H κλιματική κρίση δείχνει τα δόντια της

H φωτιά στην Πεντέλη, όπως οι πυρκαγιές σε Ισπανία, Γαλλία και Πορτογαλία έχουν ως κοινό παρονομαστή την κλιματική κρίση. Υψηλές θερμοκρασίες, θυελλώδεις άνεμοι, μηδενική υγρασία εδάφους, ατμόσφαιρας και πολυήμερη ξηρασία οδηγούν σε αυτό που ονομάζεται «αυτανάφλεξη». Όταν μια πυρκαγιά εκδηλωθεί κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολο να κατασβεστεί. Δυστυχώς, όσα περιμέναμε να συμβούν έως το 2050 συμβαίνουν πολύ πιο γρήγορα, καθώς οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης επιταχύνονται.

Πριν δέκα χρόνια περιμέναμε πως τέτοια φαινόμενα θα εκδηλώνονταν σε βάθος χρόνου, ωστόσο τα φαινόμενα που ζούμε επιβεβαιώνουν ότι βρισκόμαστε ήδη σε κρίση. Και αυτό γιατί εκδηλώνονται πιο συχνά, με μεγαλύτερη σφοδρότητα και σε περιοχές που μέχρι σήμερα δεν είχαν καταγραφεί μεγάλες πυρκαγιές και άλλες φυσικές καταστροφές.

Οι φωτιές που έχουν ξεσπάσει και όσες συγκεντρώνουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά παίζουν καταλυτικό ρόλο στη δρομολόγηση και άλλων φαινομένων. Τέτοια είναι η ερημοποίηση, η περαιτέρω άνοδος της θερμοκρασίας, οι διαβρώσεις και οι πλημμύρες. Δεν είναι μόνο το ξέσπασμα μιας πυρκαγιάς, αλλά και ο κύκλος των φαινομένων που αυτή συνεπάγεται και δημιουργεί μια επιταχυνόμενη διαδικασία σε όλα τα επίπεδα.

Σε κάθε περίπτωση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πυρκαγιών αυτών, καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολο το έργο της πυρόσβεσης. Αν φτάσουμε στο σημείο να εκδηλωθούν πυρκαγιές, όπως πέρυσι στην Εύβοια και τη Βαρυμπόμπη, τότε όσα μέσα και να διατεθούν είναι πολύ δύσκολο να περιοριστεί η φωτιά.

Για να αναφέρω ένα παράδειγμα, έχουμε μετρήσει ότι το νερό που πέφτει από τα αεροπλάνα συμβάλλει στην κατάσβεση πυρκαγιών έως τριακοσίων βαθμών Κελσίου. Αν υπάρχουν πιο υψηλές θερμοκρασίες, όπως στη Βαρυμπόμπη που έφτασε τους 600 βαθμούς Κελσίου, τότε το νερό πολύ πριν πέσει στο έδαφος εξαχνώνεται.

Συνεπώς, όταν εκδηλωθεί μια νέα πυρκαγιά κάτω από συνθήκες, όπως είναι θυελλώδεις άνεμοι, υψηλή ξηρασία, μηδενική υγρασία εδάφους, η φωτιά δεν σβήνει, είναι πολύ δύσκολο το έργο πυρόσβεσης.

Οι υψηλές θερμοκρασίες και οι καύσωνες διαρκείας είναι ουσιαστικά προάγγελοι τέτοιων πυρκαγιών, καθώς δεν υπάρχει υγρασία στα φυτά, στο έδαφος και στην ατμόσφαιρα. Η υγρασία παίζει καταλυτικό ρόλο στην έναρξη και διάδοση των πυρκαγιών.

Φοβάμαι ότι τέτοια φαινόμενα γίνονται σταδιακά κανονικότητα. Η κλιματική κρίση δεν αναστρέφεται εύκολα, πρέπει σε πρώτη φάση να την περιορίσουμε. Για να επιτευχθεί όμως αυτό χρειάζονται πολύχρονες διαδικασίες και κοινές πολιτικές μεταξύ των κρατών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Πρέπει όμως να θυμόμαστε ότι υπάρχουν και άλλες χώρες, εκτός των ευρωπαϊκών. Χώρες που δεν παίρνουν μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την προστασία του περιβάλλοντος. Μερικές από αυτές δεν έχουν τη δυνατότητα, όπως είναι οι αφρικανικές και άλλες δεν δείχνουν τη διάθεση να ακολουθήσουν φιλική στο περιβάλλον πολιτική.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Κίνα και η Ινδία, στις οποίες είναι συγκεντρωμένα τα 2/5 του παγκόσμιου πληθυσμού. Η διαφορετική αυτή αντιμετώπιση, καθιστά δύσκολο το εγχείρημα περιορισμού της κλιματικής κρίσης και αναδεικνύει την αναγκαιότητα υιοθέτησης γενναίων πολιτικών σε διεθνές επίπεδο.

*Ο Ευθύμιος Λέκκας είναι Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας & Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και Πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας