Για ένα νέο σχέδιο στεγαστικής πολιτικής

Πριν από λίγες μέρες ο Παύλος Γερουλάνος, του ΠΑΣΟΚ, παρουσίασε έναν αριθμό που προκαλεί έκπληξη. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν, ανά τη χώρα, 72.000 ακίνητα του Δημοσίου τα οποία παραμένουν αναξιοποίητα. Πρόκειται για διαμερίσματα, κτίρια ολόκληρα, προνομιακά οικόπεδα. Και όμως, στέκουν ανεκμετάλλευτα, λες και είναι στοιχειωμένα.

Αντίστοιχες ιστορίες υπάρχουν σχεδόν σε κάθε δήμο της χώρας. Βλέπεις μία παλιά κατασκευή να αποσυντίθεται μέρα με τη μέρα και το μόνο που κάνει η δημοτική αρχή είναι να τοποθετεί κορδέλες, επισημαίνοντας την επικινδυνότητα της διέλευσης.

Και όλα αυτά τα σουρεαλιστικά παρατηρούνται σε μία χώρα που αντιμετωπίζει έντονο στεγαστικό πρόβλημα, διαρκώς επιδεινούμενο από την ενίσχυση των τουριστικών ρευμάτων και την επέκταση του Airbnb. Υποτίθεται ότι η κυβέρνηση έλαβε μέτρα χορηγώντας ασπιρίνη για σοβαρή λοίμωξη. Δίνονται κάποια στεγαστικά δάνεια σε νέους, επιβάλλεται επιπλέον φορολογική επιβάρυνση στη βραχυχρόνια μίσθωση και η «χρυσή βίζα» απαιτεί πλέον περισσότερα χρήματα. Ομως, ας μην κοροϊδευόμαστε, η χώρα χρειάζεται εθνική στεγαστική πολιτική. Με τολμηρά μέτρα και παρεμβάσεις «σοσιαλιστικού« χαρακτήρα. Εργαλεία υπάρχουν. Αρκεί να κοιτάξουμε λίγο πιο πέρα από τη μύτη μας.

Εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, η Βιέννη εφαρμόζει το μεγαλύτερο και πιο αποτελεσματικό πρόγραμμα κοινωνικής στέγασης. Και σήμερα σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι ζουν σε συγκροτήματα που έχουν ανεγερθεί από τη δημοτική κατασκευαστική εταιρεία. Αυτή η πρωτοβουλία δεν συμβάλλει μόνο στην εύρεση φθηνής στέγης. Ενισχύει την τοπική κουλτούρα, δημιουργεί κοινότητες και η πόλη συνομιλεί καλύτερα με τους κατοίκους της. Αντίστοιχα προγράμμα, σε μικρότερη έκταση, εφαρμόζονται στην Ολλανδία, στο Βερολίνο, στη Σκωτία. Στη Γαλλία, το 14% των κατοικιών λειτουργούν με αυτό το μοντέλο. Πρόκειται για πέντε εκατομμύρια κατοικίες που αναπτύσσονται σε συγκροτήματα. Η Ισπανία χρησιμοποιεί κονδύλια από το Ταμείο Ανάπτυξης για να κατασκευαστούν 20.000 κατοικίες. (Το 2020 η Καταλονία επιχείρησε να επιβάλλει πλαφόν στα ενοίκια, αλλά το μέτρο ακυρώθηκε στα δικαστήρια.)

Και αν θέλουμε να πάμε ακόμα πιο μακριά, ας ρίξουμε μια ματιά στη Λατινική Αμερική, όπως στο Σάο Πάολο όπου εκατομμύρια Βραζιλιάνοι απέκτησαν, μέσω ειδικού προγράμματος, πρόσβαση σε προσιτές κατοικίες. Ενα παρόμοιο πρόγραμμα εφαρμόζει και το Σαντιάγκο, στη Χιλή. Αλλά και στην άλλη πλευρά της υδρογείου, ας πούμε στη Σιγκαπούρη, εφαρμόζονται προγράμματα κρατικής παρέμβασης στη δημιουργία και στην αγορά κατοικίας.

Στην Ελλάδα είχαμε τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας που καταργήθηκε. Και η κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόγραμμα ύψους 1.8 δισεκατομμυρίων ευρώ για επιδότηση επιτοκίου σε στεγαστικά δάνεια που αφορούν νέους οι οποίοι θέλουν να αγοράσουν σπίτι. Το πρόγραμμα δεν εξελίσσεται τόσο φιλόδοξα όσο προέβλεπε η περιγραφή του. Εν μέρει είναι λογικό καθώς πολλοί νέοι άνθρωποι δεν μπορούν ή δεν τολμούν να δανειοδοτηθούν. Χρειάζονται κατοικίες προς ενοικίαση. Χρειάζεται, λοιπόν, ένας διαφορετικός τρόπος.

Ποιο σχήμα θα ήταν καταλληλότερο; Ενδεχομένως η ανάπτυξη δημοτικών κατασκευαστικών εταιρειών που θα αναλάβουν είτε να επισκευάσουν κτίρια δημοτικής ιδιοκτησίας, είτε να οικοδομήσουν καινούργια. Και τα κονδύλια; Ε, ας φύγουν κάποια από τους πόρους του Ταμείου Ανάπτυξης, δεν χάθηκε ο κόσμος αν οι δέκα μεγάλες εταιρείες πάρουν μερικά δισεκατομμύρια λιγότερα. Ούτως ή άλλως θα δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακας σε μικρομεσαίες κατασκευαστικές εταιρείες. Και όμως, όπως επισημαίνει και ο Γερουλάνος, δεν γίνεται απολύτως τίποτα, δεν προχωράει ούτε καν η καταγραφή των ακινήτων που ανήκουν στο Δημόσιο. Εχουμε τόσα υπουργεία. Ας φτιάξουμε και ένα με ειδίκευση στην εθνική στεγαστική πολιτική.