Φέτος, ας λατρέψουμε το Θεό από το σπίτι

Εφόσον η κυβέρνηση αποφάσισε, ορθότατα, το κλείσιμο των σχολείων, των πανεπιστημίων, των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, των πολυκαταστημάτων, των θεάτρων, των κινηματογράφων και απαγόρευσε τις κάθε είδους μαζικές συναθροίσεις ακόμη και σε ανοιχτούς χώρους προκειμένου να αντιμετωπιστεί η περαιτέρω διάδοση της πανδημίας, επιβάλλεται για επιτακτικούς λόγους δημόσιας υγείας οι εκκλησίες να λειτουργήσουν κεκλεισμένων των θυρών για όλη την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων.

Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος θα πρέπει λοιπόν στην επόμενη κρίσιμη συνεδρίασή της να επιδείξει μέγιστη σύνεση και αυτοσυγκράτηση. Ας ακολουθήσει το παράδειγμα πολλών ορθόδοξων και άλλων χριστιανικών εκκλησιών, οι οποίες με υπευθυνότητα κάλεσαν τους πιστούς τους να λατρέψουν το Θεό τους από το σπίτι τους.

Advertisement

Το ζήτημα βεβαίως δεν είναι τι θα κάνει η Εκκλησία, το ζήτημα είναι τι θα αποφασίσει η υπεύθυνη κυβέρνηση. Και πρέπει να επισημανθεί, ότι τυχόν απόφαση της κυβέρνησης για απαγόρευση των θρησκευτικών συναθροίσεων όχι μόνο δεν αντίκειται στο Σύνταγμα αλλά επιβάλλεται από το Σύνταγμα. Πιο συγκεκριμένα, το δικαίωμα της ελευθερίας της θρησκευτικής λατρείας απορρέει άμεσα από το ατομικό δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας.

Το δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας υπόκειται σε περιορισμούς τόσο από την παρ. 4 του άρθρου 13 «Κανένας δεν μπορεί, εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, να απαλλαγεί από την εκπλήρωση των υποχρεώσεων προς το Kράτος ή να αρνηθεί να συμμορφωθεί προς τους νόμους» όσο και από την παρ. 2 του άρθρου 9 παρ. 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).

«Η ελευθερία εκδηλώσεως της θρησκείας ή των πεποιθήσεων δεν επιτρέπεται να αποτελέση αντικείμενον ετέρων περιορισμών πέραν των προβλεπομένων υπό του νόμου και αποτελούντων αναγκαία μέτρα, εν δημοκρατική κοινωνία δια την δημοσίαν ασφάλειαν, την προάσπισιν της δημοσίας τάξεως, υγείας και ηθικής, ή την προάσπισιν των δικαιωμάτων και ελευθεριών των».

Ακόμη από το ίδιο το Σύνταγμα απορρέουν εγγενείς περιορισμοί στην άσκηση των ατομικών δικαιωμάτων που προβλέπονται από αυτό, περιορισμοί που διασφαλίζουν την ακώλυτη άσκηση των ατομικών δικαιωμάτων. Ο προσωρινός περιορισμός της ελευθερίας της θρησκευτικής λατρείας δικαιολογείται πλήρως στις σημερινές συνθήκες της πανδημίας από την ανάγκη προάσπισης των ατομικών δικαιωμάτων όλων των πολιτών και από το δημόσιο συμφέρον για προάσπιση του εννόμου αγαθού της δημόσιας υγείας.

Μήπως, εντούτοις, παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά «όχι» διότι:

α) το δικαίωμα της λατρείας του πιστού περιορίζεται προσωρινά από τα αρμόδια για αυτό όργανα της πολιτείας σύμφωνα με την προβλεπόμενη από το Σύνταγμα διαδικασία και μόνο για όσο θα διαρκέσουν τα έκτακτα απαγορευτικά μέτρα για όλους τους άλλους πολίτες,

β) η ένταση και η έκταση του περιορισμού αυτού τελεί σε εύλογη σχέση με το νόμιμο σκοπό που επιδιώκει αυτός, την προστασία δηλαδή του εννόμου αγαθού της δημόσιας υγείας των πολιτών, που το κράτος οφείλει να μεριμνά γι΄αυτή και

γ) ο περιορισμός των θρησκευτικών συναθροίσεων είναι πρόσφορος και ο λιγότερο επαχθής για να επιτευχθεί αυτή η προστασία.

Είναι λοιπόν ο περιορισμένης χρονικής διάρκειας περιορισμός του δικαιώματος της θρησκευτικής λατρείας, όπως άλλωστε και άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων για λόγους δημόσιας υγείας, απολύτως συμβατός με την ελευθερία. Σας θυμίζω τα λόγια του Τζον Στιούαρτ Μιλλ «(…) ο μόνος λόγος, για τον οποίο μπορεί νόμιμα να ασκείται εξουσία σε οποιοδήποτε μέλος μιας πολιτισμένης κοινότητας, παρά τη θέλησή του, είναι η αποτροπή της βλάβης των άλλων. (…) Η μόνη συμπεριφορά, για την οποία ο άνθρωπος είναι υπόλογος στην κοινότητα, είναι αυτή που αφορά τους άλλους».