«Γ. Καπαριάς Τήνιος εποίει»

Πολλά έργα Τηνιακών καλλιτε­χνών κοσμούν τις εκκλησίες και τα κοιμητήρια των Κυθήρων. Στο βι­βλία της Μυρτιδιώτισσας διαβάζουμε ότι Τηνιακός ναοδόμος και Τηνιακοί τεχνίτες δούλεψαν στο χτίσιμο του περικαλλούς ναού των Μυρτιδίων. Πρόκειται για το μαστρο Ζαχαριά Φιλιππότη, πατέρα του φημισμένου γλύπτη Δημητρίου Φιλιππότη.Το καλλιτεχνικό­τατο τέμπλο των Μυρτιδίων, το ο­ποίο προοριζόταν για την Αλεξάν­δρεια είναι έργο του Τηνίου Ιάκωβου Βαρούτη. Πολλές επιτύμβιες πλάκες επί­σης προέρχονται από το καλλιτε­χνικό εργαστήριο του Τηνίου Γ. Σώχου. Γενικά η παρουσία των Τηνίων καλλιτεχνών στα Κύθηρα είναι πο­λύ σημαντική και χρειάζεται έρευ­να. Για έναν απ’ αυτούς τους καλ­λιτέχνες που εργάσθηκαν στα Κύ­θηρα κατόρθωσα να συγκεντρώσω πληροφορίες. Πρόκειται για τον Γεώργιο Καπαριά που υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους μαρμαρογλύπτες-σχεδιαστές με μεγάλο α­ριθμό έργων.

Ο Γεώργιος Καπαριάς γεννήθη­κε στον Πύργο της Τήνου το 1847. Ο πατέρας του, Ιωάννης Καπαριάς, ή­ταν επίσης μαρμαρογλύπτης και δούλεψε κατά την ανέγερ­ση των παλαιών ανακτόρων (Μέγα­ρο Βουλής). Ήταν φίλος με το Νικη­φόρο Λύτρα που φιλοτέχνησε την προσωπογραφία του και συνερ­γάστηκε με το Γιαννούλη Χαλεπά. Ο Γεώργιος έμαθε την τέχνη κο­ντά στον πατέρα του και αργότερα φοίτησε στο Πολυτεχνείο σύγχρο­νος με το Γιαννούλη Χαλεπά. Μετά την αποφοίτησή του από το Πολυ­τεχνείο ασχολήθηκε αποκλειστικά με την εκκλησιαστική μαρμαρογλυ­πτική.Το 1876 παντρεύτηκε την πρώτη του γυναίκα Ελένη, κόρη ιδιοκτήτη λατομείων στην Τήνο και φαίνεται ότι κληρονόμησε από τον πεθερό του ένα τμήμα των λατομείων. Αργότερα διετέλεσε δήμαρχος Πανόρμου Τήνου και επίτροπος στην Ευαγγελίστρια. Πέθανε στον Πύργο το 1923. Την τέχνη του συνέχισαν τα παιδιά του από τη δεύτερη γυ­ναίκα του Μαρία, Γιάννης και Κωνσταντής καθώς και τα ανίψια του. Η φήμη του Γεωργίου Καπαριά διαδόθηκε σε όλη την ελεύθερη και στην υπόδουλη ακόμα τότε Ελλάδα. Κατασκεύασε καλλιτεχνικότατα και μεγαλοπρεπή τέμπλα στον Ελκόμενο της Μονεμβασίας, στην Αταλάντη, στη Χίο, στη Σκόπελο στη Σκιάθο, Κέα, Μήλο, Φο­λέγανδρο, Σίφνο, Τήνο, Λιβαδειά, Μικρά Ασία.

Εις τα Κύθη­ρα άφησε το όνο­μά του στα εξής έργα:

• Στο τέμπλο του Αγ. Χαραλάμπους Καραβά, Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1883.
• Στον άμβω­να του Αγ. Χαρα­λάμπους Καρα­βά, Γ. ΚΑΠΑ­ΡΙΑΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1907.
• Στο Δεσποτικό θρόνο του Αγ. Χαραλάμπους Καραβά, Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1907.
• Στο τέμπλο του Αγ. Σπυρί­δωνα Καλοκαι­ρινών, Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1899.
• Στο τέμπλο του Εσταυρωμέ­νου Πιτσινιανίκων, Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1895.
• Στο τέμπλο του Αγίου Γεωρ­γίου Καλησπεριανίκων, Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1893.
• Στο τέμπλο του Σωτήρα Σφακιανών στη Χώρα, Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1899
• Στο τέμπλο του Αγίου Χαραλάμπους Μυλοποτάμου, Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1896.
• Στο τέμπλο της Παναγίας Ελεούσας Αρέων, Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ Ι904
• Στο τέμπλο του Αγ. Χαραλάμπους Φρατσίων, Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1885.
• Στο δάπεδο του Αγ. Χαρά­λαμπους Μυλοποτάμου. Γ. ΚΑΠΑΡΙΑ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1896.
• Στο τέμπλο του Αγ. Βασίλειου Αλοϊζιανίκων. Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1894
• Στο τέμπλο του Οσίου Θεοδώρου. Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣ ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ 1899
• Στο τέμπλο της Αγίας Ειρήνης στο Κατούνι Γ. ΚΑΠΑΡΙΑΣ ΕΠΟΙΕΙ

Σ.«Κ»: Ήταν τόση η φήμη του Καπαριά στα Κύθηρα, που το όνο­μα του το έδωσαν γρήγορα οι φιλοπαίγμονες συμπατριώτες μας ως παρωνύμιο σ’ έναν μάστορα από τα Σταθιάνικα, ο οποίος δεν φημιζόταν για τις κατασκευές του. Το έ­σερνε μαζί του μέχρι το θάνατό του.

Η οικογενειακή φωτογραφία του Καπαριά καθώς και τα στοιχεία της βιογραφίας του αντλήθη­καν από το βιβλίο του Αλέκου Φλωράκη «Σχέδια Τηνιακής Μαρμαρο­γλυπτικής 1905, 20ός αι.» των εκδόσεων Στρατή Ψιλιππότη, τα οποία ευγενώς μου έστειλε από την Τήνο ο Πατήρ Ευάγγελος Βελούδιος, εφημέριος εις τον Πύργο της Τήνου, ο οποίος επισκέφθηκε τα Κύθηρα το 2001. Τα σχέδια των περισσοτέρων έργων του στα Κύθηρα σώζονται στην Τήνο και ανήκουν στον από­γονό του Ηλία Τζαβελόπουλο. Πιθανόν να υπάρχουν και άλλα έργα του στα Κύθηρα, τα οποία δεν έχουν εντοπισθεί μέχρι τώρα.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση Φ.158 – Απρίλιος 2002