάμερες, τα εκατομμύρια κινητά που τραβούν εικόνες μέρα-νύχτα, τα social media με τα δισεκατομμύρια πομπούς και δέκτες; Τι κόσμος είναι αυτός, που μπορεί να πάρει στο κατόπι έναν κουκουλοφόρο φονιά μέσα στο χάος της Νέας Υόρκης και να τον ακολουθήσει βήμα βήμα μέχρι να δει ακόμα και τι σώβρακο φοράει, που σου στέλνει στην άλλη άκρη της υφηλίου το face control του ντελιβερά που χτυπάει το κουδούνι σου, αλλά που δεν έχει πρόβλημα να κρύψει έναν πάνοπλο και εκπαιδευμένο στρατό 50.000 ή 100.000 ανθρώπων, ικανό να κάνει μπάχαλο όλη τη Μέση Ανατολή; Θα τρελαθούμε τελείως;