Ας κάνουμε πλάκα στο Βρετανικό Μουσείο

«Ο Ελγιν τα βρήκε πεταμένα στο χώμα και τα μάζεψε. Είχαν γκρεμιστεί από τον βομβαρδισμό του 1687». Αυτή είναι η άποψη του υποδιευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, Τζόναθαν Γουίλιαμς, για τα γλυπτά του Παρθενώνα. Ο υποδιευθυντής του ξεχνάει πως το ημερολόγιο δείχνει 2022 και επιστρέφει σε επιχειρήματα αντίστοιχα με τη «Γαλάζια Πατρίδα» του Ερντογάν. Είναι ένα είδος πολιτισμικού αναθεωρητισμού. Ο διευθυντής επικαλείται το επιχείρημα της ιστορικής αθωότητας. Λέει ότι ο λόρδος Eλγιν στην πραγματικότητα περιέθαλψε τα γλυπτά που ο φυσικός τους χώρος τα αντιμετώπιζε λίγο-πολύ ως σκουπίδια. Η αξία τους αναδείχθηκε από τη στιγμή που στεγάστηκαν στο Μουσείο. Καμία αντίρρηση αν μιλάμε για τις αρχές του 19ου αιώνα. Oμως στο εν τω μεταξύ διάστημα έχει αποδειχθεί πως αν τα γλυπτά επιστρέψουν στο περιβάλλον τους και συνδεθούν με το αρχιτεκτόνημα από το οποίο απεκόπησαν βιαίως, τότε θα αναδειχθεί η πραγματική τους σημασία. Είναι μέλη ενός αρχιτεκτονικού κορμού. Σαν να κόβεις από ένα άγαλμα ένα πόδι. Ο κ. Γουίλιαμς είπε ένα χονδροειδές ψέμα. Ξέρει ότι κανείς από όσους έχουν στοιχειώδη γνώση της υπόθεσης δεν μπορεί να τον πιστέψει. Εκτός κι αν πιστεύει ο ίδιος ότι, επειδή είναι υποδιευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, μπορεί να ξαναγράψει την ιστορία των έργων όπως αυτός νομίζει. Κυνισμός ή πολιτισμική αλαζονεία; Διαλέγουμε και παίρνουμε.

Advertisement

Τη δήλωση ο κ. Γουίλιαμς την έκανε στην Daily Telegraph. Κοινώς απευθύνθηκε προς το μεγάλο κοινό, το οποίο πιθανότατα δεν ξέρει πώς βρέθηκαν οι θησαυροί του Παρθενώνα στο Λονδίνο. Δεν ξέρει καν ότι η Ελλάδα τον καιρό εκείνο ήταν οθωμανική επικράτεια. Υποθέτω ακόμη ότι το μεγαλύτερο μέρος του κοινού αυτού δεν τα έχει επισκεφθεί εκεί που βρίσκονται και δεν ενδιαφέρεται να τα επισκεφθεί. Και μόνον το γεγονός ότι ο κ. Γουίλιαμς απευθύνεται στην άγνοια και την αδιαφορία του κοινού, κάτι δείχνει. Τώρα πια δεν είναι οι Ελληνες που δεν μπορούν να αναδείξουν τη σημασία των αριστουργημάτων. Είναι οι Βρετανοί που δεν την αντιλαμβάνονται. Προ ετών, ο Νιλ Μακ Γκρέγκορ, διευθυντής του Μουσείου, είχε πει ότι πιστεύει πως το σημαντικότερο έργο των συλλογών του είναι μια πολυθρόνα φτιαγμένη από τα όπλα του εμφυλίου πολέμου στη Μοζαμβίκη. Και μόνον η σύγκριση αυτού του πράγματος με τη γλυπτική του Φειδία, δείχνει ότι το βλέμμα της μετανεωτερικότητας πάσχει από προχωρημένο καταρράκτη. Ως εκ τούτου δεν αποκλείω την υπόθεση της άγνοιας. Μπορεί ο κ. υποδιευθυντής να νομίζει ότι όντως έτσι έγιναν τα πράγματα.

Είτε κυνικό ψέμα είτε άγνοια, η δήλωση μας δείχνει τον δρόμο. Μάλλον ήρθε ο καιρός να τους αντιμετωπίσουμε όπως τους αξίζει. Κάνοντάς τους πλάκα.