Ένας εκατομμυριούχος καπιταλιστής και ένας φτωχός Σοβιετικός: Πίσω από τα όπλα που σκότωσαν εκατομμύρια

15 Μαΐου 1990 

Συναντιούνται για πρώτη φορά στην Ουάσιγκτον ο δημιουργός του M16 Eugene Stoner και του AK-47 Mikhail Kalashnikov. Είναι οι άνθρωποι που όπλισαν τους δύο ισχυρότερους στρατούς του κόσμου, καθώς ο πρώτος σχεδίασε όπλα για τις Ηνωμένες Πολιτείες και ο δεύτερος για τη Σοβιετική Ένωση. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, στρατιώτες που κρατούσαν AK-47 και M16 βρέθηκαν αντιμέτωποι στις ζούγκλες του Βιετνάμ και στην Κεντρική Αμερική, αφού τα δύο όπλα ήταν την εποχή εκείνη σύμβολα των δύο αντίπαλων στρατών. Οι δημιουργοί τους, δύο άνθρωποι πολύ διαφορετικοί, συναντήθηκαν για πρώτη φορά στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου στην Ουάσιγκτον, κατόπιν πρόσκλησης του Smithsonian Institution, και πολύ γρήγορα έγιναν φίλοι.

Και οι δύο ήταν στρατιώτες στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Kalashnikov ήταν μηχανικός των τανκς και ο Stoner υπηρέτησε στους πεζοναύτες. Γνωστοί για τους πειραματισμούς τους στη μηχανική, άρχισαν να σχεδιάζουν όπλα. Όμως η εξέλιξή τους ήταν πολύ διαφορετική. Ο ένας ήταν ένας φτωχός που δεν έβγαλε καθόλου χρήματα από την εφεύρεσή του και ζούσε σχεδόν σε απομόνωση, ενώ ο άλλος ήταν ένας εκατομμυριούχος που ταξίδεψε στην Ουάσιγκτον με το ιδιωτικό του αεροπλάνο.

Σε αυτή τους τη συνάντηση -όπου επικοινώνησαν με την βοήθεια της κόρης του  Kalashnikov, Elena, που ανέλαβε να μεταφράζει- ο Σοβιετικός αδυνατούσε να κατανοήσει το νόημα της λέξης «εκατομμυριούχος» και γιατί ο Stoner ή οποιοσδήποτε σχεδιαστής όπλων θα δεχόταν χρήματα για τη δημιουργία του.

Γιατί ενώ ο Stoner λέγεται ότι έπαιρνε 1 δολάριο για κάθε M16 που κατασκευαζόταν, ο Kalashnikov κέρδιζε μετάλλια και τιμές.

Πώς ένιωθαν οι δύο άνδρες για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που πέθαναν από τα όπλα που εκείνοι σχεδίασαν; Ο Kalashnikov, που πέθανε το 2013 σε ηλικία 94 ετών, συχνά απέρριπτε αυτή την κριτική. Κάποτε συνέκρινε τον εαυτό του με «μία γυναίκα που γεννά παιδιά», λέγοντας ότι είναι «πάντα υπερήφανος» για το δημιούργημά του. Όμως μερικούς μήνες πριν από τον θάνατό του, εξέφρασε μεταμέλεια. Σε επιστολή του προς την ρωσική ορθόδοξη εκκλησία έγραφε: «Ο πνευματικός πόνος μου είναι αβάστακτος. Συνεχώς κάνω στον εαυτό μου την ίδια άλυτη ερώτηση. Εάν το όπλο μου στέρησε ανθρώπινες ζωές, τότε μήπως ισχύει ότι εγώ, ένας χριστιανός και πιστός της ορθοδοξίας, είμαι υπεύθυνος για τους θανάτους αυτούς;».

Χρόνια αργότερα, η οικογένεια του Stoner τοποθετήθηκε δημοσίως στη συζήτηση για την οπλοκατοχή στις ΗΠΑ, με δεδομένο ότι το AR15 που είχε σχεδιάσει (ο αμερικανικός στρατός το μετονόμασε σε M16), είχε γίνει best seller στη χώρα, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιηθεί σε πολλά περιστατικά μαζικών πυροβολισμών, σε σχολεία και όχι μόνο.

«Ο πατέρας μας, Eugene Stoner, σχεδίασε το AR15 και στη συνέχεια το M16 σαν ένα στρατιωτικό όπλο για να δώσει στους στρατιώτες μας ένα πλεονέκτημα έναντι του AK47. Πέθανε πολύ πριν να συμβούν μαζικοί πυροβολισμοί. Αλλά πιστεύουμε ότι θα ένιωθε φρίκη όπως όλοι, εάν όχι περισσότερο, για αυτά τα γεγονότα».