Ελληνικό Airbnb: Σωτηρία ή εφιάλτης;

Τα ακίνητα που διατίθενται μέσω Airbnb στην Ελλάδα είναι αυτή τη στιγμή περισσότερα από τα αδειοδοτημένα τουριστικά καταλύματα σύμφωνα με άρθρο του προέδρου του ΣΕΤΕ (Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων), Γιάννη Ρέτσου στη «Ναυτεμπορική». Η (άνιση) φορολογική μεταχείριση των μεν και των δε είναι ένα πρόβλημα που το κράτος προσπαθεί να λύσει, δεν είναι όμως το μοναδικό πρόβλημα, ίσως να είναι και το μικρότερο.

Μεγάλη δυσκολία αντιμετώπισαν φίλοι που αναζητούσαν ένα μικρό διαμέρισμα για την πρωτοετή φοιτήτρια κόρη τους σε επαρχιακή πόλη, καθώς τα περισσότερα ήταν ακόμα μισθωμένα σε τουρίστες, ενώ για τα εναπομείναντα οι ιδιοκτήτες τούς ζητούσαν τα μαλλιοκέφαλά τους. Κάποιος μάλιστα ήθελε «να το έχετε ξενοικιάσει ως το Πάσχα γιατί μετά αρχίζει η τουριστική περίοδος». Ελα όμως που δεν έχει τελειώσει το ακαδημαϊκό έτος… Παρόμοια προβλήματα αντιμετώπισαν και φοιτητές που αναζήτησαν στέγη σε κεντρικές γειτονιές της Αθήνας.

Την ίδια στιγμή άνθρωποι που ζουν στο νοίκι τρέμουν στην ιδέα πως μια ωραία μέρα ο ιδιοκτήτης θα τους ζητήσει να τα μαζεύουν και να πηγαίνουν, με σκοπό να εκμεταλλευτεί το διαμέρισμα μέσα Airbnb. Αλλά και εκείνοι που έχουν ιδιόκτητη κατοικία μπορεί να βλαστημούν την ώρα και τη στιγμή που οι γείτονες αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν τη δική τους κατοικία: Συχνά η συμβίωση με τους όχι πάντα διακριτικούς και ήσυχους τουρίστες προκαλεί εντάσεις. Σύμφωνα με δημοσιεύματα σε λίγο καιρό θα εκδικαστεί η πρώτη σχετική αγωγή, με τη διαχειρίστρια μιας πολυκατοικίας να ζητά, επικαλούμενη τον κανονισμό, την απαγόρευση των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Και σε άλλα συγκροτήματα οι ένοικοι διαμαρτύρονται για τη φασαρία που κάνουν οι ενοικιαστές των Airbnb διαμερισμάτων, για το μπες – βγες αγνώστων που ενίοτε αφήνουν ανοιχτή την εξώπορτα και που δεν τηρούν τις ώρες κοινής ησυχίας…

Είναι προφανές, μία πολυκατοικία δεν μπορεί να λειτουργεί ως ξενοδοχείο. Ομως, χάρη στην πλατφόρμα Airbnb κάποιοι άνθρωποι μπόρεσαν να ταξιδέψουν οικονομικά. Το κυριότερο, χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων βρήκαν την ευκαιρία να ενισχύσουν το εισόδημά τους, ή και να έχουν μια πηγή εισοδήματος όταν βρέθηκαν χωρίς δουλειά. Οι περισσότεροι το έκαναν νοικιάζοντας τα δικά τους σπίτια, ορισμένοι (οι πονηροί) ακόμα και υπενοικιάζοντας το σπίτι που είχαν νοικιάσει ως μόνιμη κατοικία, χωρίς να το γνωρίζει ο ιδιοκτήτης του.

Πολλές οι παρασπονδίες, το φαινόμενο είναι όμως, ως φαίνεται, διεθνές. O δήμος της Μαδρίτης πήρε μέτρα για να μειώσει τη χρήση Airbnb καθώς η τεράστια αύξησή τους περιορίζει τη στεγαστική δυνατότητα της πόλης, εκτοξεύει τις τιμές των ενοικίων, δημιουργεί εντάσεις στις πολυκατοικίες και στις γειτονιές όπου ενοχλημένοι κάτοικοι έφτασαν σε σημείο να επιτεθούν σε τουρίστες. Παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζουν και άλλες πόλεις της Ισπανίας. Τον περασμένο Απρίλιο οι αρχές στην Πάλμα ντε Μαγιόρκα, πρωτεύουσας των Βαλεαρίδων Νήσων, αποφάσισαν να απαγορεύσουν σχεδόν όλες τις ενοικιάσεις κατοικιών μέσω της εν λόγω πλατφόρμας. Και το Παρίσι εξετάζει την απαγόρευση τέτοιων μισθώσεων στο κέντρο της πόλης. Στην Τουρκία ο Σύνδεσμος Τουρκικών Ταξιδιωτικών Πρακτορείων ανακοίνωσε πως θα ξεκινήσει νομικές διαδικασίες κατά (και) της Airbnb κατηγορώντας την για αθέμιτο ανταγωνισμό με τα ταξιδιωτικά πρακτορεία. Περιορισμούς επέβαλε το Ρέικιαβικ, επιτρέποντας στους ιδιοκτήτες να μην νοικιάζουν τα σπίτια τους περισσότερο από 90 μέρες το χρόνο. Νέα Υόρκη, Άμστερνταμ και Βερολίνο παίρνουν επίσης τα μέτρα τους. Και οι εφορίες κάνουν αγώνα για να φορολογήσουν τα εισοδήματα από αυτή τη νέα δραστηριότητα.

Στην Ελλάδα η ΑΑΔΕ (Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων) έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα αναλυτικό οδηγό με θέματα φορολόγησης των ακινήτων που διατίθενται στην πλατφόρμα Airbnb (εδώ). Γίνονται, είναι η αλήθεια, και εδώ προσπάθειες για να αντιμετωπιστεί μια η τάση που αρκετούς ευνόησε, αλλά που για πολλούς έχει εξελιχθεί σε πρόβλημα. Που έφερε κέρδη, αλλά και φοροδιαφυγή. Που δημιούργησε εντάσεις. Που ανέβασε τις τιμές των ακινήτων, μπλόκαρε τη φοιτητική στέγη, δημιούργησε ανασφάλεια στους ενοικιαστές. Ψυχραιμία! Η πλατφόρμα Airbnb ούτε είναι ο σωτήρας που θα βγάλει τους ιδιοκτήτες ακινήτων από την κρίση, ούτε ο δαίμονας που θα υποβαθμίσει ακόμα περισσότερο την καθημερινότητά μας. Ενα ακόμα φαινόμενο της νέας εποχής είναι, το οποίο από τη στιγμή που μπορεί να προσφέρει έσοδα και στον ιδιώτη και στο κράτος, χρειάζεται (και στην Ελλάδα) ρύθμιση. Χρειάζεται το κατάλληλο νομικό πλαίσιο και τον έλεγχο που θα του επιτρέπει να λειτουργεί νόμιμα, χωρίς να δημιουργεί παράπλευρα προβλήματα. Εως τότε όμως…