Αρχιπέλαγος τσιμέντο: Η απειλή των mega-hotels στα ελληνικά νησιά

Την ώρα που τα δύο νησιά σημαίες του ελληνικού τουρισμού —η Μύκονος και η Σαντορίνη— υποφέρουν από τον υπερτουρισμό, την ανεξέλεγκτη δόμηση που πυροδότησε η έκρηξη των τιμών της γης και των ακινήτων (με την κυβέρνηση να υπόσχεται την εκπόνηση ειδικών πολεοδομικών σχεδίων για να σωθεί ό,τι σώζεται), βλέπουμε ότι ανάλογο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης, μεταφέρεται και σε άλλα νησιά-στολίδια του Αιγαίου τα οποία υποτίθεται ότι προστατεύονται πολεοδομικά.

Οσοι ταξίδεψαν στις Κυκλάδες βίωσαν αυτή την πραγματικότητα, της οικοδομικής έκρηξης, στην Πάρο, την Αντίπαρο, τη Νάξο, τη Σίφνο, τη Μήλο ενδεχομένως και σε άλλα νησιά ενώ το φαινόμενο επεκτείνεται, όσο ανεβαίνουν οι τιμές και ο τουρισμός, στα μικρότερα νησιά.

Advertisement

Το ερώτημα που γεννάται είναι «ποιο μέλλον θέλουμε για τα ελληνικά νησιά» όταν διαπιστώνουμε ότι παρά τις εξαγγελίες για προστασία με ειδικό πλαίσιο, κανένα σχέδιο δεν έχει εκπονηθεί και πολύ περισσότερο δεν έχει εφαρμοστεί έτσι ώστε να περιορίσει τη δόμηση που αλλοιώνει το τοπίο, τον χαρακτήρα, τον τόπο, ακόμη και τα χαρακτηριστικά της ίδιας της κοινωνίας των νησιών.

Ομως τα πράγματα μπορεί να γίνουν ακόμη χειρότερα, όταν σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου τα οποία διατηρούν ακόμη το χαρακτήρα τους και αποτελούν τους επόμενους προορισμούς για όλους όσοι φεύγουν από τις υπερκορεσμένα Κυκλαδονήσια, μπήκε μπροστά η μηχανή του κέρδους και του πλουτισμού απ΄όσους βλέπουν την προοπτική αυτή και διαθέτουν τα κεφάλαια (και τις γνωριμίες) να επενδύσουν σ΄αυτούς τους νέους προορισμούς.

Αφορμή για αυτό το νέο «καμπανάκι κινδύνου» έδωσε η αποκάλυψη της «Καθημερινής» ότι παρά την ανάγκη προστασίας του αιγαιοπελαγίτικου περιβάλλοντος, αλλά και του ύφους ενός κατά κοινή ομολογία προστατευμένου έως τώρα νησιού, της Αστυπάλαιας, στο οποίο μάλιστα η κυβέρνηση επένδυσε στην «πράσινη ανάπτυξη» εισάγοντας περιορισμούς ότι σ΄αυτό θα κυκλοφορούν μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα, δόθηκε κατά παρέκκλιση των διατάξεων γενικής δόμησης άδεια να χτιστεί ένα υπερ-πολυτελές τουριστικό συγκρότημα καταλαμβάνοντας έκταση 1.997 στρεμμάτων(!)

Η τεράστια κλίμακα της επένδυσης, ενός τουριστικού χωριού µε βίλες και ξενοδοχεία στην Αστυπάλαια, που θα ξεπερνά σε έκταση τους δύο µεγαλύτερους οικισµούς του νησιού, φαντάζει σαν πρόκληση για το ίδιο το νησί καθώς πλέον αλλοιώνεται το περιβάλλον (αναλυτικά εδώ). Οπως γράφει η «Κ» το προτεινόμενο σχέδιο αντιμετωπίζει πλήθος προβλημάτων, µε κυριότερο ότι έρχεται σε αντίθεση µε το προεδρικό διάταγµα του 2002 για την προστασία 25 µικρών νησιών του Αιγαίου (ΦΕΚ 402∆). Σύµφωνα µε το διάταγµα, η µέγιστη δόµηση ανά ακίνητο για τουριστικές χρήσεις ανέρχεται σε 1.500 τ.µ. –µε άλλα λόγια, αν υποθέσουμε ότι και τα πέντε οικόπεδα ήταν οικοδομήσιμα και είχαν την απαιτούµενη αρτιότητα (το σχέδιο, όπως προαναφέρθηκε, δεν τα αναφέρει χωριστά), τότε η ανώτατη επιτρεπόµενη δόµηση θα ήταν συνολικά 7.500 τ.µ. και όχι 21.000…

Το ζήτημα αυτό έρχεται σε συνέχεια της μεγάλης αναστάτωσης που προκάλεσε στα βόρεια και νότια προάστια της Αττικής το «μπόνους» ορόφων που αποφάσισε προ διετίας η κυβέρνηση και απείλησε τον χαρακτήρα κηπουπόλεων (στα Βόρεια) και όλου του παραλιακού μετώπου. Η κοινωνία των πολιτών αντέδρασε και οι Δήμοι προσέφυγαν στο ΣτΕ που τους δικαίωσε.

Στην περίπτωση ωστόσο των μικρών νησιών του ελληνικού αρχιπελάγους η φωνή των μικρών Δήμων είναι λιγότερο ισχυρή σε αντίθεση με τα οικονομικά συμφέροντα που είναι τεράστια. Τίθεται επίσης το ζήτημα του οικονομικού μοντέλου ανάπτυξης, ιδίως για τόπους μοναδικούς που οφείλουν τη διεθνή ακτινοβολία τους στη μικρή κλίμακα και το μέτρο. Το μοντέλο ανάπτυξης που στηρίζεται στο τσιμέντο και όχι στην παραγωγή και την αειφορία δεν εξυπηρετεί ούτε την οικονομία, ούτε τον τουρισμό. Προκαλεί δε απορία καθώς δεν αποτελεί ένα «πείραμα» με άγνωστα αποτελέσματα, αλλά την επανάληψη της καταστροφής σε νέους παρθένους τόπους, η οποία έχει ήδη συντελεστεί σε άλλη νησιά όμως η Μύκονος και η Σαντορίνη.