Advertisement
Γιάννης Μελάς: O Έλληνας «Ιντιάνα Τζόουνς» των πολύτιμων λίθων -Η σημαντική ανακάλυψή του
ΣΟΦΙΑ ΠΑΦΤΟΥΝΟΥ
Ο Γιάννης Μελάς (Yianni Melas), είναι ένας παγκοσμίως αναγνωρισμένος γκουρού των πολύτιμων λίθων και ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Έχει αναδειχθεί ως ο σύγχρονος Ιντιάνα Τζόουνς των πολύτιμων λίθων, ένα παρατσούκλι που του αποδόθηκε για πρώτη φορά από τη γαλλική Vogue το 2016, λίγο μετά την ανακάλυψη ενός ολοκαίνουργιου πολύτιμου λίθου.
Advertisement
Παρ’ όλα αυτά, ο πετυχημένος γεμολόγος και εξερευνητής πολύτιμων λίθων θέτει έναν και μοναδικό όρο σε όσους θέλουν να του πάρουν συνέντευξη: Να τον παρουσιάσουν ως Έλληνα πριν από οτιδήποτε άλλο.
Ως κορυφαίος έμπορος ακατέργαστων πολύτιμων λίθων και σύμβουλος πολύτιμων λίθων σε μεγάλες διεθνείς μάρκες κοσμημάτων, αλλά και ως υπέρμαχος της ηθικής εξόρυξης, ακτιβιστής κατά της κλεπτοκρατίας, δάσκαλος, ομιλητής και τηλεοπτική προσωπικότητα, ο Γιάννης Μελάς περιπλανιέται στη Γη για πάνω από τρεις δεκαετίες, κάνοντας συναρπαστικές ανακαλύψεις, συνδεόμενος με κοινότητες και επηρεάζοντας θετικά τις ζωές των ανθρώπων σε κάθε βήμα του.
«Πρέπει να πω ότι η ζωή μου ήταν πραγματικά απίστευτα διασκεδαστική και ενδιαφέρουσα», λέει ο Yianni Melas στο Greek Reporter σε πρόσφατη συνέντευξή του.
Η σημαντική ανακάλυψη του Έλληνα «Ιντιάνα Τζόουνς»
Ήταν το 2016 όταν ο Γιάννης Μελάς έγινε πρωτοσέλιδο διεθνώς για την ανακάλυψη «του πρώτου νέου πολύτιμου λίθου του 21ου αιώνα». Το aquaprase, όπως ονομάζεται, είχε ανακαλυφθεί από τον Μελά τρία χρόνια νωρίτερα σε μια άγνωστη τοποθεσία στην Αφρική.
Σε έναν πλανήτη που επί αιώνες σκάβεται συστηματικά, οι πιθανότητες ενός τέτοιου ευρήματος είναι σχεδόν αδύνατες.
«Αν περάσεις 35 χρόνια στη ζούγκλα και τόσο χρόνο βυθισμένος στην εξερεύνηση, μερικές φορές ο Θεός σου πετάει κάτι», δήλωσε ο Μελάς. «Στη συγκεκριμένη περίπτωση, μου πέταξε το πιο απίστευτο δώρο, γιατί για το υπόλοιπο της ιστορίας αυτός ο πολύτιμος λίθος θα συνδέεται με εμένα, έναν Έλληνα γεμολόγο», επισημαίνει ο Μελάς.
Ο Γιάννης Μελάς ανακάλυψε το aquaprase στην Αφρική / Φωτογραφία: Yianni Melas
Αν και οι ειδικοί αρχικά υποστήριξαν ότι ο γαλαζοπράσινος πολύτιμος λίθος που τους παρουσίασε ήταν απλώς μια νέα παραλλαγή του χρυσόπρασου, ενός πολύτιμου λίθου γνωστού από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Μελάς επέμεινε ότι κάτι τέτοιο δεν μπορούσε να ισχύει.
Η ονομασία «χρυσόπραστος» από μόνη της, ένας αρχαιοελληνικός συγκερασμός των χρωμάτων χρυσός (χρυσός) και πράσινο (πρασινό), θα απέρριπτε έναν τέτοιο ισχυρισμό.
Τελικά, εκτεταμένες επιστημονικές δοκιμές στο Gemological Institute of America (GIA), όπου ο Μελάς είχε εργαστεί ως καθηγητής, επιβεβαίωσαν ότι η χημική σύνθεση του λίθου ήταν όντως εντελώς πρωτόγνωρη, και έτσι το aquaprase αναγνωρίστηκε επίσημα και κατοχυρώθηκε ως νέος πολύτιμος λίθος.
Ο Γιάννης Μελάς ανακάλυψε το aquaprase, τον πρώτο νέο πολύτιμο λίθο του 21ου αιώνα / Φωτογραφία: Yianni Melas
«Η ανακάλυψη ενός νέου πολύτιμου λίθου δεν είναι κάτι που συμβαίνει τόσο εύκολα», αποκάλυψε ο Μελάς. «Είναι πραγματικά ένα αξιοσημείωτο κατόρθωμα. Έχω ξεθάψει κάθε είδους πολύτιμους λίθους που αποτελούν νέες ανακαλύψεις, αλλά αυτοί ήταν μέρος γνωστών πολύτιμων λίθων, π.χ. ένα νέο κοίτασμα ρουμπινιού και ένα νέο κοίτασμα σμαραγδιού. Όμως το aquaprase είναι, από γεμολογική άποψη, ένας ολοκαίνουργιος πολύτιμος λίθος».
Ποιος είναι ο Γιάννης Μελάς
Σε ηλικία τεσσάρων ετών, ο Γιάννης Μελάς άκουσε ότι ο Ναπολέων Βοναπάρτης είχε χαρίσει στον προ-προ-προ-προπάππο του ένα σπαθί γεμάτο κοσμήματα. Και ακόμα καλύτερα, ένα κομμάτι αυτού του θησαυρού λέγεται ότι ήταν θαμμένο στην αυλή του σπιτιού του. Σύντομα η αυλή του Μελά στην Ελλάδα γέμισε τρύπες, καθώς ξεκίνησε αυτό που έγινε η αναζήτηση του θησαυρού για μια ολόκληρη ζωή.
Η αγάπη του Μελά για τους πολύτιμους λίθους μεγάλωσε με τις επισκέψεις στο κοσμηματοπωλείο του νονού του. Το 1974 πήγε στις ΗΠΑ από τη Ρόδο και βρήκε το δρόμο του για το Gemological Institute of America. Εκεί ασχολήθηκε ακόμη περισσότερο με τους λίθους και είχε και πάλι τη λαχτάρα να ακολουθήσει αυτούς τους πολύτιμους λίθους στην πηγή τους. Μετά την αποφοίτησή του έγινε εκπαιδευτής στο GIA, όπου ήταν γνωστός για το δυναμικό, μοναδικό στυλ διδασκαλίας του.
View this post on Instagram
Ενώ βρισκόταν στο GIA, ο Μελάς γνώρισε τον Helmut Swarovski, και σύντομα εργάστηκε για τη Swarovski, αποκτώντας ακατέργαστα πετράδια από απομακρυσμένες τοποθεσίες σε όλο τον κόσμο. Επικεντρώθηκε στη δημιουργία δεσμών με τους ντόπιους κατοίκους και με την εργασία αυτή εμπνεύστηκε από τις θετικές επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει το εμπόριο πολύτιμων λίθων στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Ο Γιάννης Μελάς, είναι σταθερός στην πεποίθησή του ότι «οι άνθρωποι θέλουν να εργάζονται με υπερηφάνεια αντί να τους δίνουν ελεημοσύνη». Έτσι, το 2001, προσχώρησε στον Lev Leviev, έναν κορυφαίο κατασκευαστή διαμαντιών. Μέσω αυτής της εργασίας προσπάθησε να αναπτύξει τη βιομηχανία πολύτιμων λίθων της Μποτσουάνα, με την πεποίθηση ότι η υποστήριξη μιας βιομηχανίας που θα δημιουργούσε θέσεις εργασίας, θα επέτρεπε την αυτοδυναμία να ευδοκιμήσει.
View this post on Instagram
Είναι γιος της Άννας Μελά, που στέφθηκε Μις Ρόδος το 1953. «Πριν από ένα μεγάλο ταξίδι πρέπει να είμαι σε καλή ψυχολογική και σωματική κατάσταση, γι’ αυτό έρχομαι όποτε μπορώ στη Ρόδο, για να τρέξω στην Τάφρο, στο Αρχαίο Στάδιο, στους δρόμους της. Κάθε μέρα όταν είμαι εδώ τρέχω δέκα χιλιόμετρα τουλάχιστον. Η ενέργεια που παίρνω για τη νέα περιπέτεια είναι πολύ μεγάλη, και ψυχική και σωματική».
«Ξεκίνησα να γίνω γιατρός, σπούδασα τρία χρόνια ιατρική, αλλά πάντα ήθελα να γίνω σχεδιαστής κοσμημάτων. Αυτό το επάγγελμα δεν ενέπνεε τότε τόση εμπιστοσύνη στη μητέρα μου, την Άννα Μελά. Την πήρα τηλέφωνο και της είπα “μαμά, αφήνω την ιατρική, θα ασχοληθώ με τα διαμάντια!”. Θα σκέφτηκε ότι τα διαμάντια είναι καλύτερα και δεν έφερε αντίρρηση», λέει, μεταξύ άλλων, ο Γιάννης Μελάς σε συνέντευξή του στη «Ροδιακή».
Σήμερα, ο κ. Μελάς εδρεύει στη Λεμεσό της Κύπρου, σχεδιάζοντας και δημιουργώντας κοσμήματα εμπνευσμένα από τα ταξίδια του στον κόσμο. Αλλά ενώ η αγάπη του για το σχεδιασμό κοσμημάτων μπορεί να τον κρατά απασχολημένο.
View this post on Instagram
Ελληνική κληρονομιά
Όταν ο δωδεκάχρονος Γιάννης Μελάς έφευγε από το νησί του, τη Ρόδο, για να συνεχίσει τις σπουδές του στις ΗΠΑ το 1974, έδωσε στον βαριά άρρωστο παππού του μια υπόσχεση καθώς τον αποχαιρετούσαν στο αεροδρόμιο. Αυτή ήταν να κάνει το επώνυμο Μελάς γνωστό σε όλο τον κόσμο.
Ούτε το νεαρό αγόρι, ούτε ο παππούς του μπορούσαν να φανταστούν, εκείνη την εποχή, τη μεγάλη έκταση στην οποία αυτή η φιλόδοξη υπόσχεση θα υλοποιούνταν τις επόμενες δεκαετίες.
«Ο παππούς μου ήταν ο μεγαλύτερος δάσκαλός μου και αυτό που αγαπούσα σε αυτόν ήταν ότι δούλευε τόσο σκληρά για την οικογένειά του», λέει σήμερα ο Μελάς για τον παππού του.
«Αυτή η υπόσχεση ήταν ένα μεγάλο κίνητρο- οι δυνάμεις που σε οδηγούν δεν είναι απαραίτητα μερικές φορές δικές σου. Μερικές φορές είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία έδωσαν άλλοι και στα οποία αισθάνεσαι ότι οφείλεις κάτι, για να βεβαιωθείς ότι αυτοί οι άνθρωποι αναγνωρίζονται».
Ο Γιάννης Μελάς (αριστερά) με τον Χέλμουτ Σβαρόφσκι τη δεκαετία του 1990 / Φωτογραφία: Yianni Melas
Αφού εγκατέλειψε τις σπουδές του στην ιατρική για να ασχοληθεί με τη γεμολογία, ο Μελάς προσφέρθηκε εθελοντικά να καταγράψει τη βιβλιοθήκη του John Sinkankas με αρχαία και σύγχρονα βιβλία, που απέκτησε η GIA τη δεκαετία του 1980. Πέρασε έναν χρόνο διαβάζοντας για τα ταξίδια θρυλικών κυνηγών θησαυρών και εξερευνητών από τον Μάρκο Πόλο έως τον Ταβερνιέ.
«Σε αυτά τα βιβλία υπήρχαν χάρτες θησαυρών και εικόνες όλων των ταξιδιών τους και σχέδια», θυμάται. «Αυτή ήταν η στιγμή που μου δημιούργησε τον ενθουσιασμό να ταξιδέψω».
Η ευκαιρία εμφανίστηκε όταν ο νεαρός Έλληνας καθηγητής γεμολογίας γνώρισε τον Helmut Swarovski και τον έπεισε να εισάγει φυσικούς λίθους στο εμπορικό του σήμα – πολύτιμους λίθους που ο Μελάς θα ανακάλυπτε και θα αγόραζε για λογαριασμό της Swarovski.
Μια απεργία πείνας που έριξε μια αυτοκρατορία
Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Μελάς συνέχισε τον ακτιβισμό του σε χώρες όπως η Μποτσουάνα και η Ζιμπάμπουε.
Ένας από τους σκληρότερους αγώνες του δόθηκε για την Αγκόλα, όπου συνέβαλε καθοριστικά στην αποκάλυψη της πολιτικής διαφθοράς, η οποία τελικά οδήγησε στη χρεοκοπία του ελβετικού κοσμηματοπωλείου πολυτελείας De Grisogono. Η εταιρεία ανήκε στην Isabel Dos Santos, κόρη του προέδρου της Αγκόλας, η οποία ήταν επίσης η πλουσιότερη γυναίκα στην Αφρική.
«Κατά σύμπτωση, ανακάλυψα ότι η Αγκόλα είχε έναν απίστευτο πλούτο σε διαμάντια και πετρέλαιο, και όμως είχε το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας για παιδιά κάτω των πέντε ετών», εξηγεί, με «256 στα 1000 παιδιά… να πεθαίνουν πριν φτάσουν στην ηλικία των πέντε ετών», θυμάται.
Περίπου την ίδια εποχή, η κόρη του Μελά αρρώστησε με φρικτό βήχα που οι γιατροί δεν μπορούσαν να διαγνώσουν.
View this post on Instagram
«Τη νύχτα, η Ηλέκτρα γινόταν μπλε, καθώς δεν μπορούσε καν να αναπνεύσει, και κάθε βράδυ δεν μπορούσα να κοιμηθώ για μήνες», αποκάλυψε. «Κάποια στιγμή κόντεψα να πάθω νευρικό κλονισμό, επειδή δεν ήξερα τι να κάνω, και έτσι έκανα ένα τάμα στην Παναγία, υποσχόμενος ότι, αν η κόρη μου θεραπευόταν, θα έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα, σε όλη μου τη ζωή, για να βοηθήσω τα παιδιά να επιβιώσουν από απειλητικές για τη ζωή τους ασθένειες».
Όταν ένας Έλληνας γιατρός διέγνωσε το παιδί με κοκκύτη, μια ασθένεια που είχε εξαλειφθεί και την οποία ο Μελάς είχε προφανώς φέρει μαζί του από την Αφρική, του έγινε σαφές ότι έπρεπε να τηρήσει το τάμα του -το συμβόλαιό του με τον Θεό.
«Σκεφτόμουν συνέχεια πώς υπήρχαν πατέρες και μητέρες σαν κι εμένα, στην Αφρική, που δεν μπορούσαν να σώσουν τα παιδιά τους», λέει. «Έτσι έπρεπε να κάνω κάτι για να μποϊκοτάρω αυτή την κλεπτοκρατία που κρατούσε τους ανθρώπους της Αγκόλας στη φτώχεια».
Τον Νοέμβριο του 2017, ο Γιάννης Μελάς ξεκίνησε απεργία πείνας 31 ημερών στη Γενεύη, διαμαρτυρόμενος για τη δημοπρασία ενός διαμαντιού 163 καρατίων από την Αγκόλα, το οποίο είχε πουλήσει ο De Grisogono. Συνέχισε τις τρεις τελευταίες εβδομάδες της απεργίας πείνας στην Αθήνα, όπου συνήθιζε να περπατά καθημερινά πέντε χιλιόμετρα από το νοικιασμένο διαμέρισμά του στην περιοχή του Κουκακίου μέχρι την Ακρόπολη και πίσω για να κινητοποιηθεί.
Ο Γιάννης Μελάς με μεταλλωρύχους στην Αφρική / Φωτογραφία: Yianni Melas
«Θυμάμαι κάθε βήμα που έκανα, ο πόνος ήταν αφάνταστος», είπε. «Αλλά είπα στον εαυτό μου, αν μπορώ να σώσω έστω και ένα παιδί από αυτό, θα το κάνω». Και το έκανε.
Την εικοστή όγδοη ημέρα της απεργίας πείνας του, ο νέος πρόεδρος της Αγκόλας αναγνώρισε δημοσίως τη διαφθορά που αφορούσε τον De Grisogono. Τρία χρόνια αργότερα, οι Financial Times αποκάλυψαν όλη την ιστορία και η μάρκα χρεοκόπησε.
Μετά τα εξηκοστά του γενέθλια, ο Γιάννης Μελάς, φαντάζεται τον εαυτό του σε ένα ελληνικό νησί, όπως η Σύμη ή η Ρόδος, δίπλα σε μια ταβέρνα να τρώει τους μεζέδες του, να παίζει τάβλι και να απολαμβάνει τη ζωή.
View this post on Instagram
Από την άλλη πλευρά, δεν αποκλείεται να μπει σε νέες διεθνείς περιπέτειες. «Η εξερεύνηση έχει γίνει μέρος αυτού που είμαι, του DNA μου», παραδέχεται, «και, χάρη στον τρόπο που λειτουργεί ο κόσμος σήμερα με το διαδίκτυο, θα μπορούσες να βρίσκεσαι στη μέση της ζούγκλας και να σχεδιάζεις και να αναζητάς πολύτιμους λίθους που θα βάλεις στην πραγματικότητα στο κόσμημα που θέλεις», καταλήγει.
Προς το παρόν, το μόνο που χρειάζεται για να αρχίσει και πάλι τα ταξίδια, είναι απλώς μια μυρωδιά από θαμμένο θησαυρό κάπου στον κόσμο.
Στο μεταξύ, θα συνεχίσει να είναι πρεσβευτής του ελληνικού πολιτισμού και των αξιών της δημοκρατίας, καθώς πιστεύει ακράδαντα ότι, ως Έλληνες, πρέπει να εκπροσωπούμε τους εαυτούς μας όσο πιο έντιμα μπορούμε.
Kythira Online
