Η διάπλαση των παίδων

«Κάνουμε κατάληψη γιατί είμαστε ΕΠΑΛ και πρέπει να κάνουμε κατάληψη». Kάτι δεν πάει καλά με τον συλλογισμό; Θέλει να πει ότι ανάμεσα στα καθήκοντα των μαθητών των ΕΠΑΛ είναι και η υποχρέωση της κατάληψης; Μάλλον να συμπυκνώσει σε ένα σύνθημα την ανάλυση που προηγήθηκε. «Σε αναγκάζουν να φορέσεις μάσκα. Δεν είναι αναγκαστικό». Λογική ξυράφι, που λένε. «Δεν μπορεί να αναπνεύσει το παιδί αν έχει κάτι προσωπικό» – αν είναι ερωτευμένος με τη Θίθυ του Αρκά, φέρ’ ειπείν. «Κάποιοι είναι ευπαθείς ομάδες». Δεν ανήκεις σε ευπαθείς ομάδες. Είσαι μόνος σου ολόκληρη ευπαθής ομάδα. Ψάχνω ψύλλους στ’ άχερα; Μάλλον τον ελέφαντα στο σαλόνι. Διότι αυτό το παιδί στις επόμενες εθνικές εκλογές θα κληθεί να ψηφίσει. Και το μόνο που μπορείς να συμπεράνεις από τον τρόπο που μιλάει δεν είναι ότι δεν ξέρει γραμματική και συντακτικό. Απλώς η γραμματική και το συντακτικό που ξέρει δεν του επιτρέπουν να σκεφτεί. Κοινώς, να διατυπώσει έναν συλλογισμό με αρχή, μέση και τέλος, ο οποίος θα του επιτρέψει να κρίνει και να συνεννοηθεί.

Κάπου διάβασα πως η σημερινή γενιά των δεκαοκτάρηδων είναι η πιο αγράμματη γενιά που έβγαλε ο τόπος. Δεν ξέρω. Οταν βλέπεις βουλευτή να απαγγέλλει λόγο που του τον έχουν γράψει και να διαβάζει όπως διαβάζει όποιος δεν καταλαβαίνει τι διαβάζει, σκέφτεσαι ότι αυτή η γενιά δεν είναι η πρώτη. Και το πρόβλημα δεν είναι τα «γράμματα». Το ζητούμενο είναι η «μόρφωση», η μορφή της σκέψης σου, αυτή που δίνει όρια στον συλλογισμό σου. Και αυτή δεν νομοθετείται με κανόνες που τους αποστηθίζεις στη σχολική τάξη, σαν τις δυναστείες των Βυζαντινών αυτοκρατόρων. Αυτή εγγράφεται στο «ύφασμα» της ζωής σου και διαμορφώνεται από τις εμπειρίες, τις σημαντικές και τις ασήμαντες, από τότε που το μυαλό σου αρχίζει και τις καταγράφει. Η δήλωση του μαθητή περί ΕΠΑΛ είναι αντίστοιχη με τη δήλωση του αφόρητου μπόμπιρα που λέει ότι φωνάζει γιατί είναι φωνακλάς. Ή με τη δήλωση της υπερήφανης Ελληνίδας μάνας που δεν θέλει να φορέσει μάσκα το παιδί της επειδή δεν είναι άρρωστο.

Advertisement

Σε κανονικές συνθήκες, ο δημοσιογράφος που έπαιρνε συνέντευξη από τον καταληψία μαθητή θα τον ρωτούσε τι εννοεί «ότι κάνει κατάληψη γιατί είναι ΕΠΑΛ». Δεν τον ρώτησε όμως. Βλέπετε ότι δεν είναι έτσι μόνον οι σημερινοί δεκαοκτάρηδες. Είναι και οι τριαντάρηδες και οι σαραντάρηδες και πάει λέγοντας. Το μόνο που με παρηγορεί είναι ότι το ίδιο πρόβλημα εντοπίζει ο Πλάτων στο τέταρτο βιβλίο της «Πολιτείας» του. Με μια διαφορά. Εκείνος είχε την ψευδαίσθηση ότι θα το λύσει. Ενώ εμείς με ένα «νέοι είναι, τι να κάνουμε», ξεμπερδεύουμε και περνάμε μια χαρά.