Ελιά: Πως μπορεί να μειωθεί η παρενιαυτοφορία στα δεντρα

Τα δένδρα της ελιάς έχουν την τάση να παρουσιάζουν ακανόνιστο φορτίο παραγωγής από χρονιά σε χρονιά, φαινόμενο που είναι γνωστό και ως παρενιαυτοφορία της ελιάς.

Παρενιαυτοφορία είναι το φαινόμενο όπου ενώ το δέντρο βρίσκεται σε πλήρη καρποφορία (βεντέμα) και παράγει ικανοποιητικά, την επόμενη χρονιά παρατηρείται απότομα πτώση της παραγωγής που δεν οφείλεται σε παθολογικά ή σε κλιματολογικά αίτια, λόγω κατανάλωσης σε μεγάλο ποσοστό των θρεπτικών αποθεμάτων. Το φαινόμενο είναι πιο έντονο σε μη ποτιστικούς δενδρώνες. Μείωση της έντασης του φαινόμενου της παρενιαυτοφορίας μπορεί να γίνει με κατάλληλες τεχνικές κλαδέματος και λίπανσης από τον παραγωγό.

Σύμφωνα με τη Yara Ελλάς, η παρενιαυτοφορία συνδέεται με το διετή κύκλο ανάπτυξης της ελιάς και οφείλεται στην υπερβολική ανθοφορία και καρποφορία της μιας χρονιάς που έχει ως συνέπεια την εξάντληση του δένδρου σε υδατάνθρακες και αζωτούχα συστατικά, έτσι που να μην απομένουν αποθησαυριστικές ουσίες για την επόμενη παραγωγή.

Διακρίνεται σε ολική, κατά την οποία το δένδρο παρουσιάζει πλήρη καρποφορία τη μια χρονιά και ακαρπία την επομένη και σε μερική που τα ποσοστά μεταβάλλονται από 60% – 70% την πρώτη και 30% – 40% τη δεύτερη χρονιά. 

Οι μεγάλες παραγωγές απαιτούν πολλούς υδατάνθρακες και θρεπτικά συστατικά για να μπορέσουν να στηριχτούν με αποτέλεσμα να εξαντλείται έντονα το δέντρο από αυτά για την επόμενη χρονιά. Ένα ισορροπημένο πρόγραμμα θρέψης με τις σωστές δοσολογίες εφαρμογής για τον κάθε ελαιώνα, όπως και η σωστή προσαρμογή του ανάμεσα στις παραγωγικές και μη παραγωγικές χρονιές, μπορεί να επηρεάσουν άμεσα την παρενιαυτοφορία βελτιώνοντας το τελικό αποτέλεσμα.

Αυτό επιδρά θετικά στο τελικό εισόδημα του παραγωγού και ιδιαίτερα στους μη αρδευόμενους ελαιώνες όπου το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας είναι εντονότερο. Ένα σωστό πρόγραμμα διαχείρισης της καλλιέργειας είναι εξαιρετικής σημασίας για τη βελτίωση της παραγωγής.

Θρέψη και παρενιαυτοφορία της ελιάς

Η εφαρμογή του αζώτου κατά τη διάρκεια των ετών που έχουμε χαμηλή παραγωγή λόγω του φαινομένου της παρενιαυτοφορίας έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς το άζωτο αποθηκεύεται στο φυτό για την επόμενη χρονιά.

Κατά τη διάρκεια των ετών αυτών, η ικανότητα των δένδρων να αποθηκεύουν θρεπτικά στοιχεία στα φύλλα είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τις παραγωγικές χρονιές, καθώς το δένδρο έχει περιορισμένες απαιτήσεις λόγω χαμηλής καρποφορίας. 

Σε περιπτώσεις έλλειψης αζώτου έχουμε μειωμένη ευρωστία των δένδρων, τα φύλλα γίνονται ελαφρώς πράσινα προς κίτρινα και παρατηρείται σημαντική μείωση της παραγωγής. Από την άλλη, όμως, η υπερεπάρκεια αζώτου, ιδίως σε χρονιές που δένδρα έχουν υψηλή παραγωγή, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες όπως αυξημένη ευαισθησία στο ψύχος, αυξημένη ευαισθησία σε ασθένειες, υποβαθμισμένη ποιότητα ελαιοκάρπου, καθώς και μειωμένη παραγωγή ελαιολάδου.

Η ποσότητα των θρεπτικών στοιχείων θα πρέπει να είναι επαρκής ώστε να καλύπτει τις ανάγκες των φυτών σε κάθε φάση του φαινομένου μειώνοντας έτσι την επίδραση του σε αυτά. Στα παρακάτω γραφήματα, ο μάρτυρας αναφέρεται στη συνιστώμενη δόση NPK λιπασμάτων, ενώ οι επεμβάσεις με +25% έως +50% αναφέρονται σε αυξημένες ποσοστιαία δόσεις από την προτεινόμενη δοσολογία.