Γιατί ψηφίζουμε ξανά στις 25 Ιουνίου

Μια παράξενη αντίληψη τείνει να επικρατήσει σε σχέση με τις επικείμενες εκλογές. Η σαρωτική νίκη της ΝΔ στις εκλογές της 21ης Μαΐου έχει δημιουργήσει την εσφαλμένη εντύπωση ότι η κυβέρνηση κρίθηκε ήδη και το μόνο που παίζεται τώρα πια είναι ποιος θα γίνει αξιωματική αντιπολίτευση και πόσα κόμματα θα εισέλθουν στη Βουλή.

Ας δούμε όμως τι πραγματικά συμβαίνει και γιατί τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται με την πρώτη ματιά. Ο Μητσοτάκης πήρε πράγματι μια θριαμβευτική νίκη με περισσότερες ψήφους από αυτές που έλαβε στις εκλογές του 2019 και με ποσοστό αυξημένο κατά μια εκατοστιαία μονάδα από τις προηγούμενες εκλογές. Για πρώτη φορά από το 2009, δηλαδή μετά από 14 ολόκληρα χρόνια, το πρώτο κόμμα υπερβαίνει το 40%!

Ενα ποσοστό που θεωρείτο αδιανόητο και παραπέμπει σε άλλες εποχές. Ο θρίαμβος είναι ακόμη μεγαλύτερος, διότι συνδυάζεται με την ιστορική κατάρρευση του δεύτερου κόμματος, το ποσοστό του οποίου (20,1%) είναι μικρότερο από τη διαφορά ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο κόμμα, η οποία αγγίζει το 21%!

Και ενώ περνάμε επισήμως από την εποχή του δικομματισμού σε αυτή του «ενάμισι κόμματος», συμβαίνει και κάτι άλλο οξύμωρο: με τις εκλογές της απλής αναλογικής, που υποτίθεται ότι ευνοούν τα μικρότερα κόμματα, έχουμε λιγότερα κόμματα στη Βουλή από όσα είχαμε με ενισχυμένη αναλογική.

Με αυτά τα δεδομένα οδεύουμε σε νέες εκλογές, με άλλο εκλογικό σύστημα και έναν συσχετισμό πολιτικών δυνάμεων που έχει διαμορφωθεί μεν στην πρώτη κάλπη, παραπέμποντας σε εντολή αυτοδυναμίας για το πρώτο κόμμα, αλλά εάν μεταβληθεί έστω και οριακά στη δεύτερη κάλπη (της 25ης Ιουνίου), μπορεί να οδηγήσει σε ακυβερνησία!

Η ΝΔ, έχοντας πάρει 40,8%, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι έχει εντολή να συνεχίσει να κυβερνά με Πρωθυπουργό τον Μητσοτάκη. Ολα αυτά που λέγονταν προεκλογικά ότι έχουμε «τη χειρότερη κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης» και πρέπει «να στείλουμε τον Μητσοτάκη σπίτι του» ακούγονται… αστεία με βάση το εκλογικό αποτέλεσμα, γι’ αυτό –άλλωστε– τα απέσυραν από τον δημόσιο διάλογο αυτοί οι ίδιοι που τα υποστήριζαν.

Τσίπρας και Ανδρουλάκης, αντί να προσπαθούν να στείλουν τον Μητσοτάκη σπίτι του και οι δύο μαζί, έχουν αλλάξει στρατηγικό στόχο: διεκδικούν ο καθένας για τον εαυτό του τον πρώτο ρόλο, ούτως ώστε να ασκήσουν αντιπολίτευση τέτοια που θα τους επιτρέψει ενδεχομένως να τον στείλουν σπίτι του μετά από τη δεύτερη τετραετία, στην οποία έχουν προεξοφλήσει ότι θα κυβερνήσει αυτοδύναμος.

Ετσι όπως έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα, ελλοχεύει ένας σοβαρός κίνδυνος: οι εκλογές της ενισχυμένης αναλογικής, στις οποίες το πραγματικό διακύβευμα είναι ο σχηματισμός σταθερής κυβέρνησης, να μετατραπούν σε εκλογές με μοναδικό διακύβευμα τον συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων στον χώρο της αντιπολίτευσης. Οι δεύτερες εκλογές, όμως, γίνονται πρωτίστως για να αποκτήσουμε κυβέρνηση –πράγμα που δεν επετεύχθη στις 21 Μαΐου λόγω απλής αναλογικής.

Το βάρος της ευθύνης, για να το συνειδητοποιήσουν αυτό οι ψηφοφόροι πριν πάνε στις κάλπες, πέφτει αναγκαστικά στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Αφενός γιατί αυτός είναι που κέρδισε με συντριπτική διαφορά στις πρώτες εκλογές, αφετέρου γιατί είναι δικός του ο εκλογικός νόμος με τον οποίο θα γίνουν οι εκλογές της 25ης Ιουνίου.