Η επιστροφή του μικρού «μπακάλικου» της γειτονιάς

Οι καταναλωτές χρειάζονται λιγότερα για να κάνουν περισσότερα. Σε αυτή τη λογική βασίζεται η στρατηγική ανάπτυξης που εξελίσσεται παγκοσμίως –τελευταία με ιδιαίτερη ένταση και στην Ελλάδα– των μικρών σούπερ μάρκετ, των καταστημάτων γειτονιάς, των άλλοτε μίνι μάρκετ ή της λεγόμενης μικρής λιανικής, κατηγορία στην οποία διεισδύουν ολοένα και περισσότερο οι μεγάλες λιανεμπορικές αλυσίδες.

Σε παγκόσμια έρευνα που διενήργησε η εταιρεία Nielsen, εντόπισε έξι παράγοντες οι οποίοι ενισχύουν τη στροφή των καταναλωτών προς τα «καταστήματα ευκολίας» (γνωστά και με τον αγγλικό όρο convenience stores): η ταχεία αστικοποίηση, τα ολιγομελή νοικοκυριά, ο συνωστισμός στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, η εξέλιξη των ρόλων των φύλων, οι ανάγκες των διαφόρων γενεών και η εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας.

Αστικοποίηση

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ, έως το 2025 το 58% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει στις πόλεις, κάτι που συνεπάγεται επιπλέον 752 εκατομμύρια άνθρωποι περισσότεροι.

Οι πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις συνεπάγονται συνήθως περισσότερη κίνηση στους δρόμους, επομένως λιγότερο χρόνο για ψώνια από τα σούπερ μάρκετ και επιπλέον στροφή των καταναλωτών σε καταστήματα που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από τον τόπο διαμονής ή εργασίας τους. Τα κυκλοφοριακά προβλήματα και ο συνωστισμός στα ΜΜΜ οδηγούν επίσης ολοένα και περισσότερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ να εντάσσουν στους κωδικούς τους –ακόμη και στα μικρότερα καταστήματα– έτοιμα προς μαγείρεμα ή ακόμη και έτοιμα προς κατανάλωση γεύματα.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Economist Intelligence Unit, το μέσο μέγεθος των νοικοκυριών μειώνεται συνεχώς και από 3,1 μέλη σήμερα αναμένεται να μειωθεί σε 2,4 μέλη το 2025. Ταυτόχρονα, η άνοδος των τιμών των ακινήτων σε πολλές πόλεις –πλέον ακόμη και στην Αθήνα– αναγκάζει τους καταναλωτές να μένουν σε μικρότερα σπίτια με λιγότερο αποθηκευτικό χώρο.

Η εξέλιξη των ρόλων των φύλων, εξάλλου, και ειδικά η αύξηση των γυναικών που εργάζονται εκτός σπιτιού έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζεται ο διαθέσιμος χρόνος για την αγορά των αναγκαίων ειδών –τροφίμων και άλλων– από το σούπερ μάρκετ.

Από τα στοιχεία της έρευνας της Nielsen προκύπτει πλέον ότι το 10% των καταναλωτών παγκοσμίως ψωνίζει μόνο τα αναγκαία για την ετοιμασία του γεύματος της ημέρας, ποσοστό καθόλου ευκαταφρόνητο. Ας σημειωθεί, άλλωστε, ότι στην Ελλάδα, βοηθούσης της οικονομικής κρίσης που περιόρισε το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα, αυξήθηκε η συχνότητα των επισκέψεων στο σούπερ μάρκετ, αλλά μειώθηκε το κόστος του μέσου «καλαθιού», της κάθε επίσκεψης. Το 2016, για παράδειγμα, η συχνότητα επισκέψεων είχε φτάσει –σύμφωνα με την έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για την καταναλωτική συμπεριφορά– στις 8,5 φορές μηνιαίως.

Η αντίστοιχη έρευνα του 2018 έδειξε μικρότερη συχνότητα –6 φορές μηνιαίως– με καθηλωμένη, όμως, τη μέση δαπάνη σε χαμηλά επίπεδα (κάτω από 50 ευρώ για το 68,7% των καταναλωτών).

Παγκόσμια τάση

Ολα τα παραπάνω οδηγούν την πλειονότητα των αλυσίδων που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Τον Μάρτιο η «ΑΒ Βασιλόπουλος» ανακοίνωσε την ανάπτυξη μέσω δικαιόχρησης (franchising) των καταστημάτων «ΑΒ Shop & Go». Πρόκειται για καταστήματα έως 200 τ.μ. που προβλέπεται να αναπτυχθούν στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και στον Πειραιά. Μέχρι στιγμής λειτουργούν στην Αττική 15 καταστήματα «Shop & Go», εκ των οποίων τα τέσσερα είναι εταιρικά και τα υπόλοιπα λειτουργούν με franchising. Το μοντέλο του franchising για την ανάπτυξη μικρών σημείων πώλησης στις αστικές γειτονιές ακολουθεί και η «ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός», με τα καταστήματα που φέρουν το σήμα «Κρητικός Top Market».

Ακολουθώντας τις τάσεις της εποχής παγκοσμίως, στα καταστήματα SPAR στην Ελλάδα –που στην πλειονότητά τους θα είναι μικρού και μεσαίου μεγέθους– και βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης, θα υπάρχει και τομέας έτοιμων γευμάτων, ενώ σε κάποια μεγαλύτερα και σάλα εστίασης.

Ενα από τα κίνητρα της καθόδου της «Μασούτης» στην Αθήνα και της εξαγοράς ειδικότερα της «Προμηθευτική» ήταν η ανάγκη ακριβώς να δραστηριοποιηθεί σε μικρά σημεία πώλησης, στις γειτονιές της πρωτεύουσας. Η Μetro ΑΕΒΕ έχει αναπτύξει από παλιότερα τα «My Market Easy» (έξι πανελλαδικά), όμως δημιουργεί ένα νέο μοντέλο καταστήματος γειτονιάς το οποίο θα είναι εταιρικό.