Αποκαλυπτήρια της Παναγίας των Παρισίων από τον Μακρόν

Πέντε χρόνια και οκτώ μήνες μετά την καταστροφή, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη περιήγηση στο εσωτερικό του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων, η δημόσια επαναλειτουργία του οποίου είναι προγραμματισμένη για τις αρχές Δεκεμβρίου.

 

Ο ναός, άνω των 860 ετών, σχεδόν καταστράφηκε το 2019, καθώς μεγάλα τμήματά του κάηκαν έπειτα από τεράστια πυρκαγιά τον Απρίλιο του 2019.

 

Ο Μακρόν υποσχέθηκε να ξαναχτίσει το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO μέσα σε πέντε χρόνια. Εκατοντάδες αρχιτέκτονες και εξειδικευμένοι τεχνίτες προσήλθαν για να συμβάλλουν στις εργασίες αποκατάστασης του μνημείου – ορόσημου της γαλλικής πρωτεύουσας.

Πρώτη στάση στην ανακαινισμένη «αυλή»

Η πρώτη στάση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στον ανακαινισμένο Καθεδρικό Ναό της Παναγίας των Παρισίων έγινε στον εξωτερικό χώρο του.

Στην περιήγηση συνοδευόταν από αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων η δήμαρχος του Παρισιού Αν Ινταλγκό, οΦιλίπ Ζοστ, επικεφαλής του έργου Rebuild Notre Dame και ο Μπας Σμετς, αρχιτέκτονας και κηπουρός που σχεδίασε την «αυλή».

Σύμφωνα με τη γαλλική κυβέρνηση, η ανοικοδόμηση γύρω από την είσοδο σχεδιάστηκε για να εξυπηρετήσει τρεις κύριους στόχους, μεταξύ των οποίων «να κάνει την Παναγία των Παρισίων και τη γύρω περιοχή πιο όμορφη, να προσαρμόσει τον χώρο και τη γειτονιά στην κλιματική αλλαγή και να βελτιώσει την εμπειρία της υποδοχής των επισκεπτών από ολόκληρο τον κόσμο».

Ο ανακαινισμένος εξωτερικός χώρος προσφέρει πλατεία όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να συγκεντρώνονται πριν εισέλθουν στον καθεδρικό ναό, χώρο υποδοχής, ανακαινισμένη είσοδο και πανοραμική θέα.

Υπάρχει επίσης πεζοδρόμιο από ιδιαίτερο υλικό, που θα θυμίζει στους επισκέπτες τις προσπάθειες κατάσβεσης της πυρκαγιάς, ανέφερε ο Ζοστ.

Οι εργασίες αποκατάστασης δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί και η ανάπλαση της γύρω περιοχής θα ξεκινήσει το επόμενο έτος, ενώ βάσει σχεδίου, θα έχει ολοκληρωθεί το 2030.

«Αποκαλυπτήρια»

Ο Γάλλος πρόεδρος εισήλθε στον εσωτερικό χώρο του καθεδρικού ναού μέσω της κεντρικής πύλης.

Περιέγραψε την επίσκεψη ως «αποκαλυπτήρια» και, καθώς κοίταζε προς το εσωτερικό, ανέφερε: «Η συνέχεια είναι υπέροχη».

Είναι η τέταρτη φορά που ο ναός ανοικοδομείται — η πρώτη ήταν το 1182κατά την αρχική κατασκευή, μετά πάλι το 1738 και για τρίτη φορά υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Βιολέ-λε-Ντικ τον 19ο αιώνα.

Πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε εργασία, το κτίριο έπρεπε να ασφαλιστεί ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση των κατεστραμμένων τμημάτων του και να ενισχυθούν τα 28 στηρίγματα του ναού.

Για τις συνολικές εργασίες αποκατάστασης χρησιμοποιήθηκαν πάνω από 1.600 τόνοι σκαλωσιάς, ενώ πάνω από 1.000 κυβικά μέτρα πέτρας χρησιμοποιήθηκαν για την ανοικοδόμηση των τοίχων.

Σώθηκε βιτρό του 13ου αιώνα

Η Παναγία των Παρισίων σχηματίζει λατινικό σταυρό, σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του καθεδρικού ναού. Το εγκάρσιο κλίτος της αποτελεί τον οριζόντιο βραχίονα αυτού του σταυρού και υπήρξε ο τρίτος σταθμός της ξενάγησης του Μακρόν στον ανακατασκευασμένο χώρο.

Ο Μακρόν συνάντησε στο συγκεκριμένο σημείο του ναού τον Ανρί ντε Ρεβιέρ, διευθυντή της Lefevre, η οποία συμμετείχε, μεταξύ άλλων εταιρειών, στις εργασίες αποκατάστασης.

Οι λειτουργίες πραγματοποιούνται στο εγκάρσιο κλίτος, όπου σώζεται το αυθεντικό βιτρό του 13ου αιώνα.

Ωστόσο, πρόκειται για σημείο του ναού που υπέστη σοβαρές ζημιές κατά την καταστροφική πυρκαγιά του 2019.

Σύμφωνα με τον Φιλίπ Ζοστ, η καταστροφή θόλου στο εγκάρσιο κλίτος ήταν από τις «πιο λυπηρές» ζημιές που προκλήθηκαν. Το καμπαναριό ήταν τοποθετημένο ακριβώς εκεί και έπεσε μέσα στον καθεδρικό ναό μετά την κατάρρευση.

Η μεγάλη θόλος στο σταυροθόλιο είναι η ψηλότερη στον καθεδρικό ναό, ύψους σχεδόν 35 μέτρων και πάνω σε αυτή στηρίζεται το ανακαινισμένο πλέον καμπαναριό.

Πριν από την ανακατασκευή της μεγάλης θόλου, το Εθνικό Ινστιτούτο Προληπτικής Αρχαιολογικής Ερευνας της Γαλλίαςδιεξήγαγε μελέτη για να διασφαλίσει ότι οι εργασίες δεν θα επέφεραν περαιτέρω καταστροφή. Κατά τη διαδικασία αυτή, ανακαλύφθηκαν τάφοι στον καθεδρικό ναό.

Το άγαλμα της Παναγίας

Το άγαλμα της Παναγίας των Παρισίων αναδείχθηκε σε σύμβολο αντοχής και αντίστασης του μνημείου μετά την πυρκαγιά. Ο Εμανουέλ Μακρόν σταμάτησε για να το παρατηρήσει.

Φιλοτεχνήθηκε τον 14ο αιώνα αλλά έφτασε στην Παναγία των Παρισίων τον 19ο αιώνα.

Μετά την πυρκαγιά, κυκλοφόρησαν φωτογραφίες του, όπου φαινόταν να περιβάλλεται από καμμένα ξύλα και πέτρες που είχαν καταρρεύσει από τα κατεστραμμένα μέρη.

Γοτθικά στοιχεία

Η μεσαιωνική στέγη αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο της γοτθικής αρχιτεκτονικής της Παναγίας των Παρισίων.

Πριν από την πυρκαγιά, ονομαζόταν «το δάσος» επειδή ήταν φτιαγμένη από ξύλα βελανιδιάς από ολόκληρη τη Γαλλία, καθώς και λόγω της πυκνότητας των θόλων. Ηταν το επίκεντρο της πυρκαγιάς.

Ξυλουργοί ταξίδεψαν μαζί με δασολόγους σε αναζήτηση 1.200 βελανιδιών που συγκεντρώθηκαν από πολλά δάση σε ολόκληρη τη χώρα για την ανακατασκευή της στέγης.

Οι ξυλουργοί αναβίωσαν τις μεθόδους του 13ου αιώνα για να εξασφαλίσουν και πάλι τη σταθερότητα των δοκών. Το ξύλο υποβλήθηκε στην ίδια επεξεργασία που ήταν διαδεδομένη κατά τον Μεσαίωνα.

Πυροπροστασία και άλλα μέτρα ασφαλείας

Ο «πύργος» του ναού αρχικά είχε σχεδιαστεί από τον αρχιτέκτονα Iζέν Βιολέ-λε-Ντικ τον 19ο αιώνα και αποτέλεσε ένα από τα βασικά αρχιτεκτονικά στοιχεία του. Είχε ύψος 96 μέτρα και κατέρρευσε κατά την πυρκαγιά του 2019. Η αντικατάστασή του ολοκληρώθηκε στις αρχές του περασμένου έτους.

Οσο για την οροφή, ο νέος σχεδιασμός έχει επίσης ένα νέο χαρακτηριστικό: Προσφέρει πυροπροστασία.

«Το πλαίσιο της οροφής έχει ανασκευαστεί, όσο το δυνατόν πιο πιστά στον αρχικό σχεδιασμό, έχει ωστόσο προστεθεί σύγχρονος μηχανισμός πυροπροστασίαςκαι πρόληψης», σύμφωνα με τη γαλλική προεδρία.

Επιπλέον, όλες οι σημαντικές πληροφορίες για την ασφάλεια θα συγκεντρώνονται σε σχετικό «κόμβο», όπως ανακοινώθηκε.

Αποκάλυψη χαρακτικών

Κατά την περιήγησή του, ο Γάλλος πρόεδρος έκανε στάση για να παρατηρήσει τοιχογραφία που αποκαταστάθηκε.

Καθώς είχε υποστεί σοβαρές ζημιές, οι εργασίες αποκατάστασης ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2022 και ολοκληρώθηκαν το καλοκαίρι του 2023.

Κατά τις εργασίες, αποκαλύφθηκαν χαρακτικά που απεικόνιζαν τον Μυστικό Δείπνο.

Η γαλλική προεδρία ανακοίνωσε ότι τα επιμέρους κομμάτια του έργου καθαρίστηκαν με τζελ, επανασυνδέθηκαν και στη συνέχεια προστέθηκαν οι χρωστικές που είχαν αλλοιωθεί ή καταστραφεί.

Ο Μακρόν συναντήθηκε στη συνέχεια με τη Μαρί Παράν, η οποία αποκατέστησε τις τοιχογραφίες στο παρεκκλήσι Σεν Μαρσέλ του καθεδρικού ναού.

Σημειώνεται ότι όλα τα έργα τέχνης στην Παναγία των Παρισίων αποκαταστάθηκαν ταυτόχρονα για πρώτη φορά στην ιστορία του ναού.

Στο παρεκκλήσι του Σεν Μαρσέλ

Επόμενη στάση του Εμανουέλ Μακρόν αποτέλεσε το παρεκκλήση Σεν Μαρσέλ. Συνολικά, 29 παρεκκλήσια περιβάλλουν το εσωτερικό του ναού, ωστόσο δεν υπήρχαν όλα στα αρχικά σχέδια για τον χώρο και πολλά προστέθηκαν κατά τον 13ο αιώνα.

Ολα διαθέτουν μπλε οροφή με αστέρια, δύο τοίχους διακοσμημένους με μοτίβα του ίδιου στυλ και έναν τοίχο με κάποια ιστορική αναπαράσταση.

Στο παρεκκλήση του Σεν Μαρσέλ, δεσπόζει τοιχογραφία, η οποία «απεικονίζει τη μεταφορά των λειψάνων του ομώνυμου επισκόπου από προάστιο, που επίσης φέρει το όνομά του, προς τον καθεδρικό ναό, όπου διατηρήθηκαν μέχρι την Επανάσταση και αποτέλεσαν αντικείμενο ένθερμης λατρείας», όπως τόνισε ο Φιλίπ Ζοστ, ο οποίος επέβλεψε την προσπάθεια ανακατασκευής.

Οι εικόνες του παρεκκλησίου ήταν καλυμμένες με τη σκόνη πολλών ετών. Πλέον, έχουν αναδειχθεί τα αρχικά τους χρώματα.

«Είχαμε ξεχάσει ότι οι εικόνες του παρεκκλησίου είχαν τέτοια ποικιλία χρωμάτων», παρατήρησε ο Ζοστ, ο οποίος επαίνεσε τα δεκάδες άτομα που εργάστηκαν για τη συντήρηση και την αποκατάσταση των έργων τέχνης, καθώς και για να αναδείξουν τα αρχικά τους χρώματα.

Στο τελευταίο στάδιο της περιήγησης, ο Μακρόν είχε συνομιλία με την Κλάρα Μπαϊέ, εκ των στελεχών ανακατασκευής του ναού, η οποία τόνισε: «Στη Νοτρ Νταμ κινούμαστε πάντα ανάμεσα σε παρελθόν και παρόν, ανάμεσα στο παλιό και το μοντέρνο».

Σημειώνεται ότι ο χώρος έπρεπε να απολυμανθεί και να καθαριστεί σχολαστικά λόγω της σκόνης μολύβδου που απελευθερώθηκε κατά την πυρκαγιά.

«Αθικτος ο Σταυρός»

Ο Γάλλος πρόεδρος, η σύζυγός του Μπριζίτ Μακρόν και ο Φιλίπ Ζοστ μεταφέρθηκαν τέλος στον πιο ιερό χώρο του καθεδρικού ναού με τη χάλκινη σκηνή – βωμό και τα αγάλματα που συνθέτουν τον Ορκο του Λουδοβίκου XIII.

Πρόκειται για τον χώρο της θρησκευτικής λατρείας, που, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του καθεδρικού ναού, είναι στραμμένος προς την Ιερουσαλήμ.

Τα γλυπτά που κοσμούν τον χώρο είχαν συντηρηθεί μόλις τέσσερις μήνες πριν από την πυρκαγιά του 2019.

Μετά τη φωτιά, έπρεπε να καθαριστούν και πάλι προσεκτικά με ατμό και να αποκατασταθούν από ζημιές που είχαν υποστεί, διαδικασία που κράτησε δυόμισι μήνες. Πίσω από τα γλυπτά, «ο ΕνδοξοςΣταυρός στέκεται όρθιος και άθικτος από τη φωτιά, ως ακόμη ένα σύμβολο αντίστασης», σύμφωνα με τη γαλλική προεδρία.

Το κορυφαίο έργο της γαλλικής οργανοποιίας

Ολοκληρώνοντας την περιήγησή του, ο Μακρόν στάθηκε στο μεγάλο εκκλησιαστικό όργανο, πλάτους 12 μέτρων και ύψους 10 μέτρων, που διαθέτει πάνω από 8.000 σωλήνες. Δεν κάηκε, ωστόσο υπέστη ζημιές από τη σκόνη μολύβδου.

Επειτα από τις εργασίες συντήρησης «ανέκτησε τη φωνή του», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Κριστιάν Λιτζ, υπεύθυνος για τις εργασίες συντήρησής του.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το συγκεκριμένο όργανο αντικατοπτρίζει το ανώτατο επίπεδο στο οποίο έφτασε η γαλλική οργανοποιία στη μακρά ιστορία της.

Πρόσθεσε ακόμη ότι διαθέτει σωλήνες του 17ου, 18ου, 19ου, 20ού και 21ου αιώνακαι ότι «συμπυκνώνει ολόκληρη την ιστορία του γαλλικού εκκλησιαστικού οργάνου».

Οι καλεσμένοι

Eξω από τον καθεδρικό ναό, τεχνίτες, εργάτες, στεγαστές, γλύπτες, ζωγράφοι, μηχανικοί, τεχνικοί, ειδικοί πυρασφάλειας και πολήτες περίμεναν με ενθουσιασμό να ολοκληρώσει ο Γάλλος πρόεδρος την περιήγησή του για να εισέλθουν στο εσωτερικό.

Σύμφωνα με το γραφείο του Μακρόν, «ο πρόεδρος θέλησε να προσκαλέσει τους πολίτες που έγραψαν στο Μέγαρο των Ηλυσίων την επομένη της πυρκαγιάς για να εκφράσουν τη θλίψη τους, δωρητές, καθώς και όσους συνέβαλαν στην ανοικοδόμηση, ώστε να είναι παρόντες στα αποκαλυπτήρια της ανακαινισμένης Παναγίας των Παρισίων».

«Μετατρέψατε τις στάχτες σε τέχνη»

Ο Μακρόν δήλωσε «πολύ χαρούμενος» που βρέθηκε ανάμεσα σε όλους όσοι συνέβαλαν στην ανοικοδόμηση της Παναγίας των Παρισίων, ολοκληρώνοντας την τελευταία του επίσκεψη στον ναό πριν από την επίσημη επαναλειτουργία του στις 7 Δεκεμβρίου.

Κατά τη μακρά ομιλία του προς τιμήν των εκατοντάδων τεχνιτών που βοήθησαν στην αποκατάσταση του καθεδρικού ναού σε λίγο περισσότερο από πέντε χρόνια, τόνισε, μεταξύ άλλων: «Μετατρέψατε τις στάχτες σε τέχνη».

«Δεν έχουμε ξαναδεί τέτοιο εργοτάξιο. Συμμετείχατε όλοι σας στο κατασκευαστικό έργο του αιώνα», πρόσθεσε.

Συγκινημένος προς το τέλος της ομιλίας του,ευχαρίστησε θερμά το ακροατήριο που τον βοήθησε να «τηρήσει την υπόσχεση για την ανοικοδόμηση της Παναγίας των Παρισίων σε πέντε χρόνια».

«Τα καταφέρατε. Και αυτό είναι μια τεράστια πηγή υπερηφάνειας για ολόκληρο το έθνος. Σας είμαι απείρως ευγνώμων, η Γαλλία σας είναι απείρως ευγνώμων», είπε ο Μακρόν.

Η επίσημη επαναλειτουργία της Παναγίας των Παρισίων είναι προγραμματισμένη για τις 7 Δεκεμβρίου και η πρώτη δημόσια λειτουργία θα πραγματοποιηθεί την επομένη.

Με πληροφορίες από Reuters