Φυτοφάρμακα: Είναι απαγορευμένα και τοξικά, αλλά τα… εξάγουμε

Δεκάδες χιλιάδες τόνοι φυτοφαρμάκων, η χρήση των οποίων έχει απαγορευθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση, εξάγονται σε τρίτες χώρες από χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, όπως αποκάλυψε η Greenpeace. Πρόκειται για νεονικοτινοειδή, στη χρήση των οποίων οφείλεται, σύμφωνα με τους επιστήμονες, και η δραστική μείωση των μελισσών και των αναγκαίων εντόμων επικονιαστών.

Η έρευνα της δημοσιογραφικής ομάδας της Greenpeace Μεγάλης Βρετανίας και της ελβετικής ΜΚΟ Public Eye βασίζεται, σύμφωνα με την οργάνωση, σε επίσημα στοιχεία: σε κοινοποιήσεις εξαγωγών που ελήφθησαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA) και τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Βελγίου, της Αυστρίας και της Ουγγαρίας, στο πλαίσιο των κανόνων για την ελευθερία της πληροφόρησης. Η έρευνα έδειξε ότι οι εταιρείες σχεδίαζαν να εξάγουν 13.274 τόνους φυτοφαρμάκων με βάση τα νεονικοτινοειδή από 13 χώρες της Ε.Ε. το 2021.

Οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς ήταν το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ισπανία και η Γερμανία. Ωστόσο, εξαγωγές έκαναν και η Ολλανδία, η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Ελλάδα και η Δανία. Συγκεκριμένα μάλιστα η Ελλάδα γνωστοποίησε εξαγωγές 223 τόνων φυτοφαρμάκων συνολικά, οι οποίοι περιείχαν περίπου 43 τόνους απαγορευμένων νεονικοτινοειδών ουσιών. Οι ακριβείς ποσότητες που τελικά εξήχθησαν ενδέχεται να είναι περισσότερες ή λιγότερες εφόσον τα τελικά στοιχεία εξαγωγών μπορεί να διαφέρουν από τις ποσότητες που δηλώθηκε ότι θα εξαχθούν, ωστόσο οι αποκλίσεις δεν είναι δραματικές.

Στη Βραζιλία

«Σχεδόν το μισό από αυτό το τοξικό φορτίο προοριζόταν για τη Βραζιλία, με προγραμματισμένες εξαγωγές συνολικού ύψους 6.272 τόνων. Η Βραζιλία φιλοξενεί το 20% της βιοποικιλότητας στον κόσμο, αλλά έχει πολύ πιο αδύναμους κανονισμούς από την Ε.Ε. σχετικά με το ποια φυτοφάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Υπάρχουν πολλές αναφορές για μεγάλο αριθμό μελισσών που πεθαίνουν στη Βραζιλία, εν μέρει ως αποτέλεσμα της έκθεσης στα νεονικοτινοειδή», τονίζεται από την Greenpeace.

Φυτοφάρμακα που ευθύνονται για τη δραστική μείωση των μελισσών «κατευθύνονται» σε τρίτες χώρες.

Τα συγκεκριμένα φυτοφάρμακα είναι τα τρία βασικά νεονικοτινοειδή –ιμιδακλοπίδη (imidacloprid), κλοθειανιδίνη (clothianidin) και θειαμεθοξάμη (thiamethoxam)–, η χρήση των οποίων απαγορεύτηκε το 2018 από την Ε.Ε. σε όλες τις καλλιέργειες και χρήσεις, εκτός από τα κλειστά θερμοκήπια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ανακοίνωσή της ανέφερε ότι η έκθεση των μελισσών στα βλαπτικά φυτοφάρμακα στα θερμοκήπια δεν είναι μεγάλη, οπότε και μπορούν να χρησιμοποιούνται.

Τα νεονικοτινοειδή είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο είδος εντομοκτόνου στη Γη και χρησιμοποιείται σε πολλές καλλιέργειες φρούτων, λαχανικών και δημητριακών, τα πλέον δημοφιλή τρόφιμα στον κόσμο. Πολλά επιστημονικά στοιχεία έχουν δείξει ότι μπορούν να προκαλέσουν μεγάλη ζημιά στις μέλισσες. Ομως, τα νεονικοτινοειδή απορροφούνται επίσης από το έδαφος και τα ξυλώδη φυτά και στη συνέχεια περνάνε σε ποτάμια και υπόγεια ύδατα και παραμένουν στο περιβάλλον για πολλά χρόνια.

Δημόσια διαβούλευση

Εως τις 31 Ιουλίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει σε δημόσια διαβούλευση το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί νομοθεσία που απαγορεύει την εξαγωγή απαγορευμένων στην Ε.Ε. φυτοφαρμάκων σε άλλες χώρες.