Εσείς πιστέψατε το παραμύθι για την Ψίμυθο;

Για όσους αγνοούν αυτή τη διαδικτυακή σουρεαλιστική ιστορία, όλα ξεκίνησαν από την ανάρτηση ενός χρήστη στο Twitter που μιλούσε για ένα μικρό νησί στο οποίο φέτος έγινε χαμός. Το νησί αυτό δεν υπάρχει, εκείνο που δημιουργήθηκε μετά, όμως, είναι υπαρκτό και μας αφορά όλους.

Ολα θα λύνονταν αν γνωρίζαμε λίγη γεωγραφία ή αν, έστω, γκουγκλάραμε το όνομα του νησιού για να δούμε πού βρίσκεται. Η αναζήτηση θα μας οδηγούσε ασφαλώς σε αδιέξοδο και θα μας απέτρεπε από το να συνεχίσουμε το γαϊτανάκι φανταστικών πληροφοριών. Η περιέργεια, όμως, δεν φτάνει για να υπερκεράσει την άγνοια. Ψίμυθος ακούσαμε, για Ψίμυθο μιλάμε. Το πιστέψαμε.

Advertisement

Και αρχίσαμε να κάνουμε αναφορές για το ανύπαρκτο μέρος. Για τις παραλίες, τα ακτοπλοϊκά, τα καταλύματα, τις παραλίες και τις ταβέρνες του. Και όχι μόνο. Και για τη λειψυδρία είπαμε, και για την έλλειψη νοσοκομειακής περίθαλψης, για την απουσία γιατρού στο νησί, που δεν απασχολεί την επικαιρότητα και το υπουργείο Υγείας.

Αν εξαιρέσεις κάποιους που πήραν πρέφα ότι καμία Ψίμυθο δεν έχει η Ελλάδα στον χάρτη της και έκαναν χιούμορ με όλο αυτό, υπήρξαν άλλοι τόσοι που το πήραν σοβαρά. Απολύτως σοβαρά. Το έχαψαν για τα καλά και ακόμα και τώρα δεν έχουν πάρει χαμπάρι τίποτα. Θα μπορούσε άνετα να είναι κοινωνικό πείραμα, και το διαδικτυακό υλικό που έχει μαζευτεί –μιλάμε για εκατοντάδες αναρτήσεις– να μπει σε ένα βιβλίο κοινωνιολογίας για να αποτυπώσει τα φαινόμενα της εποχής.

Τώρα ήταν ένα φανταστικό νησί, μια άλλη φορά θα είναι κάτι άλλο. Μπορεί να είναι οτιδήποτε, οποιοδήποτε ψέμα, που με έναν μαγικό τρόπο θα σφηνώσει στο κεφάλι του μέσου χρήστη και με την ανακύκλωση θα πάρει σάρκα και οστά, σαν κάτι απόλυτα πραγματικό.

Είναι τρελό το πόσο εύκολα μπορεί πλέον ένα ψέμα να πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας. Αλλά το πιο τρελό και απογοητευτικό μαζί είναι η δική μας συμμετοχή στη διαδικασία αυτή. Το πόσο ανοικτοί και ακατέργαστοι είμαστε, πόσο έτοιμοι να ρουφήξουμε οποιαδήποτε πληροφορία και να την κρατήσουμε μέσα μας χωρίς φίλτρο. Και μετά να της δώσουμε κι άλλη ώθηση, δημιουργώντας γύρω από αυτήν μια ολόκληρη ιστορία. Τότε το ψέμα το πιστεύουν πια όλοι. Γιατί η ποσότητα της πληροφορίας είναι πια τόση που κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να διασταυρώσει την αρχή της.

Ενας καθηγητής πανεπιστημίου μού είπε κάποτε για την ένοχη απόλαυσή του, ένα μικρό παιχνίδι που παίζει κάποια πρωινά που μπαίνει στη σχολή και συναντά τους συναδέλφους του. Τους λέει για κάτι φανταστικό που διάβασε, δήθεν, στο μετρό καθώς ερχόταν. Για να διαπιστώνει, κάθε φορά, ότι σχεδόν όλοι αρπάζουν την πληροφορία που τους πετάει χωρίς αντίσταση. Μέχρι το μεσημέρι η πληροφορία έχει μεταδοθεί και μπορεί να γίνει και αντικείμενο συζήτησης σε κάποιο πηγαδάκι.

Σκέφτομαι ότι κάποτε, σε έναν κόσμο που δεν απέχει πολύ από το 2024, η ανθρωπότητα θα κινδυνεύει από αυτό το μικρόβιο, της πιστευτής αναλήθειας, που θα μπαίνει μέσα στο ανίσχυρο ανοσοποιητικό της κρίσης μας και θα μεταδίδεται όπως ο ιός της γρίπης. Τότε που όλα πια θα περνούν μέσα από οθόνες και συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης, μια Ψίμυθος θα μπορεί κυριολεκτικά να εισχωρήσει μέσα στους χάρτες και να τη δεις μπροστά σου εικονικά, σε κάποιο σκρολάρισμα, σαν να βλέπεις τη Μύκονο και τη Σαντορίνη.

Σε αυτό το όχι τόσο μακρινό μέλλον, όπου το ψέμα θα μπλέκεται με την αλήθεια και θα αναμειγνύεται μαζί της όπως το γάλα στον καφέ, θα υπάρχουν ίσως προειδοποιητικά μηνύματα στα κινητά μας για να μην πιστέψουμε κάτι. Ενα 112 που θα μας προειδοποιεί για την παγίδα της ψευδούς πληροφορίας που κατακτά έδαφος και καταλαμβάνει κάστρα λογικής.

«Προσοχή, απάτη! Μην κλείνετε ακτοπλοϊκά για Ψίμυθο, δεν υπάρχει», θα σου λέει το μήνυμα κουδουνίζοντας.

Για την ιστορία, υπήρξαν επιτήδειοι που θέλησαν να εξαπατήσουν προσφέροντας εισιτήρια για Ψίμυθο. Και φθηνά μάλιστα. Αμφιβάλλετε ότι κάποιοι μπορεί να μπήκαν στον πειρασμό να τα πάρουν;