Αυτό δεν θέλω να το ζήσω!

Αν κάτι με τρομάζει είναι η παγερή αδιαφορία με την οποία οι αγορές αντιμετωπίζουν οποιοδήποτε αρνητικό νέο. Αγνοούν πολέμους, πολιτικές κρίσεις, πληθωρισμό, αύξηση των χρεών των κρατών. Αγνοούν τα πάντα, λες και ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν. Δύο τινά μπορεί να συμβούν. Ή η αγορά να πέσει με κρότο και δι’ ασήμαντον αφορμή, είτε να πέσει με κρότο. Δηλαδή, έτσι ή αλλιώς η αγορά θα πέσει. Αυτό είναι νομοτελειακό. Το ερώτημα είναι το πότε. Αν πέσει όσο είμαστε ενεργοί, αυτή θα είναι μία τεράστια ήττα. Τη μεγαλύτερη που θα έχουμε ποτέ γνωρίσει…

Φόβοι, φόβοι, φόβοι. Και η άνοδος, τελικά, αναρριχάται στο τείχος του φόβου. Ή αλλιώς, όσο υπάρχει φόβος, τόσο οι αγορές αψηφούν τους κινδύνους. Το πρόβλημα υφίσταται όταν εκλείπει ο φόβος. Όταν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι άτρωτοι. Κι εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα. Τον «φόβο» τον εκφράζουν σήμερα ελάχιστοι άνθρωποι. Οι ίδιοι που τον εξέφραζαν και χτες και οι οποίοι διαψεύστηκαν από τα γεγονότα πανηγυρικά. Γι αυτό και σήμερα η αξιοπιστία τους είναι μειωμένη.

Αντίθετα, στην πρώτη γραμμή βρίσκονται οι προφήτες της νέας εποχής, οι οποίοι διαφημίζουν νέα προϊόντα όπως τα κρυπτονομίσματα ή ακόμη και το δόγμα ότι η Οικονομία έχει αλλάξει και ότι στη νέα αυτή εποχή έχει εξαφανιστεί η προοπτική ενός κραχ. Σαν να λέμε ότι βρέθηκε το φάρμακο που αντιμετωπίζει όλες τις ασθένειες και εξασφαλίζει αιώνια ζωή στους θνητούς.
Μου λέγανε προχτές ότι ένας Έλληνας γκουρού των κρυπτονομσιμάτων κερδίζει μια ολόκληρη περιουσία, υποσχόμενος ότι θα μάθει στους νέους των Βορείων και Νοτίων προαστίων πως θα κάνουν περιουσία με το χαρτζιλίκι των γονιών τους και έτσι δεν θα χρειαστεί να εργαστούν στη ζωή τους. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι υπάρχουν τόσοι ανόητοι μαζεμένοι σε μια πόλη. Αλλά μάλλον κάνω λάθος.

Θα έχουμε κραχ; Αν το ξέραμε δεν θα μοιραζόμασταν αυτήν τη σημαντική πληροφορία ούτε με το άλλο μισό του εγκεφάλου μας. Όποιος λέει ότι ξέρει πότε θα συμβεί, πολύ απλά λέει ψέματα. Ενδείξεις υπάρχουν, όπως υπήρχαν και άλλες φορές στα τελευταία χρόνια. Αλλά αυτό έχει αποδειχτεί ότι δεν λέει πολλά πράγματα από μόνο του. Αν πρέπει κάτι να μας απασχολεί δεν είναι αν θα γίνει κάποτε κραχ. Επειδή νομοτελειακά αυτό θα συμβεί. Έπειτα από ένα μήνα, ένα χρόνο ή έναν αιώνα. Κάποια στιγμή στο μέλλον θα το δούμε, εμείς ή τα παιδιά μας. Εκείνο που πρέπει να μας απασχολεί είναι οι συνθήκες που το έχουν καθυστερήσει τόσο πολύ. Κι αυτό διότι θα πρέπει να κατανοήσουμε με κάποιον τρόπο το πώς εξελίχτηκαν οι μηχανισμοί της αγοράς. Αυτοί είναι που έχουν αλλάξει και όχι οι κανόνες της Οικονομίας. Έχουν αλλάξει οι κανόνες του παιγνιδιού στον κόσμο των αγορών. Όχι, οι κανόνες της Οικονομίας.

Και οι κανόνες άλλαξαν εξαιτίας της χρήσης των παραγώγων. Αυτό που μπορούμε, λοιπόν, να φανταστούμε είναι ότι η μεγάλη πτώση θα έρθει όταν για κάποιον λόγο κλονιστεί η Πίστη απέναντι στα προϊόντα αυτά, που επιτρέπουν σε κάποιον να κερδοσκοπήσει και στην πτώση και σε ποσό πολύ μεγαλύτερο του κεφαλαίου του. Και ναι μεν δεν μπορούμε να πούμε σήμερα τι είναι εκείνο που θα προκαλέσει μια τέτοια κοσμογονική αλλαγή, μπορούμε όμως να υποθέσουμε ότι είναι αδύνατον να ανεβαίνουν όλα και για πάντα. Οπότε, το πώς θα βρεθεί. Κάποια στιγμή! Σύμφωνοι! Ας ελπίσουμε ότι αυτή η στιγμή δεν θα είναι εδώ κοντά. Διότι δεν θα θέλαμε να βρεθούμε στο μέσο μιας τέτοιας καταιγίδας.

Θανάσης Μαυρίδης