Γιατί το λέμε έτσι;

Κερομυτιάνικα και (στου) Κερομύτη: το πρώτο αφορά οικισμό στα Μητάτα και το δεύτερο τπν στα Φριλιγκιάνικα. Προέρχεται από το παρωνύμιο Κερομύτης, κλάδου της παλαιάς οικογενείας Πρωτοψάλτη, που αναφέρεται στα Κύθηρα από το 15^ο αι., ενώ πιστεύεται ότι είναι πολύ παλαιότερη. Το κερομύτης πιθανότατα από αυτόν που έχει κέρινη μύτη, λόγω χρώματος.

ΧΛΑΜΠΕΑΣ: Το επώνυμο αυτό αναφέρεται ότι έφθασε στα Κύθηρα με τα Ορλωφικά (1770) με τη μεγάλη φυγή από τη Νότ. Πελοπόννησο, όταν οι κάτοικοι έφευγαν έντρομοι καταδιωκόμενοι από τους Αλβανούς, που είχαν καλέσει οι Τούρκοι για να καταπνίξουν την εξέγερση που προκάλεσε η κάθοδος των αδελφών Ορλώφ στην περιοχή. Το επώνυμο ήταν αρχικά Λαμπέας, αργότερα αναφέρεται ως Γλαμπέας και τελικά έγινε Χλαμπέας ήδη από το 19^ο αι. Η προσθήκη  του συμφώνου πριν από το υγρό Λ έγινε για λόγους ευφωνίας. Τώρα μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι όπου συναντούμε το επώνυμο αυτό βρισκόμαστε ενώπιον ατόμου με κυθηραϊκή καταγωγή, αφού η μορφή αυτή σχηματίστηκε στα Κύθηρα και δεν υπάρχει αναφορά για ανάλογο σχηματισμό αλλού.  Το Λαμπέας τώρα προέρχεται από το Λάμπης (υποκοριστικό του Χαράλαμπος) με την προσθήκη της συνήθους στη Μάνη κατάληξης –εας.

ΦΥΡΟΪ  και ΦΥΡΡΟΣ: Τπν ΝΑ από τον οικισμό Στραπόδι και πριν το βουνό των Αγίων Ακινδύνων. Η λέξη από το Φυρρόη/φυρόη και αυτό από το φυρρογενές έδαφος, το έδαφος με κοκκινόχωμα ή φυρρογή. Εξ αυτού προέρχεται και το παλαιότατο κυθηραϊκό επώνυμο Φυρρός, το οποίο εμφανίζεται στα Κύθηρα σε γραπτές πηγές από το 15^ο αι., ως τοπωνύμιο όμως υπάρχει από τις αρχές του 14^ου αι. κάτι που σημαίνει ότι και το επώνυμο είναι παλαιότερο, δηλαδή έρχεται από τα Βυζαντινά χρόνια. Αυτό επιβεβαιώνει και η παρατήρηση ότι ο πρώτος Φυρρός αναφέρεται σε κατάλογο βιλλάνων του Ενετικού κράτους του έτους 1444, κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η οικογένεια προϋπήρχε της Ενετοκρατίας.

ΚΑΨΑΝΗΣ: Ένα επώνυμο των Κυθήρων για το οποίο πλέον έχουμε σαφείς και γραπτές αναφορές ότι υπάρχει στα Κύθηρα τουλάχιστον από το 14^ο αι. ίσως δε να είναι και παλιότερα στο νησί. Η πρώτη αναφορά σε αυτό είναι από όρια της διανομής των Βενιέρων (1310) τα οποία δημοσιεύει η Ακαδημαϊκός κυρία Χρ. Μαλτέζου. Στα όρια αυτά έχουμε αναφορά για ένα «σπίτι του Καψάνη», το οποίο, από τα λοιπά στοιχεία προκύπτει ότι, πρέπει να βρίσκεται στις Αλεξανδράδες. Ένα περίπου αιώνα αργότερα το επώνυμο αναφέρεται στους καταλόγους φορολογουμένων ως βιλλάνος των Βενιέρ. Άρα έχουμε άλλη μία Κυθηραϊκή οικογένεια, από αυτές που και σήμερα υπάρχουν στα Κύθηρα και τη Διασπορά τους, η οποία έχει παρουσία στο νησί τουλάχιστον για επτά αιώνες!