Επειγόντως φιλόλογος

Η κηδεία πέρασε, τα «µαργαριτάρια» των ρεπόρτερ έµειναν. Και ήταν πολλά. Κατανοώ το άγχος και την πίεση του ρεπορτάζ, που προκαλεί ένα τρακ στα νέα παιδιά που βρίσκονται μπροστά από την κάμερα, όμως ας γίνει αντιληπτό πως αυτά που λένε μπαίνουν μέσα σε εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια και τους ακούνε εκατομμύρια τηλεθεατές. Οποιοδήποτε γραμματικό ή συντακτικό λάθος τους, που πολλές φορές είναι επαναλαμβανόμενο, δημιουργεί μια ακουστική εξοικείωση με αυτό στον τηλεθεατή, ο οποίος ασυναίσθητα και μηχανικά μπορεί να το επαναλάβει. Αφομοιώνει το λάθος, εθιζόμενος έτσι στην κακοποίηση της ελληνικής γλώσσας.

Το πλέον σύνηθες γλωσσικό ατόπημα αφορά τη σύγχυση που επικρατεί στη χρήση των μετοχών και κυρίως στην αποσύνδεση του γένους της μετοχής από το γένος του ουσιαστικού στο οποίο αναφέρεται. Π.χ. «των παραληφθέντων επιστολών». Αντιλαμβάνομαι τη δυσκολία που υπάρχει στη χρήση του ορθού «παραληφθεισών», όμως σε αυτή την περίπτωση καλό είναι να προτιμάται η περιφραστική έκφραση. «Των επιστολών που παραλήφθηκαν». Λόγος απλός, κατανοητός, χωρίς παγίδες. Μερικές φορές η προσπάθεια να επιδείξουν κάποιοι τη γλωσσική τους επάρκεια, την οποία προφανώς δεν διαθέτουν, τους οδηγεί στα συνήθη συντακτικά και γραμματικά λάθη. Ενα από αυτά –ιδιαίτερα «δημοφιλές», που διαστρεβλώνει και το νόημα των όσων θέλει να δηλώσει ο ρεπόρτερ– είναι η έκφραση «υπέρ του δέοντος», αντί της ορθής «υπέρ το δέον». Το «υπέρ» συντασσόμενο με γενική εκφράζει υποστήριξη, ενώ με αιτιατική την υπερβολή, το ξεπέρασμα των ορίων.

Προφανώς, το πρόβλημα αφορά την ποιότητα της μέσης εκπαίδευσης και τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Αλλά αυτή η διαπίστωση, που είναι πλέον κοινότοπη, καλύπτει μόνον ένα μέρος του προβλήματος. Το άλλο μέρος αφορά την εγκατάλειψη της γλώσσας που διδάσκεται στα σχολεία –όπως διδάσκεται– υπέρ της λεγόμενης ψηφιακής γλώσσας των απλοποιημένων, μέχρι παραποιήσεως, τύπων στο ορθογραφικό, στο γραμματικό και στο συντακτικό επίπεδο. Αυτό που μιλούν πολλοί νέοι, και όχι μόνο, είναι τα «περίπου» ελληνικά. Μια γλώσσα τόσο όσο για να συνεννοούνται, χωρίς κανόνες. Θα τρίζουν τα κόκαλα του Τζάρτζανου και του Τριανταφυλλίδη.

Γι’ αυτό, καλό θα ήταν, οι τηλεοπτικοί σταθμοί στον κωδικό «αμοιβές προσωπικού» ας βάλουν και την αμοιβή ενός φιλολόγου, που χρειάζεται κατεπειγόντως.