Έκθεση για την ακτοπλοΐα προβληματίζει τον υπουργό Ναυτιλίας

Το επιχειρηματικό τοπίο αλλάζει και οι ακτοπλοϊκές προσπαθούν να ανταποκριθούν, αλλά χωρίς κρατική βοήθεια είναι δύσκολο – Τι πρέπει να γίνει

Η ελληνική ακτοπλοΐα αποτελεί διαχρονικά ένα από τα βασικά και ακανθώδη θέματα, με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπος ο εκάστοτε υπουργός Ναυτιλίας.  Το επιχειρηματικό τοπίο αλλάζει και οι ακτοπλοϊκές εταιρείες προσπαθούν να ανταποκριθούν, αλλά χωρίς κρατική βοήθεια είναι δύσκολο.

Οι προκλήσεις πολλές:

– η επιβάρυνση από την τιμή των καυσίμων,
– η υποχρέωση για τη συμμόρφωση με τις αποφάσεις της Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού ΙΜΟ σχετικά με τη χρησιμοποίηση ναυτιλιακού καυσίμου χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο 0,5% από την 1η Ιανουαρίου 2020.
– η ανάγκη την επόμενη 10ετία να ανανεωθεί ο στόλος καθώς το μεγαλύτερο μέρος του στόλου των Εισηγμένων συν των Μινωϊκών θα φτάσει την ηλικία των 40 ετών. Συνολικά τα πλοία που εξυπηρετούν την ελληνική Ακτοπλοΐα ανέρχονται σε 91 με μέσο όρο ηλικίας τα 26 έτη.
– η διατήρηση του ΦΠΑ στις τιμές των εισιτηρίων στο 24%. Πάγιο αίτημα των ακτοπλόων είναι η μείωση του ΦΠΑ στα επίπεδα του 6% που ισχύουν σε όλη την Ευρώπη.

Ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννης Πλακιωτάκης έχει στα χέρια του έκθεση με τα κύρια θέματα που απασχολούν τον ακτοπλοϊκό κλάδο και στα οποία καλείται να δώσει λύσεις αφού και ο ίδιος έχει παραδεχθεί ότι οι δυσκολίες είναι μπροστά.  Οι ακτοπλόοι είναι ξεκάθαροι:

1. Συντελεστές ΦΠΑ

Για την αντιμετώπιση της πετρελαϊκής κρίσης  και την αναμενόμενη νέα αύξηση μετά την 1/1/2020, μοναδική λύση για την αποφυγή σοβαρών προβλημάτων είναι η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ.

Σε κάθε περίπτωση η εφαρμογή υψηλών συντελεστών 24% στα εισιτήρια επιβατών και οχημάτων επιδρούν αρνητικά στην τουριστική ανάπτυξη των νησιών μας, αλλά και στα φορολογικά έσοδα. Επιπλέον τα επίπεδα των συντελεστών που εφαρμόζονται στην Ελλάδα πρέπει να εναρμονιστούν με αυτά άλλων Ευρωπαϊκών χωρών που κυμαίνονται μεταξύ 0-10%.

2. Αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου

Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές αλλαγές, ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού μας πλαισίου είναι απαραίτητος και πρέπει να βασίζεται:

·     Στην αποποινικοποίηση του Κλάδου.
·     Στην απελευθέρωση  των υπηρεσιών με πρότυπο τις γραμμές Αδριατικής.
·     Στην απαλλαγή των εταιρειών  από την επιβολή υποχρεώσεων Δημόσιας Υπηρεσίας.
·     Στην παροχή ευελιξίας στη διαχείριση των δρομολογίων.
·     Στην βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών.
·     Στην απαλλαγή των υπηρεσιών του ΥΝΑΝΠ από μεγάλο φόρτο εργασίας.
·     Στην εύρυθμη λειτουργία του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών

3. Ανανέωση του ακτοπλοϊκού  στόλου

Τα αμέσως επόμενα χρόνια πρέπει να προχωρήσουμε σε ναυπηγήσεις ή νέες αγορές για την σταδιακή αντικατάσταση των παλαιότερων πλοίων με νέα, σύγχρονα και φιλικά προς το περιβάλλον, πλοία.
Λαμβανομένου υπόψη ότι λόγω των ιδιαιτεροτήτων του νησιωτικού μας συμπλέγματος, υφίσταται μικρός αριθμός κατάλληλων πλοίων για την Ακτοπλοΐα μας στη δευτερογενή αγορά, φαίνεται ότι η κατασκευή νέων πλοίων είναι η μοναδική λύση για την αντικατάσταση των περισσότερων πλοίων μεγάλης ηλικίας.
Η άντληση κεφαλαίων από Ευρωπαϊκά προγράμματα για την υποστήριξη κατασκευής νέων πλοίων, σε αντικατάσταση παλαιότερων, ιδιαίτερα αυτών που είναι δρομολογημένα στις γραμμές Δημόσιας Υπηρεσίας, είναι απαραίτητη και πρέπει να γίνουν σχετικές ενέργειες-υπομνήσεις στα αρμόδια όργανα της Ε.Ε.
 
4. Τα λιμάνια  

Η κατάσταση των λιμενικών υποδομών της χώρας μας είναι γνωστό ότι είναι ιδιαίτερα προβληματική. Μελέτη του Εργαστηρίου Λιμενικών Υποδομών αναφέρει ότι το 80% των λιμανιών  έχουν προβλήματα κυματισμού, το 86% προβληματικές ράμπες, κλπ.

Οι λιμενικές  υποδομές ήδη αποτελούν τον σοβαρότερο ανασχετικό παράγοντα στη βελτίωση των Ακτοπλοϊκών υπηρεσιών συνεπώς υπάρχει ανάγκη για την σταδιακή εκτέλεση των απαραίτητων έργων.

5. Κόστος Λιμενικών υπηρεσιών

Είναι απαραίτητη η προστασία των εταιρειών  έναντι αυθαιρεσιών στην κοστολόγηση των διαφόρων υπηρεσιών στα λιμάνια.

6. Γραμμές δημόσιας υπηρεσίας

Οι εταιρείες μας προσφέρουν σημαντικό έργο εξυπηρετώντας 46 μικρά νησιά με συμβάσεις Δημόσιας Υπηρεσίας. Είναι αξιοσημείωτο ότι η επιβατική κίνηση των νησιών αυτών είναι μικρότερη του 5% της συνολικής κίνησης, δηλαδή το 95% της Ακτοπλοϊκής κίνησης καλύπτεται από ελεύθερες δρομολογήσεις.

Οι υπηρεσίες προς τα μικρά νησιά μας κρίνονται ικανοποιητικές αλλά πρέπει να βελτιωθούν κυρίως σε ότι αφορά στη συχνότητα των δρομολογίων.

Τα διατιθέμενα κεφάλαια για την εξυπηρέτηση προορισμών με εξαιρετικά περιορισμένη επιβατική κίνηση δεν κατανέμονται σωστά μεταξύ χερσαίων και θαλάσσιων συγκοινωνιών, καθώς η Ακτοπλοΐα λαμβάνει μόνο το 31,7% των επιχορηγήσεων σε σχέση με τα άλλα μέσα μεταφοράς και κυρίως τα χερσαία.

– Από τα 95 ελληνικά νησιά που εξυπηρετούν τα ακτοπλοϊκά πλοία, μόνο τα 26 διαθέτουν αεροδρόμιο.

– 12,9 δισεκατομμύρια Ευρώ ή το 7,3% του ΑΕΠ της χώρας, καθώς επίσης και 284.000 θέσεις εργασίας ή το 7,9% της συνολικής απασχόλησης της Χώρας.

– Το 65% της επιβατικής κίνησης στα νησιά εξυπηρετεί τον τουρισμό, ενώ 87% της εμπορευματικής κίνησης προς και από τα νησιά εξυπηρετείται με τα ακτοπλοϊκά πλοία.

-Η επιβατηγός ναυτιλία στις γραμμές Αδριατικής συνεισφέρει μέσω άμεσων και έμμεσων επιδράσεων3,3 δισεκατομμύρια ευρώ ή το 1,9% του ΑΕΠ της χώρας καθώς επίσης και 65.000 θέσεις εργασίας ή το 1,8% της συνολικής απασχόλησης της χώρας.

Πρόσφατα η εταιρεία οικονομικών συμβούλων XRTC δημοσίευσε την ετήσια μελέτη της όπου γίνεται ανάλυση του περιβάλλοντος της συγκεκριμένης αγοράς. Πιο συγκεκριμένα:

Δυνατότητες

• Πεδίο νέων επενδύσεων
• Κινήσεις επενδυτικών Fund
•  Ανταγωνιστικός στόλος σε διεθνές επίπεδο.
•  Μία από τις μεγαλύτερες ακτοπλοϊκές αγορές στην Ε.Ε.
•   Εταιρίες ικανές και δοκιμασμένες στη διοίκηση κρίσεων.
•   Ικανοποιητική κλαδική εκπροσώπηση
•   Ορθολογιστικός σχεδιασμός δρομολογίων.
•   Σταδιακή επιτυχημένη επέκταση μεγέθυνση μη Εισηγμένων εταιρειών (π.χ. Sea Jets, Golden Star Ferries etc.)

Αδυναμίες

•  Συνεχιζόμενη απουσία ρευστότητας
•  Κλιμακούμενη Μείωση της κερδοφορίας τα τελευταία 3 χρόνια
•  Περιορισμένη δυνατότητα άντλησης κεφαλαίων από τις Τράπεζες
•  Αύξηση του κόστους λειτουργίας των πλοίων λόγω επιβολής φόρων
•  Χαμηλή χρηματιστηριακή αξία
•  Υψηλές  τιμές ναύλων/εισιτηρίων
•  Έλλειψη διαφάνειας
•  Περιορισμένη στατιστική κάλυψη του κλάδου
•  Ελλιπή οικονομικά στοιχεία από τις μισές εταιρίες της αγοράς (σε επίπεδο στόλου)

Απειλές

• Σταθερή ετήσια μείωση της κίνησης επιβατών και αυτοκίνητων.
• Επικίνδυνα αυξητική τάση ανταγωνισμού από αεροπορικές μεταφορές
• Γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο
• Κανονισμοί ΙΜΟ για το έρμα και τις εκπομπές καυσίμων
• Έλλειψη δημοσίων επενδύσεων προς ανάπτυξη των υποδομών
• Διατήρηση του Ελέγχου κεφαλαίων  (Capital Control)
• Συρρίκνωση αριθμού μεγάλων εταιριών
• Χαμηλές επιδοτήσεις
• Έλλειψη βάθους χρηματιστηριακής αγοράς.
• Αυξητική τάση καυσίμων

Ευκαιρίες

• Συνεχιζόμενη αύξηση τουριστικής κίνησης
• Αλλαγή τύπου καυσίμου και αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού του στόλου
• Βελτιωμένη ψυχολογία χρηστών λόγω σταθεροποίησης της Ελληνικής οικονομίας
• Σταδιακή χαλάρωση ελέγχου κινήσεων κεφαλαίων
• Ιδιωτικοποιήσεις στους λιμένες αλλάζουν το επενδυτικό τοπίο
• Εξαγορές μετοχικών πακέτων
• Χαμηλού κόστους κατασκευή νέων πλοίων
• Εφαρμογές ψηφιακών λειτουργικών μοντέλων
• Εφαρμογή στρατηγικών καθετοποίησης
• Προβλεπόμενη  πώληση των μετοχικών συμμετοχών της τράπεζας Πειραιώς στην ΑΝΕΚ και MIG