Ένα δημοκρατικό έλλειμμα: Η αβάσταχτη ελαφρότητα της αβασάνιστης ψήφου

Το Κοινοβούλιό μας και τα άλλα αντιπροσωπευτικά μας σώματα μοιάζουν με μια δεξαμενή ξινισμένου κρασιού, όπου ο νέος μούστος που προστίθεται ακολουθεί το νόμο της χημείας. Σε ένα αρρωστημένο κλίμα όπου κακό και καλό επικοινωνούν, η ώσμωση προκύπτει αργά ή γρήγορα με τη βέβαιη επικράτηση του κακού. Όπου υπάρχουν δυο ταχύτητες, πάντα επικρατεί η χαμηλότερη.

Πώς θα καταστήσουμε το ξύδι ανενεργό; Οι επερχόμενες εκλογές μας προσφέρουν αυτή την ευκαιρία. Στο χέρι μας είναι να διαψεύσουμε τον σαρκαστικό αφορισμό του Τζ. Μπέρναρντ Σο, ότι “Δημοκρατία είναι το πολίτευμα που εξασφαλίζει πως δεν θα κυβερνηθούμε από ανθρώπους καλύτερους από ό,τι μας αξίζουν”. Με την ψήφο δεν παίζουμε.

Παραθέτω το κείμενο του όρκου* που, την 10η Οκτωβρίου 1843, έδωσαν 103 ψηφοφόροι του χωριού μου, Φτέρη Φθιώτιδος, για την ανάδειξη-συμμετοχή εκλεκτόρων-πληρεξουσίων στην πρώτη Εθνική Συνέλευση. Ένα μνημείο ιερότητας και ατομικής ευθύνης που η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος ενσωματώνει:
“Ορκίζομαι, εν ονόματι της Παναγίας και αδιαιρέτου Τριάδος, ενώπιον του θυσιαστηρίου τούτου της αληθείας, να μην δώσω την ψήφον μου ούτε δια φιλίαν, ούτε δια μίσος, ούτε δια φόβον, ούτε δια ελπίδα προσωπικού κέρδους, αλλά κατά την συνείδησίν μου και χωρίς καμίαν προσωποληψίαν.”

Μακάρι ο παραπάνω όρκος του 1843, να αποτελούσε οδηγό (και του σημερινού) υπεύθυνου ψηφοφόρου.

Γατί, Πολιτική υπάρχει μόνον όταν υπάρχει η ενεργός και υπεύθυνη συμμετοχή και δράση των ανθρώπων, των πολιτών δηλαδή, ως σώματος, ως συλλογικότητας. Και δεν υπάρχει όταν οι άνθρωποι εκχωρούν τις επιθυμίες και τα όνειρά τους σε ανεπαρκείς, αδιάφορούς, ιδιοτελείς αντιπροσώπους, οι οποίοι μαεστρικά παρεμποδίζουν τους πολίτες να ανακατεύονται σε όσα τους αφορούν.

Μετά και από τα όσα έχουμε δει, το καινούργιο στην πολιτική ζωή της χώρας, συνοπτικά, περιγράφεται με την παρακάτω φράση-δίπτυχο: “Πώς θα μπορέσει η χώρα να βρει και να διαδραματίσει επιτυχώς ένα ρόλο στον μεταβιομηχανικό, άκρως ανταγωνιστικό, ψηφιακό κόσμο, παραμένοντας, συγχρόνως, αν όχι σεβαστό τουλάχιστον αποδεκτό μέλος της Ενωμένης Ευρώπης και της Ευρωζώνης ειδικότερα. Κι αυτό δίχως ένα τμήμα της κοινωνίας της να βρεθεί οριστικά στην ‘απέξω’, περιθωριοποιημένο και εξαθλιωμένο”.

Είναι προφανές, ότι το παραπάνω δίπτυχο μπορεί να κατορθωθεί μόνο από κυβερνήσεις-ηγεσίες άλλου τύπου που θα καταφέρουν να επινοήσουν, να συστήσουν -να εμπνεύσουν καλύτερα- ένα συλλογικό εθνικό όραμα, μέσα στο όποιο θα μπορεί να χωρέσει και κάθε επιμέρους ατομικό όνειρο.

Αυτό, σε πρακτικούς όρους, σημαίνει ότι δεν μπορείς να συναγωνιστείς όταν προσπαθείς να πετύχεις ό,τι οι άλλοι πέτυχαν πριν από είκοσι χρόνια, πέρυσι ή έστω χθες. Δεν μπορείς να πορευτείς βάζοντας στόχο να είσαι προτελευταίος αντί τελευταίος. Ούτε βέβαια με την ταπεινωτική επίκληση ‘ελεήστε τους πάτους’.

Στο παρά πέντε, λίγο δηλαδή πριν από τον κίνδυνο να περιπέσουμε ή μάλλον να μας ξαποστείλουν στο κλειστό κλαμπ: “εξαφανισμένα κράτη”, το σύνθημά μας, από τον απλό πολίτη μέχρι την ευρύτερη παγκόσμια κοινότητα πρέπει να είναι: “ξεχάστε ό,τι ξέρατε” Είμαστε πλεον, όχι απλώς μια κανονική αλλά μια σοβαρή χώρα, η οποία έχει αποκολληθεί από ένα πολιτικό σύστημα λαϊκισμού και πελατειακής εντάσεως, το οποίο θριάμβευε βλαπτικά για τριάντα χρόνια, τώρα”.

Μόνη μας ελπίδα γι’ αυτό, η ανάδειξη, από τούδε και στο εξής, κυβερνήσεων που θα εμπνεύσουν και θα κινητοποιήσουν όλα τα αγαθά και γενναιόδωρα αισθήματα του Έλληνα προς την πάσχουσα, την εν κινδύνω πατρίδα.

Αλλιώς, ας χωνέψουμε καλά-καλά τον (ελαφρώς παραφρασμένο) αφορισμό του Τζ. Όργουελ: “Ένας λαός που επαναληπτικά εκλέγει διεφθαρμένους, ανεπαρκείς, καιροσκόπους, ιδιοτελείς, λαϊκιστές-δημαγωγούς πολιτικούς δεν είναι θύμα, είναι συνεργός τους.”

*Το ιστορικό αυτό διαμαντάκι έφερε στην επιφάνεια ο φιλέρευνος ο συμπατριώτης μου Σπύρος Παπακώστας.

*Τέως γενικός διευθυντής εταιρειών του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού τομέα gcostoulas@gmail.com