ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΡΙΖΟΣ: ΕΦΥΓΕ ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΗ ΛΑΤΡΗΣ ΤΩΝ ΚΥΘΗΡΩΝ.

την Αυγ 16, 2021

Έφυγε σε ηλικία 91 ετών ένας από τους καλλίτερους φίλους των Κυθήρων. Ένας μεγάλος και αθόρυβος καλλιτέχνης, που αγάπησε τα Κύθηρα περισσότερο από πολλούς απ’ όσους γεννήθηκαν εδώ, έφθασε στο νησί μας για διακοπές σε μία εποχή που μόλις άρχιζε ο τουρισμός και μαγεύτηκε από το Καψάλι, το οποίο λάτρευε. Έφθασε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και γρήγορα αποφάσισαν με τη σύζυγό του, την επίσης ζωγράφο Φρύνη, να αγοράσουν ένα σπίτι στο νησί. Γρήγορα το βρήκαν σε έναν οικισμό στο Κάτω Λειβάδι και έμεναν πολλούς μήνες κάθε χρόνο ζωγραφίζοντας και επισκεπτόμενοι με το χαρακτηριστικό και πασίγνωστο σε όλο το νησί Ντε Σε Βώ, κάθε γωνιά του νησιού, πολλές από τις οποίες ζωγράφισε ο Δρίζος και κοσμούν δεκάδες σπίτια φίλων της εξαιρετικής δουλειάς του καλλιτέχνη. Από όσα κατά καιρούς έχουμε συζητήσει και τα πολύ λίγα που έχουμε αναφέρει στην εφημερίδα για το έργο του, επιλέγουμε εδώ ένα εντελώς άγνωστο περιστατικό που διηγήθηκε ο ίδιος στον γράφοντα και είναι χαρακτηριστικό της μεγάλης του ευαισθησίας για ό,τι αυθεντικό και για την Κυθηραϊκή φύση. Στην αυλή του σπιτιού του διατηρούσε ένα μεγάλο φυτό κάπαρης, το οποίο λάτρευε, όχι μόνο για τα υπέροχα άνθη του και τους γευστικούς καρπούς του, αλλά, κυρίως, γιατί το είχε αναπτύξει μόνος του. για όσους έχουν προσπαθήσει να κάνουν φυτό κάπαρης γνωρίζουν πόσο δύσκολο είναι. Για τη μνήμη του και όσους θέλουν να το επιχειρήσουν γράφουμε τη μέθοδό του, την οποία έμαθε και εφάρμοσε επιτυχώς από έναν γέρο στο Κάτω Λειβάδι. «Παίρνουμε, ένα ώριμο καρπό κάπαρης, κρατάμε το εσωτερικό που είναι όπως το σύκο και τοποθετούμε λίγα σπόρια σε χτισμένο με ασβέστη τοίχο. (Είναι γνωστή η αγάπη του φυτού αυτού σε ασβεστολιθικά πετρώματα και γι’ αυτό άλλωστε φυτρώνει συνήθως σε χαλάσματα). Επειδή όμως τα σπόρια της κάπαρης είναι εξαιρετικός μεζές για τα μυρμήγκια, εφαρμόζουμε δύο κόλπα για να τα ξεγελάσουμε να μην μεταφέρουν τα σπόρια στις φωλιές τους και στις ….κοιλιές τους. Ή βάζουμε μαζί με την κάπαρη στη θέση που θέλουμε να φυτρώσει ένα σύκο, το οποίο θα στρέψει την προσοχή των μυρμηγκιών σε αυτό και ίσως σωθεί η κάπαρη, ή ψεκάζουμε με ένα εντομοκτόνο που κάνει τα μυρμήγκια να απομακρυνθούν». (Ο ίδιος προτιμούσε το πρώτο για οικολογικούς λόγους. Τη μέθοδο εφάρμοσε με επιτυχία και ο γράφων).

Για τη ζωγραφική του Δρίζου δεν έχουμε να πούμε πολλά, γιατί μιλούσαν γι’ αυτήν οι επιτυχείς εκθέσεις του σε γνωστές γκαλερί των Αθηνών, οι τιμές των έργων του κι η εκτίμηση των κριτικών τέχνης στην ποιοτική και έντιμη δουλειά του. Είχε ξεκινήσει τη ζωγραφική στο ατελιέ ενός μεγάλου προσωπογράφου, του Σπ. Βικάτου και εξελίχθηκε γρήγορα σε μάγο του χρωστήρα ξεκινώντας από τοπία με έντονο τον εμπρεσιονισμό και προχωρώντας σε σχεδόν κυβικά μοτίβα με έντονο παστέλ. Για τα Κύθηρα, εκτός από τα αναρίθμητα τοπία που ζωγράφισε από το νησί, σχεδίασε το Μνημείο των Αποδήμων, στα Φράτσια. Εκείνο, όμως που θέλουμε να κρατήσουμε από τον αείμνηστο πλέον Γιώργο Δρίζο είναι η αφοσίωσή του στο νησί εκτός από τον έρωτά του στη ζωγραφική και τη Φρύνη, που έφυγε πριν λίγα χρόνια από τη ζωή και τον άφησε με ένα μόνιμο θλιμμένο βλέμμα. Στην περίπτωσή του μάλλον δεν έχει θέση από την τετριμμένη αναφορά «μεγάλη απώλεια». Η απώλεια ανθρώπων, όπως ο χαμηλών τόνων, αλλά έντονης αγάπης για τη δουλειά του και το νησί που αγάπησε, Δρίζος αφήνει πάντα δυσαναπλήρωτο κενό, γιατί, όλο και λιγότεροι είναι αυτοί που μένουν μεγάλοι λάτρεις στους τόπους που ριζώνουν. Γόνος κι ο ίδιος οικογένειας που έφθασε στην Αθήνα και την Καισαριανή μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, με απώτερη καταγωγή τη Χίο, έκανε δεύτερη ή μάλλον, πρώτη, πατρίδα του τα Κύθηρα, όπως έχει γίνει με πολλούς άλλους φίλους του νησιού της Αφροδίτης. Και ήταν μάλιστα τόσο Τσιριγώτης πλέον, που ενθουσιάστηκε πριν 25 κάπου χρόνια, όταν διάβασε στις Ενετικές Απογραφές των Κυθήρων ότι είχαμε στο νησί, στα Τριφυλλιάνικα, που τα έχει ζωγραφίσει, μια οικογένεια με το παρατσούκλι Ντρίζος! –«Να, από αυτούς θα είμαι κι εγώ», έλεγε, χαμογελώντας στο Δημ. Κόμη που του το ανέφερε, θέλοντας να δείξει πόσο Τσιριγώτης έγινε.

(Με βιογραφικά στοιχεία από ΑΥΓΗ και ΣΚΑΪ)

Ε.Π.Καλλίγερος.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΡΙΖΟΣ
Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ, Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΣ ΚΥΘΗΡΙΟΣ

Ο Γιώργος Δρίζος ήταν, ως το πρώτο τέκνο πολυμελούς οικογένειας προσφύγων, γέννημα θρέμμα των χαμένων πατρίδων, της μικρασιατικής καταστροφής, της περιπλανώμενης προσφυγιάς από την Χίο στον Πειραιά και της εξαθλιωμένης ζωής στις προσφυγικές πολυκατοικίες της Καισαριανής. Σφραγίστηκε η παιδική και η εφηβική του ζωή με τη θανατερή πείνα και τα πτώματα της κατοχής και με τον καθημερινό αγώνα θανάτου για επιβίωση. Σημαδεύτηκε η ψυχή του με τον ήχο των σειρήνων και των βομβών του Πολέμου, με τους καθημερινούς κρότους των τουφεκιών και τις κραυγές των εκτελέσεων στο γειτονικό Σκοπευτήριο της Καισαριανής και με τα πρωτοφανή σε βαρβαρότητα εγκλήματα των Γερμανών, των δοσιλόγων και των ταγματασφαλιτών. Το γεμάτο ταγάρι με όλο αυτό το βάρος, αλλά και τον πλούτο και τα όνειρα της νιότης έβαλε στον ώμο του ο Γιώργος Δρίζος, πήρε τον δρόμο της αναζήτησης της ομορφιάς και της δημιουργίας και ολοκλήρωσε, όπως έλεγε, το «ταξίδι στα τα Κύθηρα».

Η αποχώρηση από τη ζωή του Γιώργου Δρίζου αποτελεί πολλαπλή απώλεια για το Νησί μας. Την προσφορά του στα Κύθηρα σφραγίζουν τέσσερα γεγονότα της ζωής του: Το πρώτο ήταν ότι υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ζωγράφους του 20ού αιώνα και ένας από τους κορυφαίους από την εποχή του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου μέχρι το θάνατό του. Η σεμνότητά του, ο χαμηλών τόνων χαρακτήρας του και το ήθος του δεν του επέτρεπαν τα φώτα της φαύλης δημοσιότητας, κρατώντας τον ολοκληρωτικά αφιερωμένο στο άσβεστο φως της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της αγάπης προς τον άνθρωπο. Η επί δεκαετίες παρουσία αυτής της προσωπικότητας κοντά μας θα παραμένει πάντοτε ένα άφθαρτο πολύτιμο δώρο στο Νησί μας. Το δεύτερο γεγονός ήταν ότι ο διακεκριμένος Ζωγράφος επέλεξε ως τόπο δεύτερης κατοικίας και καλλιτεχνικής έμπνευσης τα Κύθηρα, τον οποίο κράτησε σταθερά επί έξι δεκαετίες της ζωής του, μέχρι το θάνατό του. Ο Γιώργος Δρίζος, πριν έλθει στα Κύθηρα, νεαρός ακόμη, μαζί με αγαπημένη του σύζυγο, την αξέχαστη Φρύνη, εξαίρετη και αυτή λαϊκή ζωγράφος, με μόνες αποσκευές τα καλλιτεχνικά τους αισθητήρια, είχαν γυρίσει όλα τα νησιά και τους αξιόλογους τόπους της Ελλάδας και πολλές πόλεις της υψηλής τέχνης της Ευρώπης. Με την πλούσια συλλογή τους από όλον αυτό τον πλούτο, αποβιβάστηκαν με βάρκες στην Αγία Πελαγία, μια άγρια νύχτα των αρχών της δεκαετίας του 1960, και πέρασαν όλη την σκοτεινή τότε διαδρομή του Νησιού μας μέχρι τη Χώρα.

Εκεί, μεσάνυχτα πια, έψαξαν κατάκοποι δωμάτιο για να κοιμηθούν, σκεπτόμενοι να ρωτήσουν την άλλη μέρα πότε έχει καράβι για να φύγουν. Το πρωί που ξύπνησαν και κατηφόρισαν στο Μπελβεντέρε και είδαν από εκεί, φωτισμένη με το μοναδικό φως των Κυθήρων, την ομορφιά που απλωνόταν μπροστά τους: το Κάστρο, το Μέσα Βούργο, τις πλαγιές και την κορυφή των Αγίων Ακινδύνων και το ασύγκριτο Καψάλι, και ατένισαν, πέρα από αυτά, τη γαλάζια θάλασσα με τη Χύτρα και τα Αντικύθηρα και, στα άκρα του ορίζοντα, τα Λευκά όρη της Κρήτης, είπαν με μια φωνή και οι δυο: «Εδώ θα μείνουμε»! Και έμειναν μέχρι το θάνατό τους και οι δυο, έχοντας το Νησί μας για πολλούς μήνες κάθε χρόνο ως τόπο κατοικίας, έμπνευσης και καλλιτεχνικής δημιουργίας. Το τρίτο γεγονός που αποτελεί σπουδαία προσφορά του Γιώργου Δρίζου στο Νησί μας ήταν ότι ένα μεγάλο μέρος του καλλιτεχνικού του έργου -όπως και της συζύγου του- είναι εμπνευσμένο από τον Τόπο μας και εκφράζει αισθητικά την φύση, την ιστορία και τη ζωή των Κυθήρων. Το τέταρτο γεγονός ήταν η προσωπικότητα και ειδικότερα η ανθρωπιά του Ζωγράφου μας: αγκάλιασε με αγάπη τα Κύθηρα και τους Κυθηρίους. Η αγάπη του αυτή έβγαινε πηγαία από την καρδιά του. Τη ζήσαμε όλοι όσοι είχαμε την τύχη να συναναστρεφόμαστε και να κάνουμε παρέα μαζί του. Την εκδήλωνε με το ειλικρινές ενδιαφέρον του για κάθε πολιτιστική και πνευματική εκδήλωση και με την πάντοτε πρόθυμη συμπαράστασή σ’ αυτές τις δραστηριότητες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον και υποστήριξη προσέφερε πάντοτε στο ΚΙΠΑ για τις πολιτιστικές, καλλιτεχνικές και πνευματικές εκδηλώσεις του και για τους κοινωφελείς σκοπούς του, για την ποιοτική ανάπτυξη των Κυθήρων και την προστασία του ιστορικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος του Νησιού μας από τον καταστροφικό τουρισμό και από την κερδοσκοπική εκμετάλλευσή του. Η αδυναμία του ήταν οι νέοι και οι νέες και η ποιοτική παιδεία τους. Ως δείγμα αυτής αγάπης για την νεότητα ήταν η ετήσια δωρεά χιλίων ευρώ προς το ΚΙΠΑ για τη βράβευση του πρώτου ή της πρώτης μαθήτριας του Λυκείου Κυθήρων που αναδεικνυόταν κάθε χρόνο και προοριζόταν για ανώτατες σπουδές.

Ο Γιώργος Δρίζος ήταν μια πραγματική απώλεια ζωής για τα Κύθηρα. Τον αποχαιρετώ με θλίψη, ως αξέχαστο φίλο, ως από καρδιάς συμπατριώτη, ως δημιουργό υψηλής Τέχνης, ως σπουδαίο άνθρωπο. Δεν έχομε να του προσφέρομε τίποτε άλλο από τη μνήμη του Νησιού μας που τόσο αγάπησε.