Bloomberg: Πως ο σκιώδης ελληνικός στόλος έσπασε τις κυρώσεις προς την Ρωσία – Οι “μεταγγίσεις” του Γυθείου και η “τρύπα” των 11 δισ. $

H αποτυχία των δυτικών κυρώσεων στις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου φαίνεται σε μια σύντομη βόλτα με σκάφος από την ελληνική παραλιακή πόλη Γύθειο, γράφει το Bloomberg, όπου δύο πετρελαιοφόρα με σκουριασμένο κύτος και συνδυασμένη ηλικία 57 ετών βρίσκονται λίγα μέτρα μακριά το ένα από το άλλο. Η ταυτότητα των ιδιοκτητών και του ασφαλιστή των πλοίων είναι άγνωστη. Πλέουν με τη μοναδική σημαία στον κόσμο που οι αρχές θεωρούν ότι είναι «πολύ υψηλού κινδύνου». Και ο τελικός προορισμός των κερδών από την εμπορία των ρωσικών καυσίμων τους είναι ένα μυστήριο.

Ακόμα και οι κινήσεις τους είναι ύποπτες. Τα ψηφιακά συστήματα παρακολούθησης έδειξαν το 26χρονο πλοίο Turba να επιπλέει σε απόσταση 4 μιλίων, καθώς το επίσης δεξαμενόπλοι Simba μήκους 900 ποδιών άδειασε το φορτίο καυσίμων του στο μικρότερο σκάφος, ενώπιον των δημοσιογράφων του Bloomberg News. Την ίδια μέρα που έγινε αυτή η μεταφορά από πλοίο σε πλοίο, τον Σεπτέμβριο, περισσότερα από δώδεκα παρόμοια σκάφη – μέρος ενός τεράστιου στόλου σκιών – επέπλεαν κοντά, κάνοντας το ίδιο πράγμα ή ετοιμάζονταν.

Σχεδιασμένο για να μειώσει τη χρηματοδότηση για τη στρατιωτική επίθεση του Κρεμλίνου στην Ουκρανία, η συμφωνία κυρώσεων που συμφωνήθηκε πριν από ένα χρόνο αυτή την εβδομάδα περιελάμβανε ανώτατο όριο τιμής 60 $ ανά βαρέλι για το θαλάσσιο ρωσικό πετρέλαιο – 24 $ κάτω από τη μέση τιμή αγοράς τους τελευταίους 12 μήνες. Αντίθετα, έχει προωθήσει μια κερδοφόρα επιχείρηση για πολλούς δύσκολα ανιχνεύσιμους εμπόρους και ναυτιλιακές εταιρείες. Έως και 11 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως πετροδολάρια εξατμίζονται από τη στιγμή που το πετρέλαιο φεύγει από τη Ρωσία μέχρι το πότε φτάνει στους αγοραστές, σύμφωνα με εμπορικά στοιχεία που συγκεντρώνει το Bloomberg.

Το ανώτατο όριο τιμής διαμορφώθηκε έτσι ώστε να εμποδίζει τις εταιρείες του Ομίλου των Επτά εθνών να παρέχουν στη Ρωσία υπηρεσίες όπως ναυτιλία και ασφάλιση όταν το πετρέλαιο πωλούνταν για περισσότερα από 60 δολάρια. Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγόρευσε σχεδόν όλες τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία, η οποία μέχρι εκείνο το σημείο ήταν ο κύριος προμηθευτής του μπλοκ, αναγκάζοντας τη Μόσχα στην αγκαλιά δύο κυρίαρχων πελατών: της Κίνας και της Ινδίας.

Το σχέδιο κυρώσεων επινοήθηκε ως ένας τρόπος περιορισμού των εσόδων της Ρωσίας από το πετρέλαιο χωρίς να προκληθεί άνοδος στις παγκόσμιες τιμές ενέργειας. Ένα υποπροϊόν ήταν η αναμόρφωση της οικονομικής αρχιτεκτονικής του πετρελαϊκού και θαλάσσιου εμπορίου με τρόπο που ορισμένοι ειδικοί λένε ότι μπορεί να είναι δύσκολο να αντιστραφεί στο τέλος της σύγκρουσης ή μετά την τελική άρση του υφιστάμενου καθεστώτος κυρώσεων. Αύξησε τους φόβους για περιβαλλοντική καταστροφή και άφησε την πόρτα ανοιχτή σε αυτά τα αόρατα πετρελαϊκά κεφάλαια που επιστρέφουν στο Κρεμλίνο για να χρηματοδοτήσουν τη σύγκρουση στην Ουκρανία.

Ο σκιώδης στόλος

«Ο σκιώδης στόλος και οι εναλλακτικές λύσεις στη δυτική θαλάσσια ασφάλιση δεν είναι καινούργια. Το Ιράν τα χρησιμοποιεί εδώ και χρόνια. Τώρα που ένας τεράστιος παραγωγός όπως η Ρωσία τα χρησιμοποιεί, έχουν γίνει πιο mainstream», δήλωσε ο Eddie Fishman, ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Columbia, ο οποίος βοήθησε στη διαμόρφωση προηγούμενων κυρώσεων των ΗΠΑ στο Ιράν και τη Ρωσία και υποστηρίζει τη χρήση. δευτερογενών κυρώσεων για να δώσουν δόντια στα υφιστάμενα μέτρα. «Αν απουσία συντονισμένης δράσης για να καταστεί πιο δαπανηρή η χρήση αυτών των υποτυπωδών εναλλακτικών σε δυτικές υπηρεσίες, θα αναπτυχθούν και θα γίνουν δομικό χαρακτηριστικό του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου».

Παρά τις ενδεικτικές ενδείξεις ότι η Δύση αντιδρά για να προσπαθήσει να ματαιώσει τους τρόπους αντιμετώπισης της Ρωσίας, οι αρχές στην Ελλάδα υποστηρίζουν ότι είναι αδύναμες να αποτρέψουν αυτές τις παράνομες ναυτιλιακές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα λίγο έξω από τις ακτές της χώρας. Συμβαίνουν σε διεθνή ύδατα που ξεκινούν έξι μίλια από την ακτογραμμή του στον Λακωνικό Κόλπο, το τμήμα του νερού όπου ο Turba και ο Simba ενώθηκαν.

Η Ισπανία, ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, μπόρεσε να σταματήσει παρόμοια δραστηριότητα νωρίτερα αυτό το έτος, αφήνοντας την Ελλάδα – το μεγαλύτερο έθνος που διαθέτει δεξαμενόπλοιο στον κόσμο – ως μια κρίσιμη ακραία τιμή. Λειτουργώντας κάτω από το ανώτατο όριο τιμών, τα ελληνόκτητα πλοία διαχειρίστηκαν περισσότερο πετρέλαιο της Μόσχας φέτος από ό,τι ανταγωνιστές από οποιαδήποτε άλλη μεμονωμένη χώρα εκτός από την ίδια τη Ρωσία.

Οι Έλληνες ιδιοκτήτες μπόρεσαν να παραμείνουν στο εμπόριο —χωρίς να παραβιάσουν τους κανόνες της ΕΕ— αφού οι διπλωμάτες της χώρας άσκησαν επιτυχώς πιέσεις σε άλλα κράτη μέλη να περιορίσουν τα μέτρα που διαφορετικά θα περιόριζαν τη δυνατότητα των φορτωτών να συναλλάσσονται με τη Ρωσία. Τα ελληνικά πλοία έχουν μεταφέρει το 20% όλων των αποστολών πετρελαίου της Ρωσίας μέχρι στιγμής το 2023 και σχεδόν το ένα τρίτο των εξαγωγών της ναυαρχίδας αργού πετρελαίου Urals, σύμφωνα με ναυτιλιακά στοιχεία.