Επιτέλους, αξιολόγηση

Από τη θητεία μου ως γονιός έχω κρατήσει πολλά θετικά παραδείγματα εκπαιδευτικών που εργάστηκαν για την επιμόρφωση του παιδιού μου. Και νομίζω ότι, σε γενικές γραμμές, έκαναν καλή δουλειά με μερικούς αστερίσκους.

Δεν θα ξεχάσω δύο κυρίες. Η μία ήταν η δασκάλα της Δ’ Δημοτικού που μας πρότεινε να επεκτείνει το μάθημα της Γλώσσας και στην ώρα των Θρησκευτικών. Η ιδέα της απορρίφθηκε από την πλειοψηφία των γονέων και μάλιστα χωρίς επαίνους, μάλλον ακούστηκε μουρμούρα. Η δεύτερη ήταν φιλόλογος στο Λύκειο. Ετυχε να πιάσουμε την κουβέντα και διαπίστωσα ότι, κατά την καθηγήτρια, ο Σίσυφος κουβαλούσε έναν κουβά με νερό που πάντα χύνονταν στο έδαφος και έπρεπε να τον ξαναγεμίσει. Της επισήμανα, με διακριτικότητα, ότι το μαρτύριο του Σίσυφου δεν είχε κουβά, αλλά βράχο. Αναδιπλώθηκε, λέγοντας ότι εγώ γνωρίζω την πιο διαδεδομένη εκδοχή. Υπάρχει και άλλη που δεν είναι τόσο γνωστή. Η αλήθεια είναι ότι η περιπέτεια του Σίσυφου ξεκινάει από το αίτημά του προς τον Ασωπό για μία πηγή νερού που θα πότιζε την Κόρινθο. Λεπτομέρειες, θα μου πείτε.

Αν έμπαιναν και οι δύο κυρίες κάτω από τον φακό της αξιολόγησης, θα έχαναν πόντους και οι δύο. Η πρώτη επειδή δοκίμασε να παρακάμψει το πρόγραμμα. Η δεύτερη επειδή, ενδεχομένως, θα υστερούσε σε βασικές γνώσεις. Στη δική μου αξιολόγηση η δασκάλα αρίστευσε, κρίνοντας και την επίδοσή της στο σύνολο της χρονιάς. Δεν χρειάζεται να σας πω τη γνώμη μου και για την καθηγήτρια. Ακόμα και αν την έλεγα τότε στο σχολείο, δεν θα υπήρχε κανείς να με ακούσει. Αλλά και να με άκουγε, δεν θα μπορούσε να κάνει και πολλά. Στέλνεις για επιμόρφωση μία φιλόλογο κοντά στη σύνταξη; Οχι, θα ήταν καψόνι.

Οι συνδικαλιστές των εκπαιδευτικών βρίσκονται σε κινητοποιήσεις επειδή ξεκίνησε η διαδικασία αξιολόγησης που είχε σταματήσει εδώ και σαράντα χρόνια. Σε πρώτη ανάγνωση, η απόφαση της Κεραμέως δείχνει αυτοκτονική. Ξεκινάς την αξιολόγηση, αγγίζεις ένα θέμα ταμπού, στην έναρξη της προεκλογικής περιόδου; Δεν νομίζω ότι η Κεραμέως θέλει να ακρωτηριαστεί εκλογικά. Απλώς γνωρίζει ότι η μεγάλη, η πολύ μεγάλη, πλειοψηφία των εκπαιδευτικών αποδέχεται πλέον την ανάγκη της αξιολόγησης. Βέβαια σε αυτό συμβάλλει και ο περιορισμός της στους νεοδιοριζόμενους. Αυτοί θα αξιολογηθούν προκειμένου να κατακτήσουν τη μονιμότητα. Τους υπόλοιπους δεν τους αγγίζει κανείς, προς το παρόν. Προοπτικά, το σχέδιο της αξιολόγησης θα καλύψει το σύνολο του εκπαιδευτικού προσωπικού.

Για να κάνω τα πράγματα πιο απλά, θα δηλώσω ότι η αξιολόγηση είναι μία πολύ βάρβαρη διαδικασία αν είσαι αξιολογούμενος. Συμφωνώ με τους συνδικαλιστές. Δεν ξέρεις ποιος θα σε αξιολογήσει, τι άνθρωπος είναι, ποιες πεποιθήσεις τον καθοδηγούν. Επίσης, πράγματι, μπορεί να σε αντιπαθήσει, να σε τυλίξει σε μία κόλλα χαρτί (δύσκολο, καθώς αξιολογούν τρεις) και να σε στείλει για επιμόρφωση, κλέβοντας από τον ελεύθερο χρόνο σου. Είναι φρίκη. Και εγώ όταν αξιολογούμαι από το αφεντικό δυσφορώ.

Ομως δεν μπορεί να γίνει αλλιώς.

Συζητάμε με φωνές, ενίοτε και κραυγές, για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Και είναι μία συζήτηση χωρίς ουσιαστικό νόημα. Διότι δεν είναι δυνατόν να μην δέχονται αξιολόγηση οι άνθρωποι που κάνουν μία από τις πιο δύσκολες και κρίσιμες δουλειές για τη λειτουργία της κοινωνίας. Και, συγγνώμη που θα το πω, η απάντηση τους είναι αναχρονιστικά κλισέ που έχουν πιάσει μούχλα από τα ‘80ς. Διαβάζουμε για Βig Brother, για το «μάτι» που θα βλέπει και θα αξιολογεί τα πάντα, για πρακτικές ολοκληρωτισμού, μέχρι και για ναζιστικές μεθοδεύσεις. Και στο τέλος έρχεται το ακλόνητο επιχείρημα: «να λύσουν πρώτα τα υπόλοιπα προβλήματα της Παιδείας και μετά να μιλήσουν για αξιολόγηση». Μα, οι άνθρωποι, οι εκπαιδευτικοί, δεν είναι το βασικό θεμέλιο της εκπαίδευσης; Πώς είναι δυνατόν να ασχολείσαι με τα προβλήματα της Παιδείας, αφήνοντας τους ανθρώπους στην άκρη; Λένε για τις κτιριακές υποδομές. Ας αποκτήσουμε πρώτα σύγχρονα σχολεία και μετά ας μιλήσουμε για αξιολόγηση. Μα, αν τηρείς αυτή τη στάση, τότε ακόμα και αν δεις σχολεία με πισίνες θα λες ότι υπάρχουν προβλήματα προς επίλυση. Πάντα θα υπάρχουν προβλήματα για να λύνεις. Αυτό όμως δεν σε εμποδίζει να δώσεις έμφαση στους ανθρώπους. Κάθε άλλο. Ενα εκπαιδευτικό σύστημα με πλήθος λειτουργικών προβλημάτων, χρειάζεται πρωτίστως κατάλληλο προσωπικό. Θα γίνουν λάθη. Και παρανοήσεις. Και ελπίζω η δασκάλα που ήθελε να κάνει Γλώσσα αντί Θρησκευτικών, αν ποτέ έρθει η ώρα της, να αξιολογηθεί από ανοιχτόμυαλους.

Μένει βέβαια να δούμε πώς και αν θα δουλέψει αποτελεσματικά το σύστημα. Αν στο τέλος του πρώτου κύκλου αξιολόγησης μας βγουν όλοι άριστοι, επαρκείς και καταρτισμένοι, τότε η συναδελφική αλληλεγγύη θα υπερισχύει του καθήκοντος. Επίσης καλό θα ήταν στην αξιολόγηση να έχει λόγο και ο Σύλλογος Γονέων, αλλά τότε θα μπλέκαμε σε τραγελαφικές καταστάσεις.