Αυτόματες επιστροφές ΦΠΑ σε επιχειρήσεις, επαγγελματίες

Μπορεί τα ηλεκτρονικά βιβλία να έχουν δημιουργήσει αναστάτωση στον επιχειρηματικό κόσμο και στα λογιστήρια, ωστόσο ο έλεγχος των τιμολογίων που διακινούνται ηλεκτρονικά (invoice) δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ταχύτερες επιστροφές ΦΠΑ. Η ΑΑΔΕ έχει ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες για αυτοματοποιημένες επιστροφές ΦΠΑ σε επιχειρήσεις και επαγγελματίες, εξέλιξη που σε αυτήν τη συγκυρία θα τονώσει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να υποβάλλουν το αίτημά τους ηλεκτρονικά και θα βλέπουν άμεσα το ποσό της επιστροφής ΦΠΑ που δικαιούνται να πιστώνεται στον τραπεζικό λογαριασμό, χωρίς ανθρώπινη επαφή. Η διαδικασία αυτή θα ακολουθείται για την πλειονότητα των αιτήσεων επιστροφής χρημάτων, και συγκεκριμένα για το 97% των αιτημάτων επιστροφής φόρων.

Οι επιχειρήσεις και οι επιτηδευματίες θα ενημερώνονται άμεσα για την ημερομηνία επιστροφής του ποσού, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, όταν το αίτημά τους πρόκειται να υποβληθεί σε αυτόματη επεξεργασία χωρίς έλεγχο.

Όπως τονίζει ανώτατο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου, με την ψηφιοποίηση των φορολογικών συναλλαγών η ανθρώπινη παρέμβαση περιορίζεται και ανοίγει ο δρόμος για εξπρές επιστροφές ΦΠΑ.

Το ίδιο στέλεχος σημειώνει ότι το ζητούμενο είναι οι επιστροφές να γίνονται αυτόματα, χωρίς τη συμμετοχή των υπαλλήλων της φορολογικής διοίκησης, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άλλα πόστα, όπως, για παράδειγμα, στους ελέγχους. Μάλιστα, επισημαίνει ότι στο δεκάμηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2021 η ΑΑΔΕ ικανοποίησε το 90% των αιτημάτων επιστροφής ΦΠΑ μέσα σε 90 ημέρες. Ωστόσο, χιλιάδες αιτήματα ΦΠΑ και φόρου εισοδήματος εκκρεμούν, και μάλιστα για διάστημα άνω των 90 ημερών. Σημειώνεται ότι για τις περιπτώσεις αυτές κανονικά το Δημόσιο θα έπρεπε να επιστρέφει εντόκως τα ποσά. Συγκεκριμένα, η ΑΑΔΕ στο διάστημα Ιανουαρίου-Νοεμβρίου διεκπεραίωσε 37.670 αιτήματα, επιστρέφοντας ΦΠΑ ύψους 1,4 δισ. ευρώ, ενώ εκκρεμούν 1.300 αιτήματα επιστροφής ΦΠΑ για πάνω από 90 ημέρες, άνω των 338 εκατ. ευρώ.

Σημαντικό ρόλο στις αυτοματοποιημένες επιστροφές διαδραματίζει η ηλεκτρονική πλατφόρμα myData. Με το νέο σύστημα η Εφορία έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει το ποσό που θα εισπράξει κάθε μήνα, επιτρέποντας με τον τρόπο αυτό και την ενεργοποίηση των αυτοματοποιημένων επιστροφών φόρου εισοδήματος και ΦΠΑ που δικαιούνται οι συνεπείς επιχειρήσεις, οι οποίες σήμερα είναι υποχρεωμένες να περιμένουν πολλούς μήνες για να λάβουν την επιστροφή φόρου που δικαιούνται.

Στην αναμονή για επιστροφές ΦΠΑ

Περισσότερο από μισό χρόνο περιμένουν χιλιάδες στην Ελλάδα να λάβουν την επιστροφή ΦΠΑ από το Ελληνικό Δημόσιο, σύμφωνα με έκθεση της Ε.Ε. Η Ελλάδα μαζί με την Ιταλία και την Κύπρο έχουν τους χειρότερους χρόνους στις επιστροφές ΦΠΑ, δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό τεράστια προβλήματα ρευστότητας στις επιχειρήσεις, και μάλιστα σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο όπως αυτή της πανδημίας. Τα στοιχεία αφορούν το 2020 και δείχνουν ότι η Ιταλία καθυστερεί τις επιστροφές ΦΠΑ 62 εβδομάδες, η Κύπρος 43 και η Ελλάδα 31 εβδομάδες. Αντίθετα, εάν μια επιχείρηση καθυστερήσει να πληρώσει τον ΦΠΑ, πρέπει να πληρώσει πρόστιμα-προσαυξήσεις και πάντα υπάρχει η απειλή της κατάσχεσης. Σύμφωνα με την έκθεση, μια μέση επιχείρηση της Ε.Ε. χρειάζεται περισσότερες από 9 ώρες για να συμμορφωθεί με τις διαδικασίες (γραφειοκρατία) για την επιστροφή ΦΠΑ και περισσότερες από 17 εβδομάδες για να λάβει επιστροφή ΦΠΑ.

Ωστόσο, η Ιταλία και η Ρουμανία είναι τα δύο κράτη-μέλη με τον υψηλότερο απαιτούμενο αριθμό ωρών για να συμμορφωθούν με τις επιστροφές ΦΠΑ (περίπου 42 και 22 ώρες αντίστοιχα). Η Ιταλία, η Κύπρος και η Ελλάδα καταγράφουν τον μεγαλύτερο αριθμό εβδομάδων για να λάβουν επιστροφή ΦΠΑ (περίπου 62, 43 και 31 εβδομάδες αντίστοιχα). Μάλιστα, τονίζεται ότι το χάσμα μεταξύ των καλύτερων και των χειρότερων επιδόσεων της Ε.Ε. παραμένει σχετικά μεγάλο. Αυτό δείχνει την ανάγκη για μια φιλόδοξη ατζέντα σε αυτόν τον τομέα σε επίπεδο Ε.Ε.

Φοροδιαφυγή ΦΠΑ

Όπως προκύπτει από την έρευνα, η φοροδιαφυγή ΦΠΑ στην Ευρώπη ξεπερνά τα 140 δισ. ευρώ, ωστόσο, εξαιτίας της πανδημίας, το ποσό αυτό θα χρειαστεί να επανεξεταστεί και ενδεχομένως να είναι ακόμα μεγαλύτερο. Εννέα επί του παρόντος χώρες (Βουλγαρία, Τσεχία, Ελλάδα, Ιταλία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία) εξακολουθούν να εμφανίζουν κενά ΦΠΑ πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (στο 11%) το 2020, με Ιταλία, Ελλάδα, Λιθουανία και Ρουμανία να έχουν απώλειες πάνω από 25% των δυνητικών εσόδων ΦΠΑ. Συγκεκριμένα, τα δυνητικά έσοδα ΦΠΑ ανέρχονται στα 21 δισ. ευρώ, όταν η χώρα μας εισπράττει περί τα 15 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η Ελλάδα είχε το 2020 τη χειρότερη επίδοση στην Ευρωζώνη και τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη μετά τη Ρουμανία.

Ένας από τους λόγους που τα τελευταία χρόνια οι θεσμοί επέμεναν να αυξηθεί η απαλλαγή από το καθεστώς ΦΠΑ των επιχειρήσεων με ακαθάριστα έσοδα έως 25.000 ευρώ (από 10.000 ευρώ που είναι σήμερα) είναι το τεράστιο μέγεθος της φοροδιαφυγής που καταγράφεται. Υποστηρίζουν ότι με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί το διοικητικό κόστος που προκύπτει τόσο για τη φορολογική διοίκηση όσο και για τις μικρές επιχειρήσεις όσον αφορά τη συμμόρφωση των τελευταίων και την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους με το κανονικό καθεστώς ΦΠΑ. Επίσης, με την αύξηση του ποσού της απαλλαγής ευνοείται, συγκριτικά με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, η ανταγωνιστικότητα των μικρών επιχειρήσεων, καθώς δεν υποχρεούνται να επιβάλλουν ΦΠΑ στις παραδόσεις αγαθών και στις παροχές υπηρεσιών που πραγματοποιούν.