Δεν γνωρίζω πόσοι έχετε δει την εμβληματική ταινία «Οι τρεις μέρες του κόνδορα» του 1976 με τους εξαιρετικούς ηθοποιούς Robert Redford και Faye Dunaway. Μια ομάδα αναλυτών της CIA είναι επιφορτισμένη με τη βαρετή ανάγνωση δημοσιευμάτων προκειμένου να ανακαλύψουν το τι συμβαίνει στον κόσμο. Βρίσκουν κάτι που τους φάνηκε περίεργο, ενημερώνουν τα κεντρικά τους και σε λίγες ώρες εμφανίζεται στον χώρο εκτελεστής της CIA, ο οποίος σκοτώνει όλους τους πράκτορες, εκτός από τον Robert Redford, ο οποίος συμπτωματικά έλειπε από το γραφείο την ώρα του μακελειού. Η συνέχεια επί της οθόνης…
Θυμήθηκα την ιστορία αυτή, γιατί αν κάποιος εξωγήινος διάβαζε τις εφημερίδες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Ελλάδας την εβδομάδα 10-16 Νοεμβρίου, θα νόμιζε ότι η χώρα έχει πάθει παράκρουση και χρειάζεται θεραπεία από τους τύπους με την άσπρη μπλούζα που συνήθως έχουν μαζί τους και ζουρλομανδύες. Οπως και στο κινηματογραφικό έργο μια ασήμαντη πληροφορία δημιούργησε μια θύελλα με δολοφονίες, ανελέητο κυνηγητό και άλλα πολλά, έτσι και στην Ελλάδα ένα φαινομενικά ασήμαντο θέμα εξελίχθηκε σε καταιγίδα και έχει διχάσει τους Ελληνες.
Εξηγούμαι. Πρόκειται για το διάσημο πλέον λογότυπο για το μετρό της Θεσσαλονίκης. Το τι έγινε, το τι γράφτηκε για το λοξό πεζό «μ» που επιλέχθηκε για να σηματοδοτήσει το μετρό είναι πραγματικά ασύλληπτο. Εδώ που τα λέμε, το γράμμα «μ» δημιουργεί πολλούς συνειρμούς, που δεν μου επιτρέπεται να τους αναφέρω. Απλά αναφέρω μόνο μια παραλλαγή που είδα: «μαζί τα φάγαμε»! Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, από αυτό το πιασάρικο θέμα.
Η επιλογή έγινε με απ’ ευθείας ανάθεση για 30.000 ευρώ, ύστερα από δύο άγονους διαγωνισμούς. Εγκλημα καθοσιώσεως! Για την ιστορία μάθαμε ότι εκτός από το λογότυπο στο ποσό περιλαμβάνονται και οι σημάνσεις στους σταθμούς του μετρό. Αρα το ποσό δεν φαίνεται να είναι υπερβολικό.
Πάμε τώρα στο θέμα του γούστου. Ας ξεκινήσουμε από το αξίωμα ότι «De gustibus et coloribus non est disputandum» το οποίο αποδίδεται στα Ελληνικά: «σε θέματα γεύσης και χρωμάτων δεν μπορεί να υπάρξει αντιδικία». Πράγματι, σε τέτοια θέματα δεν μπορεί όλοι να συμφωνούμε. Μεταξύ σοβαρού και αστείου όταν συζητάμε τέτοια θέματα με φίλους τούς βάζω το ακόλουθο ερώτημα: «Τι θα συνέβαινε στον κόσμο, αν όλοι οι άνδρες είχαμε το ίδιο γούστο και ερωτευόμαστε την ίδια γυναίκα;»
Ξαναγυρίζουμε υποτίθεται στα σοβαρά θέματα. Εκεί στη Θεσσαλονίκη φαίνεται ότι το έχουν συνήθεια να τρώγονται με τα ρούχα τους. Από την «ΜτΚ» (22 και 23/4/2022), αλίευσα ένα δημοσίευμα του Σάκη Μουμτζή, με τίτλο «Η πόλη μας, με αισιόδοξη ματιά» που τεκμηριώνει ότι κάτι παρόμοιο συνέβη και στην ανάπλαση της Πλατείας Αριστοτέλους. Αντιγράφω: «[…] Κυβέρνηση, Περιφέρεια, Δήμος, τοπικοί φορείς και βέβαια οι επιχειρηματίες, έχουν τη συμβολή τους σε αυτό που γίνεται στη Θεσσαλονίκη. Είναι απολύτως λογικό όλοι να μη συμφωνούν με όλα όσα γίνονται. Κάποιοι θα επιθυμούσαν να έχουν γίνει αλλιώς. Ή άλλοι να έχουν ακόμα υψηλότερες απαιτήσεις. Στα δημοκρατικά πολιτεύματα όλοι είναι αδύνατο να συμφωνούν με όλους. Ενστάσεις υπάρχουν για το πώς θα αναπλασθεί η πλατεία Αριστοτέλους και πώς η ΔΕΘ. Για μεν την πλατεία Αριστοτέλους έχει διεξαχθεί ο διαγωνισμός και το κύρος της επιτροπής ουδείς ποτέ το αμφισβήτησε. Αν δε μας αρέσει το σχέδιο που βραβεύτηκε, de gustibus et coloribus non est disputandum. Κάθε πολίτης και μια άποψη και άκρη έτσι δε βγαίνει. Πρέπει να προχωρήσει το έργο με τις θεσμικές διαδικασίες. […]» Βλέπετε, «τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου.
Φυσικά, η ανάπλαση της Πλατείας Αριστοτέλους δεν έχει καμία σχέση με το λογότυπο, αλλά αμφιβάλλω αν για την Πλατεία αναπτύχθηκε τόση αμφισβήτηση και γράφτηκαν τόσο πολλά κείμενα. Το πλέον παράλογο που διάβασα είναι ότι η κυβέρνηση αντί να εξυμνείται για την ολοκλήρωση του μετρό της Θεσσαλονίκης κατηγορείται για το φιάσκο του λογότυπου! Πραγματικά η ιστορία αυτή είναι χαρακτηριστική της φυλής μας.
Θα κάνω μια παρένθεση για να σας διηγηθώ μια ιστοριούλα που πιστοποιεί αυτή την παθογένειά μας. Πριν από χρόνια, μου έλεγε ένας μεγάλος επιχειρηματίας τα βάσανά του: «Ξέρεις Ανδρέα, έρχονται εισηγήσεις στο Συμβούλιο για την αλλαγή των ηλεκτρονικών συστημάτων της εταιρείας με προϋπολογισμό εκατομμυρίων ευρώ και δεν αναπτύσσεται καμία εποικοδομητική συζήτηση. Αντίθετα έρχεται μια εισήγηση για να αλλάξουμε τα πλακάκια στο μπάνιο της διοίκησης και γίνονται ατέρμονες συζητήσεις, γιατί όλοι έχουν άποψη»! Καλά το έχει πει αυτός ο αειθαλής νέος Clint Eastwood: «Opinions are like a**holes, everybody has one».
Είναι απολύτως λογικό όλοι να μη συμφωνούν με όλα όσα γίνονται. Κάποιοι θα επιθυμούσαν να έχουν γίνει αλλιώς. Στα δημοκρατικά πολιτεύματα όλοι είναι αδύνατο να συμφωνούν με όλους.
Ετσι και στην αγαπημένη μου Θεσσαλονίκη! Πριν από λίγους μήνες πετάξαμε 85 εκατ. ευρώ για ένα έργο που δεν έγινε ποτέ και δεν άνοιξε μύτη, αλλά τώρα κλαίμε τις 30.000 ευρώ γιατί έγινε απ’ ευθείας ανάθεση. Εξηγούμαι και αντιγράφω από παλαιότερο κείμενό μου στη στήλη αυτή: «Ακριβός στα πίτουρα και φτηνός στ’ αλεύρι» (8/5/2022).
«[…] Την Παρασκευή 15/4/2022 στην «Κ», στις ροζ σελίδες υπήρχε ένα ταπεινό μονόστηλο, με τίτλο: «Αποζημίωση 85 εκατ. στη Θερμαϊκή Οδό», από όπου αντιγράφω: «”Λευκός καπνός”, έπειτα από μια ολόκληρη δεκαετία διαιτησιών φαίνεται πως βγαίνει αναφορικά με την αποζημίωση που έχει λαμβάνειν η “Ακτωρ” για την υπόθεση του έργου της υποθαλάσσιας αρτηρίας της Θεσσαλονίκης, που δεν ξεκίνησε ποτέ, παρότι είχε υπογραφεί σχετική σύμβαση παραχώρησης. Το συνολικό ύψος της αποζημίωσης που έχει εγκριθεί από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, να ανέρχεται σε 85 εκατ. ευρώ […]». Οπως είναι ευνόητο η είδηση δεν έπαιξε σε κανένα κανάλι και δεν είδα να σχολιάστηκε. […].
Ελάτε όμως να δούμε πώς δημιουργήθηκε αυτό το πρόστιμο, γιατί πιστεύω ότι η ιστορία έχει γενικότερο ενδιαφέρον για το πώς λειτουργεί η δημόσια διοίκηση στη χώρα μας. Για το θέμα έχω γράψει στο παρελθόν («ΚτΚ» «Με αφορμή έναν πεζόδρομο» 28/2/2016), από όπου σας παραθέτω το σχετικό απόσπασμα: «[…] Πάμε τώρα σε μια άλλη πονεμένη ιστορία. Αφορά την περίφημη υποθαλάσσια αρτηρία της Θεσσαλονίκης. Το έργο ξεκίνησε το 2007. Ως συνήθως κατά του έργου προσέφυγαν στη δικαιοσύνη ομάδες πολιτών, ενώ τον Μάρτιο του 2008 το υπουργείο Πολιτισμού υιοθέτησε γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) για κατασκευή του έργου με μετροπόντικα στα 25 μέτρα κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας και όχι στα 15 μέτρα όπως προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός. Από εδώ αρχίζει ο χορός των εκατομμυρίων ευρώ. Ετσι, έπρεπε να εκπονηθεί νέα μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και να αναθεωρηθούν πολλές μελέτες του έργου, ενώ το κόστος αυξήθηκε κατά 150 εκατ. ευρώ. Αυτό οδήγησε στον τερματισμό του έργου.
Στις 30 Ιουλίου 2009 η κοινοπραξία προέβη σε καταγγελία της σύμβασης παραχώρησης λόγω αθέτησης του Δημοσίου. Στις 28 Σεπτεμβρίου 2009 (λίγες ημέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές) το πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ αμφισβήτησε την ισχύ της καταγγελίας και προσέφυγε στη διαιτησία. Στις 26 Ιουλίου 2010, δημοσιεύτηκε η απόφαση του διαιτητικού Δικαστηρίου, το οποίο επιδίκασε το ποσό των 43,7 εκατομμυρίων ευρώ υπέρ του παραχωρησιούχου. Το Ελληνικό Δημόσιο προχώρησε σε παύση πληρωμών με αποτέλεσμα η αποζημίωση να τοκίζεται. Αποτέλεσμα; Στις αρχές Ιανουαρίου 2016, τα δικαστήρια αποφάσισαν ότι η τοκιζόμενη αποζημίωση του παραχωρησιούχου ξεπερνά τα 110 εκατομμύρια ευρώ, για ένα έργο που δεν έγινε ποτέ! Τώρα τρέχουν μήπως καταφέρουν να γλιτώσουν τους τόκους. Μια απόφαση για αλλαγή από τα 15 στα 25 μέτρα και μια σειρά από μετέπειτα λανθασμένες αποφάσεις έβαλαν άλλο ένα “φέσι” στον Ελληνα φορολογούμενο, ο οποίος πάντοτε πληρώνει τη νύφη! […]».
Τι είναι όμως 85 ψωροεκατομμύρια ευρώ; Προσθέστε σε αυτά το κόστος των καθυστερήσεων για τις ενενήντα (90) προσφυγές αναφορικά με τα αρχαία του σταθμού Βενιζέλου, και θα καταλάβετε γιατί μας χρειάζονται οι γιατροί με τις άσπρες μπλούζες. Ακόμα και σήμερα που το έργο της αποκατάστασης των αρχαιοτήτων ολοκληρώθηκε, δυστυχώς εξακολουθούμε να δείχνουμε το πείσμα μας. Η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, η οποία από την αρχή επέμενε με την κατά χώρα διατήρηση των αρχαιοτήτων, με δελτίο Τύπου, που τιτλοφορείται «Αρχαιότητες στον Σταθμό Βενιζέλου – Αξιζε η θυσία;» (21/11/2024), εξακολουθεί να επιμένει στις αρχικές θέσεις της. Πείσμα!
ΥΓ.: Υπάρχει πάντως κάποια ελπίδα. Το δικηγορικό γραφείο Πειραιά Γ. Τρανταλίδης και Συνεργάτες, με βάση τα κείμενά μου για την υποθαλάσσια έκανε αναφορά στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, η οποία διερευνά το θέμα για να ασκήσει δίωξη.
*Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.