Δήμαρχος Κυθήρων: Περί μελετών αεροδρομίου

ΠΕΡΙΗ Δημοτική Αρχή παραμένει απόλυτα προσηλωμένη στην ανάγκη επέκτασης και αναβάθμισης όλων των υποδομών του Αερολιμένα Κυθήρων. Αυτό δήλωσα εξάλλου και κατά την ευρεία σύσκεψη που έγινε στο Δημαρχείο Κυθήρων τον περασμένο Ιούλιο με τον Περιφερειάρχη κ. Ν. Χαρδαλιά.

Η πρώτη αναμόρφωση του Π/Υ της Περιφέρειας θα γίνει το Μάρτιο. Συνεπώς το ΔΣ θα συνέλθει μετά τις γιορτές και θα ζητήσει με απόφασή του από την Περιφέρεια, όχι μόνο την επανένταξη του ποσού των 400.000€ για τις μελέτες του Αεροδρομίου, αλλά και αυξήσεις πιστώσεων για ήδη ενταγμένα έργα για τα οποία έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες και οι εγγεγραμμένες πιστώσεις είναι ανεπαρκείς, όπως π.χ. τα αντιπλημμυρικά Αγ. Πελαγίας και Αβλέμωνα που έχουν ενταχθεί με ποσό 750.000€, ενώ ο π/υ της μελέτης είναι 3.070.000€. Σημειώνω, ωστόσο, ότι η λήψη τέτοιας απόφασης από το ΔΣ δεν προβλέπεται κάπου, αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Εξάλλου ουδέποτε μέχρι σήμερα ζητήθηκε σχετική απόφαση του ΔΣ για τις εντάξεις των έργων στον Π/Υ της Περιφέρειας, παρά το γεγονός ότι μέχρι σήμερα η Περιφέρεια Αττικής έχει χρηματοδοτήσει έργα ύψους άνω των 28.000.000€ στο Δήμο Κυθήρων, τα περισσότερα εξ αυτών ήδη ολοκληρωμένα.

Διευκρινίζω ότι ο Δήμος μας ενημέρωσε την Περιφερειακή Αρχή ΜΟΝΟ για την ιεράρχηση των ΝΕΩΝ εντάξεων, δηλαδή για ΝΕΑ έργα που δεν είχαν εγγραφεί ποτέ ξανά στον Προϋπολογισμό της Περιφέρειας και τα οποία εντάχθηκαν (Σφαγεία, Ανάπλαση Ποταμού, Θέατρο Ποταμού).

ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ

1. Από τις πρώτες ενέργειές μας ως νέας Δημοτικής Αρχής το Σεπτέμβριο του 2014 ήταν η αναλυτική επισκόπηση όλων των στοιχείων, η επισήμανση των ελλείψεων και η άμεση επίλυση κάθε εκκρεμότητας για τις μελέτες επέκτασης του διαδρόμου α/φ στον Αερολιμένα Κυθήρων. Σημαντικό ζήτημα που δεν είχε αποτελέσει αντικείμενο των προηγούμενων Αρχών ήταν το ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής επέμβασης, χωρίς την οριστική διευκρίνηση του οποίου δεν ήταν δυνατή η υπογραφή των Προγραμματικών Συμβάσεων με την Περιφέρεια. Μάλιστα, υπήρξε πολύμηνη αλληλογραφία σχετικά με τον φορέα που θα νομιμοποιείτο να υπογράψει την Προγραμματική (Δήμος ή Εγχώριος Περιουσία) αλλά και άλλα σημαντικά νομικά και διαδικαστικά ζητήματα που είτε δεν είχαν αντιμετωπιστεί καθόλου είτε είχαν εξεταστεί απολύτως επιδερμικά.
2. Στις 7/11/2014, δηλαδή μόλις 2 μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων μας, η τότε διοίκηση της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας σε συνεργασία με τη νέα Δημοτική Αρχή, πραγματοποιεί δημόσια ανακοίνωση με την οποία, αφού δημοσιεύει επικαιροποιημένο τοπογραφικό της έκτασης στην οποία θα επεκταθεί ο διάδρομος (235 στρέμματα, εφαπτόμενα στην υπάρχουσα ΒΑ περίφραξη του Αερολιμένα), καλούσε όποιον έχει έννομο συμφέρον (δηλαδή νόμιμη ιδιοκτησία στον χώρο) να υποβάλει σχετική αντίρρηση. Η ανάρτηση διαρκεί μέχρι τις 10/1/2015 και συνοδεύεται από αναλυτική οριζοντιογραφία του χώρου σε κλίμακα 1:5000. Η ανάρτηση, πέρα από τις ιστοσελίδες του Δήμου Κυθήρων, της Εγχωρίου Περιουσίας και των τοπικών Μ.Μ.Ε. δημοσιεύεται και σε ημερήσιες εφημερίδες του Πειραιά.
3. Παράλληλα με την ανάρτηση, ο Δήμος Κυθήρων και η Εγχώριος Περιουσία συνεργάζονται στενά με τις υπηρεσίες της Περιφέρειας, με αποτέλεσμα στις 2/3/2015 η Νομική Υπηρεσία της Π.Ε. Πειραιά και Νήσων να αποφανθεί οριστικά και τελεσίδικα ότι «η επίμαχη περιοχή ανήκει στην αποκλειστική διαχείριση της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων», γεγονός που αποδέσμευσε την διαδικασία υπογραφής της Προγραμματικής Σύμβασης.
4. Η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, ορίζει εκπροσώπους της για την παροχή οδηγιών εκπόνησης της Μελέτης Σκοπιμότητας.
5. Στις 10/9/2015 (6 μήνες μετά την οριστική έγκριση της νομικής υπηρεσίας της Περιφέρειας!) το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής με την με αριθμό 265/2015 απόφασή του εγκρίνει τη σύναψη και τους όρους της Προγραμματικής Σύμβασης ανάμεσα στην Περιφέρεια Αττικής και την Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας για την εκπόνηση της «Μελέτης Σκοπιμότητας και Γενικού Σχεδίου Ανάπτυξης για την Επέκταση του Διαδρόμου Προσγειώσεως στον Κρατικό Αερολιμένα Κυθήρων», προϋπολογισμού 35.000,00€ με το Φ.Π.Α. Φορέας δημοπράτησης της μελέτης και διεκπεραίωσης όλων των διαδικασιών είναι η Περιφέρεια Αττικής.
6. Η μελέτη δημοπρατείται από την Περιφέρεια στις 3/8/2016 (δηλαδή 11 μήνες μετά την έγκριση της Προγραμματικής Σύμβασης!) όμως ο διαγωνισμός αποβαίνει άγονος. Λίγες ημέρες αργότερα εκδόθηκε αιφνιδιαστικά ο Νόμος 4412/2016 (8/8/2016) που άλλαξε όλες τις διαδικασίες δημοπράτησης έργων και μελετών με αποτέλεσμα να απαιτηθεί σχεδόν 1 ολόκληρο έτος μέχρι την έκδοση των νέων τευχών δημοπράτησης και την επαναδημοπράτηση της μελέτης στις 6/6/2017, οπότε και υποβλήθηκε προσφορά από την Τεχνική Εταιρεία «Δημήτριος Αρμένης».
7. Η έκδοση του Νόμου 4412/2016 δικαίως προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων από όλους τους Δήμους της Χώρας καθώς παρακώλυσε τις εν εξελίξει δημοπρατήσεις έργων για τουλάχιστον 1 έτος. Προς τούτο και ειδικά αναφορικά με το θέμα των μελετών του Αεροδρομίου, ο Δήμος μας απέστειλε την με αρ. πρωτ. 5101/31-10-2016 επιστολή της προς την Περιφέρεια Αττικής (ο αρμόδιος Αντιπεριφερειάρχης ενημερώθηκε επίσημα), εκφράζοντας την αγωνία της τόσο για το άγονο της αρχικής δημοπράτησης της Μελέτης Σκοπιμότητας, όσο και για την καθυστέρηση που θα προκαλούσε ο νέος Νόμος για τις δημόσιες συμβάσεις. Δυστυχώς οι φόβοι μας αποδείχθηκαν προφητικοί. Σημειωτέον ότι ο αρμόδιος Υπουργός κ. Σπίρτζης ουδέποτε απάντησε στα εκατοντάδες αιτήματα Δήμων, Περιφερειών και λοιπών αναθετουσών αρχών σχετικά με την ανάγκη περιόδου προσαρμογής στο νέο Νόμο 4412, καίτοι υπήρξαν σφοδρές αντιδράσεις και από όλα τα συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης (ΚΕΔΕ, ΠΕΔ, ΕΝΠΕ κ.λπ.).
8. Η επαναδημοπράτηση της Μελέτης Σκοπιμότητας έγινε στις 6/6/2017, δηλαδή 10 μήνες μετά την αρχική άγονη δημοπρασία!
9. Στις 19/12/2017 (δηλαδή 16 μήνες μετά την αρχική δημοπράτηση, 27 μήνες μετά την έγκριση της Προγραμματικής Σύμβασης από το Περιφ. Συμβούλιο και 33 μήνες μετά την οριστική έγκριση της Νομικής Υπηρεσίας της Περιφέρειας!) υπογράφτηκε τελικώς ανάμεσα στην Περιφέρεια Αττικής και τον ανάδοχο κ. Δημήτριο Αρμένη η σύμβαση για εκπόνηση της «Μελέτης Σκοπιμότητας και Γενικού Σχεδίου Ανάπτυξης για την επέκταση του διαδρόμου προσγειώσεως στον Κρατικό Αερολιμένα Κυθήρων», δαπάνης 35.000,00€ με το Φ.Π.Α. και προσφερθείσα έκπτωση 10%. Η προθεσμία ολοκλήρωσης ήταν 12 εβδομάδες.
10. Η Μελέτη Σκοπιμότητας ολοκληρώθηκε εμπρόθεσμα από τον ανάδοχο και η Περιφέρεια Αττικής την διεβίβασε στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας με το με αρ. πρωτ. 102138/25-05-2018 έγγραφό της, προς οριστικοποίηση και έγκριση.
11. Έκτοτε, ήτοι από τον Μάιο του 2018 και εντεύθεν, σημειώθηκαν νέες τεράστιες καθυστερήσεις από την ΥΠΑ. Συγκεκριμένα: α) η ομάδα ελέγχου και παρακολούθησης της Μελέτης συγκροτήθηκε τον Αύγουστο (αρ. Απόφασης: ΔΤΥ/Δ7/Α/17750/3692/07-08-2018), ήτοι 3 μήνες μετά την παραλαβή της Μελέτης από την ΥΠΑ, β) ακολούθησε ανταλλαγή αλληλογραφίας μεταξύ ΥΠΑ και Περιφέρειας με την πρώτη να ζητάει διαρκώς διευκρινίσεις και διορθώσεις επί της Μελέτης κατά τρόπο μάλλον παρελκυστικό, γ) η ΥΠΑ ενέκρινε τελικώς την Μελέτη Σκοπιμότητας στις 07-03-2019, ήτοι σχεδόν 1 χρόνο μετά την αρχική υποβολή της Μελέτης από την Περιφέρεια (αρ. πρωτ. Απόφασης: ΔΤΥ/Δ7/Α/6622/936/07-03-2019 – ΑΔΑ: 673Φ465ΧΘΞ-Β1Ξ).
12. Στην ως άνω απόφαση έγκρισης της Μελέτης Σκοπιμότητας, η ΥΠΑ θέτει έναν αδιανόητο όρο για την συνέχιση της διαδικασίας, ήτοι την δημοπράτηση των οριστικών μελετών, για τις οποίες υπάρχουν δεσμευμένοι πόροι 400.000€ από την Περιφέρεια ήδη από το 2013-4. Συγκεκριμένα αναφέρει: «Εγκρίνουμε την μελέτη με τίτλο ‘Μελέτη Σκοπιμότητας και Γενικού Σχεδίου Ανάπτυξης για την Επέκταση του Διαδρόμου Προσγειώσεως στον Κρατικό Αερολιμένα Κυθήρων’, με τον όρο της έκδοσης περιβαλλοντικής αδειοδότησης για τα προτεινόμενα έργα πριν την ανάθεση εκπόνησης των απαραίτητων μελετών». Ο όρος αυτός έχει παρακωλύσει κάθε διαδικασία έκτοτε, καθώς αξιώνει την έκδοση ΑΕΠΟ για τα προτεινόμενα έργα, για τα οποία όμως δεν υπάρχουν οριστικές μελέτες! Ο Δήμος μας με την Περιφέρεια ματαίως προσπαθούσαν επί μήνες να εξηγήσουν στην ΥΠΑ ότι ο συγκεκριμένος όρος είναι ανεφάρμοστος, καθώς η ΑΕΠΟ εκδίδεται με την υποβολή οριστικών μελετών και την περιγραφή αναλυτικών έργων και όχι βάσει θεωρητικών προσεγγίσεων μιας μελέτης σκοπιμότητας. Το πρόβλημα αυτό, επιπλέον, ενέσκηψε στην περίοδο των Δημοτικών αλλά και των Εθνικών Εκλογών και λόγω αλλαγής διοίκησης στην Περιφέρεια, το αρμόδιο Υπουργείο και την ΥΠΑ, η σχετική διαδικασία καθυστέρησε έτι περαιτέρω. Δέον να σημειωθεί ότι η έκδοση ΑΕΠΟ δεν αποτελεί αντικείμενο αρμοδιότητας ή κρίσεως της ΥΠΑ αλλά της αρμόδιας Διεύθυνσης ΠΕΧΩ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, συνεπώς ο ανωτέρω όρος τέθηκε μάλλον παρελκυστικά. Η ΥΠΑ έχει αρμοδιότητα αποκλειστικά στην τήρηση των όρων του ICAO και των λοιπών διατάξεων και κανονισμών αεροναυτιλίας.
13. Την 24-02-2020 και αφού είχε υπάρξει νέα Διοίκηση στην ΥΠΑ, απευθυνθήκαμε στο νέο Διοικητή με το με αρ. πρωτ. 655/24-02-2020 έγγραφό μας με το οποίο ζητήσαμε την διόρθωση της απόφασης έγκρισης της Μελέτης Σκοπιμότητας με την απάλειψη του συγκεκριμένου όρου, προκειμένου να προχωρήσουν άμεσα οι οριστικές μελέτες. Η έναρξη της πανδημίας λίγες ημέρες μετά και η συνακόλουθη ολοκληρωτική εμπλοκή της ΥΠΑ στα υγειονομικά πρωτόκολλα των αεροδρομίων της Χώρας – σε συνδυασμό ίσως και με υπηρεσιακά στελέχη που ενδέχεται να παρακωλύουν τη διαδικασία για λόγους που αγνοούμε – μας ανάγκασαν να επαναλάβουμε το έγγραφό μας την 02-09-2020 (αρ. πρωτ. 3654) προκειμένου να προχωρήσει η δημοπράτηση των οριστικών μελετών που θα γίνει με φορέα υλοποίησης την Περιφέρεια και όχι το Δήμο.
14. Τον Ιούλιο του 2019 επαναλειτούργησε το σύστημα κλιματισμού του κεντρικού αεροσταθμού, που βρισκόταν εκτός λειτουργίας από το 2018. Το κόστος αντικατάστασης της αντλίας θερμότητας ανήλθε σε 110.000€. Απαιτήθηκε προσωπική μου παρέμβαση σε 2 Υπουργούς για τα αυτονόητα!
15. Τον Μάρτιο του 2021 ολοκληρώθηκε από την ΥΠΑ η αναβάθμιση της φωτοσήμανσης του Αερολιμένα, με την προσθήκη στο κατώφλι 20 (βόρειο) του διαδρόμου προσγείωσης, οπτικού συστήματος εντοπισμού του (με αναλαμπές L E D s υψηλής λαμπρότητας), που βοηθά στην αποφυγή ματαίωσης πτήσεων, λόγω της παρουσίας χαμηλής νέφωσης, φαινομένου ιδιαίτερα συχνού στα Κύθηρα.
16. Τον Ιούνιο του 2021 ολοκληρώθηκε από την ΥΠΑ το έργο «Εξωτερική τοιχοποιία στο χώρο διακίνησης αποσκευών και επισκευή μεταλλικού στεγάστρου εισόδου», προϋπολογισμού 133.920€. Με την ολοκλήρωση των εργασιών, στον κλειστό χώρο των 300 τετραγωνικών μέτρων που διαμορφώθηκε νόμιμα (με οικοδομική άδεια) σταθμεύουν προστατευμένα τα δύο Πυροσβεστικά Οχήματα του αερολιμένα και η γεννήτρια εκκίνησης των αεροσκαφών. Είναι το πρώτο ουσιαστικό έργο εκτεταμένης συντήρησης του αεροσταθμού με προσθήκες, από τα εγκαίνιά του το 2003, που προωθήθηκε χάρη στις ενέργειες του τότε Αερολιμενάρχη κ. Στ. Παϊζάνου, τις οποίες υποστήριξε πολιτικά και ο Δήμος μας.

Με βάση τα ανωτέρω, προκύπτουν συμπερασματικά τα ακόλουθα:

1. Η ΥΠΑ διαχρονικά στάθηκε μάλλον αρνητικά στο δίκαιο αίτημα του Δήμου και της τοπικής κοινωνίας για την επέκταση του διαδρόμου στον Αερολιμένα Κυθήρων. Απόδειξη τούτου, κυρίως, είναι η επιστολή της ΥΠΑ προς το Δήμο Κυθήρων στις 24/3/2008 (αρ. πρωτ. 762), που αναφέρει πλήρως ατεκμηρίωτα ότι το κόστος του έργου και των απαλλοτριώσεων «ξεπερνά τα 30.000.000€», χωρίς αυτό να τεκμηριώνεται, αλλά αποτελώντας κατ΄ ουσίαν μια ευθεία προσπάθεια της ΥΠΑ να αποτρέψει την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου.

2. Απαιτήθηκαν συνολικά 33 μήνες (!) από την έγκριση της Νομικής Υπηρεσίας της Περιφέρειας (02/03/2015) μέχρι και την υπογραφή της Σύμβασης της Μελέτης Σκοπιμότητας από την Περιφέρεια (19/12/2017)! Να σημειωθεί πως επρόκειτο για έναν απλό πρόχειρο διαγωνισμό, χωρίς προσυμβατικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

3. Η αιφνιδιαστική αλλαγή του νόμου των Δημοσίων Συμβάσεων τον Αύγουστο του 2016, διέκοψε την διαδικασία επαναδημοπράτησης της Μελέτης Σκοπιμότητας επί σχεδόν 1 έτος (πρώτη άγονη δημοπρασία στις 03/08/2016 και επαναληπτική με ανάδοχο στις 06/06/2017). Παρά τις διαρκείς οχλήσεις και διαμαρτυρίες μας προς το αρμόδιο Υπουργείο για την ανάγκη ύπαρξης περιόδου προσαρμογής στο νέο πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων, ο αρμόδιος Υπουργός κ. Σπίρτζης ουδέποτε απάντησε επί της ουσίας στην αγωνία των Δημάρχων και Περιφερειαρχών με αποτέλεσμα να «βαλτώσουν» τα δημόσια και δημοτικά έργα σε όλη τη Χώρα για σχεδόν 1 έτος, κυρίως στους μικρούς και υποστελεχωμένους Δήμους.

4. Η ΥΠΑ καθυστέρησε σχεδόν 1 έτος προκειμένου να εγκρίνει την Μελέτη Σκοπιμότητας: η μελέτη υποβλήθηκε στην ΥΠΑ από την Περιφέρεια στις 25-05-2018 και εγκρίθηκε στις 07-03-2019, με τον ανυπόστατο όρο της έκδοσης ΑΕΠΟ πριν την εκπόνηση των οριστικών μελετών.

5. Συνολικά, λοιπόν, δαπανήθηκαν ακριβώς 4 χρόνια μεταξύ της έγκρισης της Νομικής Υπηρεσίας της Περιφέρειας για την υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης ανάμεσα στην Περιφέρεια και την Εγχώριο Περιουσία (02/03/2015) μέχρι την οριστική έγκριση της Μελέτης Σκοπιμότητας από την ΥΠΑ (Μάρτιος 2019)!

6. Από το Μάρτιο του 2019 μέχρι το Μάρτιο του 2023 δεν υπήρξε η παραμικρή πρόοδος αναφορικά με την δημοπράτηση των οριστικών μελετών επέκτασης του διαδρόμου, παρά τις διαρκείς οχλήσεις μας προς τις τότε Διοικήσεις, στις οποίες ανέκαθεν επισημαίναμε την σπουδαιότητα και αναγκαιότητα του έργου.

7. Η ανανέωση της ΑΕΠΟ των υφιστάμενων εγκαταστάσεων του ΚΑΚ έγινε την 01-03-2023 (ΑΔΑ: Ρ45Ψ4653Π8-ΕΙ3).

8. Έκτοτε και μέχρι σήμερα ΟΥΔΕΜΙΑ ενημέρωση έχει ο Δήμος για την πρόοδο του έργου, παρά τις διαρκείς οχλήσεις μας.

Τέλος, κατά τη χθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία μου με τον αρμόδιο Υφυπουργό Μεταφορών κ. Βασίλη Οικονόμου, του ζήτησα να υπάρξει άμεση παρέμβαση της Κυβέρνησης καθώς και ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας όσον αφορά τις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης του Αερολιμένα Κυθήρων, όπως έχει εξάλλου δημόσια ανακοινωθεί.

Προσωπικά θεωρώ ότι η συντομότερη διαδικασία για την ανάπτυξη των υποδομών του Αερολιμένα Κυθήρων παραμένει η ιδιωτικοποίησή του, καθώς έχει αποδειχθεί περίτρανα ότι οι κρατικές δομές αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις σύγχρονες απαιτήσεις τόσο σημαντικών και κομβικών μεταφορικών υποδομών.

Τα ανωτέρω, προς άρση κάθε παρεξήγησης-παρερμηνείας-παραπλάνησης.