Ευρωπαϊκό SOS για τα αντιβιοτικά

Συστάσεις προς τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις να αυξήσουν την παραγωγική τους ικανότητα σε αντιβιοτικά για τη θεραπεία αναπνευστικών λοιμώξεων και προς τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. να μην τα αποθηκεύουν εις βάρος της γενικότερης διάθεσής τους στην Ευρώπη απευθύνει ενόψει του χειμώνα η Ευρωπαϊκή Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Εκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA), σε μια προσπάθεια αποφυγής μιας επανάληψης των ελλείψεων σε κρίσιμα αντιβιοτικά, ιδίως σε αμοξικιλλίνη και αμοξικιλλίνη/κλαβουλανικό οξύ, που αντιμετώπισαν πολλές χώρες πέρυσι.

Η HERA στην τελευταία συνεδρίασή της στα τέλη του Ιουλίου, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι χωρών της Ε.Ε., του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, των φαρμακοβιομηχανιών και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης Νοσημάτων, εστίασε στο θέμα της διαθεσιμότητας των αντιβιοτικών για το προσεχές φθινόπωρο και χειμώνα, χαρακτηρίζοντας ως μη αποδεκτές τις ελλείψεις, ακόμη κι αν αφορούν μόνο ένα κράτος-μέλος. Στη συνάντηση εξετάσθηκε η προσφορά και η ζήτηση διαφορετικών αντιβιοτικών και των σκευασμάτων τους, ενώ υπήρξαν συστάσεις προς τους εμπλεκομένους για ενέργειες που θα διευκολύνουν τη συγκεκριμένη αγορά. Από τη βιομηχανία ζητήθηκε η αύξηση της παραγωγικής της ικανότητας σε φαρμακευτικά μόρια όπου ενδέχεται να υπάρξει πρόβλημα. Από τις εθνικές αρχές ζητήθηκε αφενός να μην αποθηκεύουν αντιβιοτικά ώστε να αποφευχθεί μια ενδεχόμενη επιδείνωση της κατάστασης, αφετέρου να λάβουν μέτρα για την προώθηση της συνετής χρήσης τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι και στη χώρα μας, σε πρόσφατη ευρείας κλίμακας συνάντηση, οι αρμόδιες εθνικές αρχές ζήτησαν από τις φαρμακευτικές εταιρείες την πλήρη κάλυψη της επάρκειας της αγοράς μέσω της αύξησης των ποσοτήτων των αντιβιοτικών ευρείας χρήσης, τόσο αυτών που παράγονται στην επικράτεια όσο και εκείνων που εισάγονται.

Κατά τη συνεδρίαση της HERA, oι εκπρόσωποι της φαρμακοβιομηχανίας έθεσαν το θέμα των χαμηλών τιμών των αντιβιοτικών, οι οποίες καθιστούν μη συμφέρουσα την παραγωγή τους. Η ιδέα για μια κοινή προμήθεια αντιβιοτικών στην ίδια τιμή για όλα τα κράτη-μέλη, που εκφράστηκε κατά τη διάρκεια της συνάντησης, δεν έτυχε θετικής υποδοχής από όλους, καθώς για κάποιες χώρες –συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας– αυτό θα σήμαινε μεγαλύτερο κόστος αγοράς των αντιβιοτικών.

Πάντως, μια πρώτη θετική πρόβλεψη για την ένταση των αναπνευστικών λοιμώξεων του προσεχούς χειμώνα έκανε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC). Οπως ανέφεραν εκπρόσωποί του, με βάση την τρέχουσα περίοδο γρίπης στο νότιο ημισφαίριο και τις τάσεις του SARS-CoV-2, δεν υπάρχουν ενδείξεις για έναν «βαρύ» χειμώνα όσον αφορά τις αναπνευστικές παθήσεις.

«Λαμβάνοντας υπόψη την εξέλιξη της περιόδου γρίπης στο νότιο ημισφαίριο, δεν υπάρχουν σημάδια έξαρσης των αναπνευστικών νοσημάτων, γεγονός που μας κάνει αισιόδοξους».

«Η HERA μαζί με την Ευρωπαϊκή Ρυθμιστική Αρχή Φαρμάκων χαράσσουν μια στρατηγική προκειμένου να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί το πολύπλοκο ζήτημα της έλλειψης αντιβιοτικών, φαινόμενο που παρατηρήθηκε έντονα τον περασμένο χειμώνα. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι εκπρόσωποι της φαρμακευτικής βιομηχανίας βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με τις αρμόδιες αρχές προκειμένου να προβλεφθεί με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια η ζήτηση αντιβιοτικών και να ληφθούν όλα τα μέτρα για την κάλυψή της», αναφέρει στην «Κ» ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Δ.Σ. της HERA Βασίλης Κοντοζαμάνης. Και προσθέτει: «Η ανάγκη για διαρκή παρακολούθηση της κατάστασης είναι επιβεβλημένη. Μέχρι στιγμής και λαμβάνοντας υπόψη την εξέλιξη της περιόδου γρίπης στο νότιο ημισφαίριο, δεν υπάρχουν σημάδια έξαρσης των αναπνευστικών νοσημάτων, γεγονός που μας κάνει αισιόδοξους ότι η κατάσταση τον φετινό χειμώνα θα εξομαλυνθεί».

Το πρόβλημα της μη επαρκούς κάλυψης της ζήτησης σε αντιβιοτικά ήταν έντονο τον περασμένο χειμώνα στη χώρα μας και σε κάποια σκευάσματα συνεχίζεται και σήμερα. Οπως ανέφερε στην «Κ» ο γενικός γραμματέας του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου Μανώλης Κατσαράκης, «δυσκολευθήκαμε τον περασμένο χειμώνα λόγω των ελλείψεων σε αναπνευστικά σκευάσματα και κάποια αντιβιοτικά, όπως η κλαριθρομυκίνη, η αμοξυκιλλίνη και ο συνδυασμός αμοξυκιλλίνης και κλαβουλανικού οξέος. Αυτή τη στιγμή, στα αναπνευστικά σκευάσματα η αγορά έχει αποκατασταθεί, ενώ στα αντιβιοτικά έχουμε αρχίσει να έχουμε επάρκεια. Αν και υπάρχει περιορισμός στο πόσα σκευάσματα μπορούμε να παραγγείλουμε, η ροή από τις φαρμακαποθήκες στα φαρμακεία είναι συνεχής. Ομως, για τα αντιβιοτικά σιρόπια, για τα οποία αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν γενόσημα, η προμήθεια παραμένει μια δύσκολη υπόθεση».

Ο κ. Κατσαράκης είναι αισιόδοξος ότι το πρόβλημα φέτος δεν θα είναι έντονο. «Πολύ πρόσφατα ο ΕΟΦ έλαβε την απόφαση ανανέωσης της λίστας με τα φάρμακα που απαγορεύεται να εξαχθούν, προσθέτοντας αντιβιοτικά και αναπνευστικά σκευάσματα που δεν υπήρχαν στην προηγούμενη λίστα. Με τον τρόπο αυτό θωρακίζεται η ελληνική αγορά από εκροές στο εξωτερικό φαρμάκων που είχε προγραμματιστεί να διατεθούν για τις ανάγκες των κατοίκων της χώρας. Αυτό αφαιρεί οποιοδήποτε επιχείρημα στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις να μη διαθέσουν επαρκείς ποσότητες φαρμάκων στην ελληνική αγορά», επισημαίνει.

Η τρέχουσα λίστα προσωρινής απαγόρευσης παράλληλων εξαγωγών αφορά 228 φαρμακευτικά σκευάσματα, 117 διαφορετικών δραστικών ουσιών. Σε αυτά έχουν συμπεριληφθεί 11 σκευάσματα που αφορούν από του στόματος αντιβιοτικά ευρείας χρήσης δραστικών ουσιών μεταξύ των οποίων η αμοξυκιλλίνη και η αζιθρομυκίνη, καθώς και 12 αντιβιοτικά τοπικής χρήσης, όπως οφθαλμολογικά και δερματολογικά, ή συνδυασμοί αντιβιοτικού με κάποια άλλη δραστική ουσία. Σύμφωνα με τον Διομήδη Λυμπέρη, αντιπρόεδρο του ΕΟΦ, η προσωρινή απαγόρευση εξαγωγών φαρμάκων είναι ένα από τα μέτρα που λαμβάνονται για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των ελλείψεων. «Πρέπει κάθε φορά να εξετάζουμε τον λόγο της έλλειψης. Παραδείγματος χάριν, πέρυσι σε κάποιες περιπτώσεις οι ελλείψεις σχετίζονταν με την αλλαγή του παραγωγικού πλάνου των εταιρειών. Λόγω της COVID-19 και των μέτρων που ελήφθησαν για την αντιμετώπισή της, τα προηγούμενα χρόνια δεν παρατηρήθηκε έξαρση των αναπνευστικών λοιμώξεων, οπότε και οι εταιρείες είχαν μειώσει την παραγωγή στα σχετικά σκευάσματα», σημειώνει στην «Κ» ο κ. Λυμπέρης.

Επιπροσθέτως, σε λειτουργία έχει τεθεί από τα τέλη Ιουλίου η πλατφόρμα του ΕΟΦ στην οποία οι φαρμακαποθήκες οφείλουν να δηλώνουν σε real time πωλήσεις και τα αποθέματα στα ελλείποντα φάρμακα. Πρόκειται για μέτρο αποφυγής αποθεματοποίησης φαρμάκων με την προοπτική να πωληθούν στο εξωτερικό, όταν αρθεί η απαγόρευση εξαγωγής τους. «Και φυσικά έχουμε υπενθυμίσει στις φαρμακευτικές εταιρείες την υποχρέωσή τους να καλύπτουν με επαρκείς ποσότητες σκευασμάτων την ελληνική αγορά», τονίζει ο κ. Λυμπέρης.