Αυτά που ήξερε ο Θέμης Μαρίνος για τον ΕΛΑΣ

Ο αποβιώσας προ ημερών αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, συμμετείχε μεν στην επιχείρηση Harling, αλλά γνώριζε και τα «ένοχα» μυστικά της. Συμμετείχε άλλωστε και σε μία άλλη επιχείρηση, μάλλον πιο επιτυχημένη, αν και λιγότερο γνωστή…

Δεν είναι εντυπωσιακό ότι από την κυβέρνηση δεν εκδόθηκε ούτε μία τυπική, έστω ψυχρή ανακοίνωση για τον θάνατο του Θέμη Μαρίνου;

Στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου εντυπωσιακό.

Τουλάχιστον όσοι γνωρίζουν, δεν ανέμεναν κάτι διαφορετικό. Είναι απόδειξη για κάποια πράγματα και για τους μύθους με τους οποίους έχουν τραφεί και έχουν επιχειρήσει να θρέψουν άλλους, οι πρωτομάστορες της Αριστεράς.

(Και ο Κώστας Μπακογιάννης; Τι έγινε; Μετά την συγκίνηση για τον «καπετάν Ερμή», δεν βρήκε χρόνο για ένα tweet για τον «Θέμη»;)

Ο Θέμης Μαρίνος, που έφυγε από την ζωή σε ηλικία 101 ετών προ ημερών, περιγράφεται ως μία εμβληματική μορφή της Αντίστασης. Και ήταν. Ως μέλος της βρετανικής στρατιωτικής αποστολής, συνέβαλε σε πολλά. Oμως γνώριζε και πολλά.

Είναι ο τελευταίος αποβιώσας από όσους είχαν συμμετάσχει στην ανατίναξη του Γοργοποτάμου, που περιλαμβανόταν στη συμμαχική επιχείρηση Harling, με στόχο την ανακοπή του ανεφοδιασμού του Ρόμελ στη Βόρεια Αφρική.

Ηταν όμως και ένας από εκείνους που γνώριζαν τι δεν έκανε ο ΕΛΑΣ και πόσο η αρνητική συμβολή και οι καθυστερήσεις του Βελουχιώτη και του ΚΚΕ στην ουσία ακύρωσαν την στρατιωτική σημασία της επιχείρησης.

Ο Μαρίνος έχει περιοριστεί να πει τα εξής για τον Γοργοπόταμο: «Πρόκειται για το πρώτο μεγάλο σαμποτάζ σε όλη την υπό κατοχή Ευρώπη. Είχε επίδραση τόσο στους έλληνες αμάχους, όσο και σε όλους τους Ευρωπαίους. Κατά τη γνώμη μου, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, είναι μια από τις σημαντικότερες πράξεις στην ελληνική Ιστορία, η οποία όμως μελλοντικά δεν αξιοποιήθηκε καταλλήλως». Εννοούσε, δεν είχε αξιοποιηθεί πολιτικά. Γιατί κατά τα άλλα, στην αναφορά του αυτή δεν γίνεται ούτε νύξη για την στρατιωτική σημασία της επιχείρησης.

Η οποία ήταν μηδενική. Για έναν πολύ απλό λόγο. Οι Βρετανοί (Μάγερς, Γούντχαουζ), με την συμβολή του Μαρίνου και άλλων, επί έξι ολόκληρες εβδομάδες προσπαθούσαν να πείσουν τον Βελουχιώτη να συμμετάσχει στην επιχείρηση. Ηθελαν –και λογικά– τη συμμετοχή όλων των δυνάμεων της Αντίστασης και πάντως της στρατιωτικά ισχυρότερης.

Επειτα από κωλυσιεργίες, προφάσεις, αντιπερισπασμούς και διάφορες άλλες παραπλανητικές κινήσεις, ο ΕΛΑΣ αποφασίζει να συμμετάσχει, προκειμένου να μην έχουν όλη την δόξα ο Ζέρβας και ο ΕΔΕΣ.

Ομως, έπειτα από όλα αυτά, η ανατίναξη γίνεται τελικά στις 25 Νοεμβρίου του 1942. Η μάχη του Ελ Αλαμέιν, ενόψει της οποίας έπρεπε να ανακοπεί ο ανεφοδιασμός των δυνάμεων του Ρόμελ, είχε ήδη ολοκληρωθεί μεταξύ 23 Οκτωβρίου και 3 Νοεμβρίου 1942. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ο γερμανικός ανεφοδιασμός γινόταν απρόσκοπτα από την ηπειρωτική Ελλάδα, και ενώ ο ΕΛΑΣ διαπραγματευόταν όρους και προϋποθέσεις για να συμμετάσχει στον Γοργοπόταμο…

Μερικά χρόνια αργότερα, το 1984, σε ομιλία του σε αθηναϊκό ξενοδοχείο, ο Κρις Γούντχαουζ είχε σημειώσει:

«Το ιστορικό γεγονός που θέλω να τονίσω είναι ότι χωρίς τον Ζέρβα η επιχείρηση δεν θα μπορούσε ποτέ να πραγματοποιηθεί. Ο Αρης δεν είχε ενδιαφέρον για τη στρατηγική του Συμμαχικού Γενικού Στρατηγείου στη Βόρεια Αφρική. Αν είχε, θα είχε έρθει σε επαφή μαζί μας έξι εβδομάδες νωρίτερα. Αποφάσισε να έρθει μαζί μας την τελευταία στιγμή, απλώς και μόνο επειδή είδε ότι θα ήταν βλαβερό για τον ΕΛΑΣ αν έμενε απ’ έξω».

Στην ίδια ομιλία του ο «Κρις» είχε μιλήσει για μία άλλη συμμαχική επιχείρηση. Εξελίχθηκε στα στενά του Μακρυνόρους στη Δυτική Ελλάδα, μεταξύ Αμφιλοχίας και Αρτας, και επικεφαλής των ελληνικών ανταρτικών δυνάμεων ήταν ο Στυλιανός Χούτας, γιατρός και μετέπειτα επί σειρά ετών βουλευτής και υπουργός των κυβερνήσεων της Ενωσης Κέντρου. Η Μάχη του Μακρυνόρους ήταν μέρος της επιχείρησης «Animals», έγινε λίγους μήνες μετά τον Γοργοπόταμο, τον Ιούλιο του ’43 και στόχος της ήταν ένας κρίσιμος στρατηγικός αντιπερισπασμός των δυνάμεων του Χίτλερ:

«Η επιχείρηση “Animals” ήλθε σε πέρας. Υπήρξε απολύτως επιτυχής – πιο επιτυχής από τον Γοργοπόταμο, γιατί η χρονική εφαρμογή της ήταν πιο ακριβής. Εκ των υστέρων ξέρουμε ότι ήταν επιτυχής γιατί οι επιχειρησιακές οδηγίες του Χίτλερ που διασώθηκαν, δείχνουν αποφασιστικά ότι ήταν πεπεισμένος πως η Ελλάδα ήταν ο συμμαχικός στόχος. Διέταξε να μεταφερθούν έξι μεραρχίες από το ρωσικό μέτωπο στα Βαλκάνια και έστειλε τον στρατηγό Ρόμελ να αναλάβει την ανώτατη διοίκηση στη Θεσσαλονίκη».

Στην ομιλία εκείνη, ο Γούντχάουζ είχε τονίσει και τα εξής: «Σε μια μάχη (…) που κράτησε περισσότερο από μία εβδομάδα, στη διάβαση του Μακρυνόρους, στις γερμανικές και ιταλικές δυνάμεις που προσπαθούσαν να φθάσουν στην Αρτα από την Αμφιλοχία στην ουσία ακινητοποιήθηκαν από μια δύναμη 450 ανθρώπων υπό τον Στυλιανό Χούτα και υπέστησαν απώλειες σχεδόν χιλίων ανδρών. Στην περιοχή του ΕΔΕΣ πέντε συνολικά μεγάλες οδικές γέφυρες καταστράφηκαν και δύο εχθρικές μεραρχίες, μία γερμανική και μία ιταλική, από περίπου 7.000 άνδρες».

Ο Μαρίνος συμμετείχε και σε αυτή την μάχη, καταστρέφοντας τις γέφυρες.

Ο ΕΛΑΣ, φυσικά, δεν συμμετείχε. Ετοιμαζόταν για άλλα.