Γιατί τα υδροπλάνα δεν έχουν πετάξει ακόμη στην Ελλάδα

Πόσα χρόνια απαιτούνται για να ξεκινήσουν τα υδροπλάνα να πετούν στην Ελλάδα; Η απάντηση είναι δύσκολη. Από το 2009 για όλες τις κυβερνήσεις η επιστροφή των αμφίβιων αεροσκαφών, που μπορούν να συρρικνώσουν την απόσταση από την Πάτρα έως τα Ιωάννινα σε περίπου μισή ώρα, είναι προτεραιότητα.

Το 2009, η Airsealines του Ελληνοκαναδού Μιχάλη Πατέλη αναγκάστηκε να σταματήσει τις πτήσεις ύστερα από τέσσερα χρόνια δραστηριότητας, που της προκάλεσαν οικονομικές απώλειες. Εκτοτε υδροπλάνο ξαναπέταξε μόνο μια φορά, το καλοκαίρι του 2013 από το Μπρίντεζι της Ιταλίας στην Κέρκυρα. Υστερα και από εκείνη την, πιλοτική έστω, πτήση στο πλαίσιο ευρωπαϊκού συγχρηματοδοτούμενου έργου, έμοιαζε σχεδόν βέβαιο ότι τα υδροπλάνα –τουλάχιστον στην Περιφέρεια Ιονίου– θα επέστρεφαν το καλοκαίρι του 2014. Οι προσδοκίες εκείνες μετατοπίζονται συνεχώς, με το νέο χρονικό ορόσημο να τίθεται πλέον, αν όχι για το καλοκαίρι του 2024, για τη φετινή, ενδεχομένως, θερινή περίοδο. Γιατί όλα αυτά τα χρόνια οι πτήσεις με υδροπλάνα είναι απαγορευμένος καρπός;

H γραφειοκρατία; Είναι πάντα σοβαρό εμπόδιο σε κάθε επένδυση. Οι δυνατότητες των επενδυτών που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον; Ενδεχομένως, εάν ισχύει η διαβεβαίωση του υπουργείου Υποδομών, ότι όποιος θέλει να κάνει πτήσεις, μπορεί.

«Οταν αποφασίσαμε να αναλάβουμε τη διαδικασία αδειοδότησης 28 υδατοδρομίων σε 26 νησιά του Νοτίου Αιγαίου δεν μπορούσαμε να φανταστούμε πόσο δύσκολο θα ήταν το εγχείρημα. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με προεδρικά διατάγματα, βάσει των οποίων δεν επιτρέπεται κάθε είδους μόνιμη κατασκευή σε λιμάνι. Σε άλλες περιπτώσεις, βασιλικά διατάγματα απαγορεύουν να δημιουργηθεί κιόσκι στον προβλήτα ενός υδατοδρομίου στις Κυκλάδες. Αυτά είναι ορισμένα μόνον από τα δεκάδες εμπόδια που έπρεπε να υπερπηδήσουμε, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάστηκε να αλλάξει και η νομοθεσία», σημειώνει στην «Κ» ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος, που έχει, μέσω προγραμματικών συμβάσεων με τα λιμενικά ταμεία, αναλάβει να «τρέξει» τη διαδικασία της αδειοδότησης.

Τελικά έχει βελτιωθεί το καθεστώς αδειοδότησης; «Η διαδικασία έχει απλουστευθεί. Βλέπουμε φως στο τούνελ. Μέσα στο 2023 θα καταθέσουμε τους φακέλους για την εξασφάλιση άδειας ίδρυσης για περισσότερα από 30 υδατοδρόμια, συμπεριλαμβανομένων τριών για τα οποία οι διαδικασίες έχουν προχωρήσει από τους δήμους. Ετσι, θα δημιουργηθεί ένα συμπαγές δίκτυο που θα προσφέρει περισσότερες από 700 πιθανές δρομολογιακές συνδέσεις. Ομως φέτος θα είναι δύσκολο να υπάρξουν πτήσεις», τονίζει.

Πτήσεις είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν, εφόσον υπάρχει αντίστοιχο ενδιαφέρον από επενδυτές, σημειώνει ο υφυπουργός Υποδομών κ. Παπαδόπουλος.

Η Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων, Ρόδη Κράτσα σημειώνει ότι με στόχο την έναρξη πτήσεων, γίνεται χρήση του καθεστώτος για τα υδάτινα πεδία των οποίων η διαδικασία αδειοδότησης είναι πολύ πιο γρήγορη.

«Με την ευελιξία που δίνει η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση της κυβέρνησης για την λειτουργία υδάτινων πεδίων για διαστήματος χρόνου, με την προοπτική σε αυτό το χρονικό διάστημα ολοκλήρωσης και μετατροπής αυτών σε Υδατοδρόμια, προχωράμε προς αυτή την κατεύθυνση με τη νέα τουριστική περίοδο 2023. Τα βήματά μας περιλαμβάνουν την κατάθεση των φακέλων στο Γενικό Επιτελείο Ναυτικού για την έγκριση λειτουργίας υδάτινων πεδίων, στα πλαίσια Προγραμματικών Συμβάσεων μεταξύ της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και των Λιμενικών Ταμείων. Στην Προμήθεια του ζητούμενου εξοπλισμού για τα υδάτινα πεδία, πλωτές προβλήτες/σκάφη ασφαλείας/λοιπός εξοπλισμός, ο οποίος θα παραχωρηθεί στα λιμενικά ταμεία. Και στην επιλογή φορέα λειτουργίας του πτητικού έργου» αναφέρει.

Οι προϋποθέσεις

Για να κατασκευαστεί ένα δημόσιο υδατοδρόμιο απαιτείται ένα λιμενικό ταμείο ή ένας οργανισμός λιμένος να εξασφαλίσει άδεια ίδρυσης, που επιτρέπει την κατασκευή των απαιτούμενων εγκαταστάσεων, όπως και άδεια λειτουργίας. Πρόκειται για δύο ξεχωριστές διαδικασίες. Για να ολοκληρωθεί η πρώτη, που συνεπάγεται την προσκόμιση έως 12 δικαιολογητικών και 15 βήματα, υπολογίζεται ότι απαιτούνται έξι μήνες, σύμφωνα με το Εθνικό Μητρώο Διαδικασιών. Οσον αφορά την άδεια λειτουργίας, χρειάζονται οκτώ μήνες, εννέα δικαιολογητικά και 24 βήματα.

Είναι όμως κοινό μυστικό ότι το διάστημα των συνολικά 14 μηνών για την πλήρη αδειοδότηση ενός υδατοδρομίου είναι «μαγική εικόνα», εάν ληφθεί υπόψη, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, ότι η αναζήτηση και υποβολή των απαιτούμενων δικαιολογητικών σε αρκετές περιπτώσεις αποτελεί άθλο.

Για παράδειγμα, πολλά – ίσως τα περισσότερα– λιμάνια είναι χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση και άρα βάσει ποιων περιβαλλοντικών όρων θα αδειοδοτηθούν τα υδατοδρόμια (που ανήκουν στα λιμάνια); Για να παρακαμφθεί το εμπόδιο αυτό χρειάστηκε να υπάρξει ειδική νομοθετική ρύθμιση. Ταυτόχρονα, ακόμη και η αναζήτηση τοπογραφικού σχεδίου ενός λιμανιού (χωρίς το οποίο είναι αδύνατον να χωροθετηθεί ένα υδατοδρόμιο) έχει υπάρξει ιδιαίτερα δύσκολη άσκηση.

Μ. Παπαδόπουλος: «Πτήσεις είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν»

Από την πλευρά του ο Μιχάλης Παπαδόπουλος, υφυπουργός Υποδομών επιφορτισμένος με τον φάκελο των υδατοδρομίων, έχοντας το 2014 ολοκληρώσει την αδειοδότηση των δύο πρώτων σε Κέρκυρα και Παξούς, είναι κατηγορηματικός: «Εχουμε δημιουργήσει ένα πλήρες νομοθετικό πλαίσιο, έχοντας θεσμοθετήσει και τη διαδικασία της προσωρινής αδειοδότησης, μέσω της οποίας δίδεται άμεσα στους ενδιαφερόμενους επενδυτές η δυνατότητα να ξεκινήσουν τη δραστηριότητά τους. Με ενέργειές μας προχωράει η δημιουργία δικτύου υδατοδρομίων και περαιτέρω, πολύ σύντομα, σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης προχωράει η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας αδειοδότησης, προκειμένου να διευκολύνεται η συνεργασία των συναρμόδιων υπουργείων.

Πτήσεις είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν, εφόσον υπάρχει αντίστοιχο ενδιαφέρον από επενδυτές», σημειώνει ο κ. Παπαδόπουλος.

Οι επενδυτές

Η Grecian Air Seaplanes, που ανήκει σε όμιλο γερμανικών, ελβετικών και ελληνικών συμφερόντων, απέκτησε πριν από δύο περίπου χρόνια το ποσοστό της Ελλάκτωρ στην Ελληνικά Υδατοδρόμια, που έχει ως αντικείμενο την αδειοδότηση και λειτουργία υδατοδρομίων. Οι πτήσεις με υδροπλάνο θα είναι ο τρίτος τομέας στον οποίο επενδύει στην Ελλάδα, μετά την παραγωγή του εμφιαλωμένου νερού Avaton από το Αγιον Ορος και την εξαγορά των εγκαταστάσεων της Pepsico στο Λουτράκι.

Συνολικά, από το 2019, η εταιρεία έχει επενδύσει περισσότερα από 80 εκατ. ευρώ.

Η Μαρία Τόκτωρ, επικεφαλής Στρατηγικής Ανάπτυξης της Grecian Air Seaplanes – Ελληνικά Υδατοδρόμια, εμφανίζεται αισιόδοξη πως εάν υπάρξει ένα βιώσιμο δίκτυο υδροπλάνων, οι πρώτες πτήσεις θα μπορούσαν να γίνουν φέτος. Η Grecian Air Seaplanes, που έχει τρία αδειοδοτημένα υδατοδρόμια σε Κέρκυρα, Παξούς και Πάτρα, διαθέτει ένα επενδυτικό πλάνο της τάξεως των 180 εκατ. ευρώ, έχει ήδη παραγγείλει δύο υδροπλάνα και έχει εκπαιδεύσει τα πρώτα της πληρώματα στον Καναδά.

«Έχουμε ολοκληρώσει τη συμφωνία μας με τη Νο1 κατασκευάστρια εταιρεία υδροπλάνων στον κόσμο κι έχουμε δώσει, ήδη, τις προκαταβολές για την προμήθεια των δύο πρώτων υπερσύγχρονων υδροπλάνων μας. ‘Εχουμε εκπαιδεύσει τα πληρώματά μας στον Καναδά και είμαστε έτοιμοι και πλήρως στελεχωμένοι για να ξεκινήσουμε τη δραστηριότητά μας. Ωστόσο, αναμένουμε να ολοκληρωθούν ορισμένες γραφειοκρατικές διαδικασίεςγια να υπάρξει ένα πρώτο βιώσιμο δίκτυο υδατοδρομίων ή υδάτινων πεδίο στο Ιόνιο και το Νότιο Αιγαίο», αναφέρει η κυρία Τόκτωρ.

Η Hellenic Seaplanes είναι η δεύτερη εταιρεία που επιδιώκει να ξεκινήσει δραστηριότητα. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Νικόλα Χαραλάμπους, για να είναι σε θέση να πραγματοποιήσει πτήσεις, θα πρέπει να εξασφαλίσει άδεια λειτουργίας για περίπου 12 υδατοδρόμια, μεταξύ άλλων σε Σίφνο, Τήνο, Πάτμο, Κύμη, Σκόπελο, Κυλλήνη και Αλόννησο.

Η Αττική

Σε κάθε περίπτωση, μεγάλη σημασία στο εγχείρημα των πτήσεων με υδροπλάνα, διαδραματίζει η ίδρυση και λειτουργία υδατοδρομίου στην Αττική που βρίσκεται σε εμβρυακό στάδιο. Κι αυτό διότι ούτε έχει επιλεγεί ούτε έχει χωροθετηθεί η τοποθεσία, με παράγοντες της αγοράς να υποστηρίζουν ότι το υδατοδρόμιο της Αττικής θα πρέπει να βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το κέντρο της Αθήνας-ενδεχομένως στην περιοχή του Αλίμου.

Ο λόγος; Για να διασφαλίζεται η πρόσβαση στο υδατοδρόμιο σε σύντομο χρονικό διάστημα και να ενθαρρύνονται με τον τρόπο αυτό οι αποδράσεις του σαββατοκύριακου (city break) στα νησιά είτε από Έλληνες είτε από ξένους. Αυτή είναι η αιτία, όπως υποστηρίζουν, για την οποία θα πρέπει να εγκαταλειφθούν οριστικά τα σχέδια για χωροθέτηση υδατοδρομίου στο Λαύριο όπου η μετάβαση θα ήταν ιδιαίτερα χρονοβόρος και θα ισοδυναμούσε με το χρόνο μετάβασης, με υδροπλάνο, σε κάποιο νησί των Κυκλάδων.