«Go back PISA»: O Πιερρακάκης και η αθάνατη Ελλάδα της ΟΛΜΕ

Στην ιστοσελίδα της ΟΛΜΕ, της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης, βλέπει κανείς αμέσως τα νέα για την «απεργία – αποχή από την ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών», αλλά και την «τρίωρη πανελλαδική στάση εργασίας ενάντια στις εξετάσεις τύπου PISA».

Οι δύο αυτές ανακοινώσεις αρκούν για να αντιληφθεί κανείς το αδιέξοδο στο οποίο έχουν βρεθεί εν έτει 2024, οι γονείς, οι μαθητές και όσοι καθηγητές —δεν είναι λίγοι— θέλουν να κάνουν καλά τη δουλειά τους στα δημόσια σχολεία. Γιατί παρά τις εξευτελιστικές αμοιβές, υπάρχουν πολλοί δάσκαλοι και καθηγητές που δεν αντιμετωπίζουν το λειτούργημα ως μια κακοπληρωμένη δουλειά στο Δημόσιο, αλλά ως αυτό που πραγματικά είναι: ένα κρίσιμο έργο για το κοινωνικό σύνολο. Θέλουν δηλαδή και μπορούν να διδάξουν γράμματα στα παιδιά και να τα ετοιμάσουν για τον κόσμο που θα αντιμετωπίσουν αύριο.

Κόντρα σε αυτά τα τρία σύνολα ανθρώπων —μαθητές, γονείς και υγιείς δυνάμεις ανάμεσα στους δασκάλους και τους καθηγητές— δρουν με τεράστια, απελπιστική σχεδόν επιτυχία τα συμφέροντα που συνθλίβουν κάθε προσπάθεια. Και που οδήγησαν σε μια «ελληνική τραγωδία στην εκπαίδευση» η οποία αποκαλύφθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο (αναλυτικά εδώ):

—Η περιοδική έρευνα PISA του ΟΟΣΑ για το 2022, η οποία διεξήχθη σε 81 χώρες και με συμμετοχή 700.000 μαθητών, κατέδειξε ότι οι έλληνες 15χρονοι όχι μόνο κατέγραψαν χειρότερες επιδόσεις σε σύγκριση με το 2018, αλλά ότι αυτές ήταν κατά πολύ χαμηλότερες από τον μέσο όρο των χωρών του Οργανισμού. Οι επιδόσεις των 15χρονων παιδιών στα μαθηματικά, στην κατανόηση κειμένου και στις φυσικές επιστήμες ήταν αποκαρδιωτικές και πολύ ανησυχητικές.

Πίσω, όμως, στους παράγοντες που στραγγαλίζουν κάθε προσπάθεια εξόδου από το τέλμα:

♦ Από τη μια πλευρά, οι αντικειμενικές συνθήκες, οι χαμηλές αμοιβές και η απαξίωση του δημοσίου σχολείου ως αποτέλεσμα των περικοπών που έφερε η δεκαετία των μνημονίων. Πρόκειται για μείζον θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης καθώς η ισοπέδωση προς τα κάτω οδηγεί τα σχολεία σε μια κατάσταση οριακή. Καλλιεργεί κλίμα απογοήτευσης και παραίτησης. Και το απαξιωμένο σχολείο σημαίνει ότι ο κοινωνικός ανελκυστήρας σταματάει να λειτουργεί και οι ανισότητες διευρύνονται.

♦ Από την άλλη πλευρά, ο συνδικαλισμός του Δημοσίου όπως διαμορφώθηκε τα πρώτα 20 χρόνια της Μεταπολίτευσης, από τη ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ ως την ΟΛΜΕ. Αυτό που όλοι αναγνωρίζουν πια ως την «αθάνατη Ελλάδα» των υπηρεσιών του κράτους: το πνεύμα που χάρη στην ΟΛΜΕ δεν απαντάται μόνο σε πολεοδομίες και ασφαλιστικά ταμεία αλλά και στα σχολεία μας —και ορίζει εν συντομία τα εξής: όποιος προσπαθεί για το καλύτερο χαλάει την πιάτσα, έχουμε μόνο δικαιώματα και καθόλου υποχρεώσεις.

Πώς να τολμήσει ένας νέος καθηγητής, που ζει στο 2024 και όχι στο 1985, και νιώθει την υποχρέωση να προσφέρει παρά τις χαμηλές αμοιβές, να πάει κόντρα σε αυτό το κατεστημένο; Για ποιον «να φάει το κεφάλι του»; Υπάρχει κάποιος που θα τον στηρίξει;

♦ Ετσι φτάνουμε στον τρίτο παράγοντα: την απουσία τόλμης και θάρρους από την πλευρά των κυβερνήσεων που προτιμούν να συμβιβαστούν με την υπάρχουσα κατάσταση, να μη σπάσουν αβγά για να μην έχουν πολιτικό κόστος από τις αντιδράσεις των συνδικαλιστών που θα προσπαθήσουν να κλείσουν -φυσικά- τα σχολεία. Για αυτό τον λόγο, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών κατάντησε το πιο σύντομο ανέκδοτο. Και προφανώς, η ατολμία των κυβερνήσεων λειτουργεί εις βάρος των υγιών δυνάμεων και προς όφελος των δυνάμεων της σήψης.

Η ΟΛΜΕ, λοιπόν, γνωρίζοντας ότι οι έλληνες μαθητές σημείωσαν αποκαρδιωτικές επιδόσεις στο πρόγραμμα PISA του ΟΟΣΑ το 2022, γεγονός που εν πολλοίς καθρεφτίζει τους ίδιους και το κουμάντο που κάνουν στα σχολεία, βρήκε τη λύση: Δεν πήγαμε καλά στην PISA; Τόσο το χειρότερο για την PISA.

«Αρχαίο» πνεύμα αθάνατο του μεταπολιτευτικού μας συνδικαλισμού. Ετσι, άρχισαν οι αντιδράσεις της ΟΛΜΕ με στάση εργασίας για να μη διεξαχθεί ούτε η λεγόμενη «ελληνική PISA», ένας θεσμός που ισχύει με νόμο του 2021 και έχει στόχο, μέσω των εξετάσεων και της αξιολόγησης, να ξέρει τουλάχιστον το Υπουργείο πού βρισκόμαστε. Πού πονάει το σύστημα. (Κι ας μη μπορεί να εφαρμόσει αλλαγές γιατί θα τις μπλοκάρει η ΟΛΜΕ)

Ωστόσο για τους συνδικαλιστές, οι εξετάσεις της ελληνικής PISA «μόνο αθώες δεν είναι», καθώς «αποτελούν εργαλείο των αντιεκπαιδευτικών σχεδίων του ΟΟΣΑ για τη δημόσια εκπαίδευση», ενώ «επιχειρούν να αλλάξουν τη λειτουργία του δημόσιου σχολείου και να το μετατρέψουν σε ένα εξεταστικό κέντρο όπου θα κυριαρχεί η εμπορευματοποίηση του μορφωτικού αγαθού»…

Με άλλα λόγια, για τους συνδικαλιστές της ΟΛΜΕ, ο ΟΟΣΑ και η PISA είναι κάτι σαν την τρόικα και το ΔΝΤ. Και αντιδρούν σε μια εκπαιδευτική διαδικασία αξιολόγησης με φράσεις που θυμίζουν τις διάσημες κορώνες της περασμένης δεκαετίας: «Go back κυρία Μέρκελ, go back κυρίες και κύριοι της συντηρητικής νομενκλατούρας της Ευρώπης. Η Ελλάδα δεν είναι πειραματόζωο»…

Τέτοια είναι η διαστρέβλωση της πραγματικότητας, τέτοια η εμμονή σε παραπλανητικά σχήματα, τόσο επικίνδυνοι είναι εν τέλει όσοι συνεχίζουν ανενόχλητοι να κάνουν κουμάντο στην Παιδεία σαν να είναι το «μαγαζί» τους. Σαράντα χρόνια με ένα ξεθωριασμένο, «ηρωικό» και «αγωνιστικό» ενάντια σε όλα. Το οποίο δεν είναι παρά ένα πρόσχημα για να ελέγχουν οι ίδιοι με τους μηχανισμούς τους —και σε αγαστή συνεργασία με ορισμένα κόμματα— ένα δημόσιο αγαθό.

Ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, ευτυχώς αντέδρασε και κατέθεσε αγωγή κατά της ΟΛΜΕ και της ΔΟΕ (περισσότερα εδώ) με αίτημα την απαγόρευση της τετράωρης στάσης εργασίας που έχουν προκηρύξει για την Τετάρτη, 22 Μαΐου, ως αντίδραση στις εξετάσεις της ελληνικής PISA. Σωστή κίνηση, αυτονόητη θα λέγαμε αν ζούσαμε σε μια κανονική χώρα της Ευρώπης. Εχει όμως το κουράγιο ο υπουργός να συγκρουστεί μετωπικά;

Εδώ που φτάσαμε, η κυβέρνηση —το καταλάβαμε, μετά τις ευρωεκλογές— θα πρέπει να τολμήσει να τα βάλει με τους «νταβατζήδες» εντός του ίδιου του κράτους, ιδίως στους πιο ευαίσθητους τομείς. Αλλιώς, ας τους δώσει και επισήμως τα κλειδιά να τελειώνουμε…