Η καλύτερη συμβουλή που μου έδωσαν ποτέ

Σε τεύχος του Fortune, με κεντρικό θέμα “Τhe Best Advice I Ever Got”, δημοσιεύθηκαν οι απαντήσεις αρκετών προσωπικοτήτων του αμερικανικού επιχειρηματικού κόσμου. Από όλες τις απαντήσεις εμένα μου άρεσε περισσότερο η απάντηση-ιστορία του στρατηγού Colin Powell, πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ. Πρώτα γιατί είναι πολύ ενδιαφέρουσα η ίδια, και μετά γιατί μου θύμισε μια ταυτόσημη συμβουλή που δέχθηκα κι εγώ στα πρώτα διευθυντικά μου βήματα. Τις παραθέτω και τις δύο.

Η ιστορία του Colin Powell.

Διηγείται ο στρατηγός: Ως νεότερος αξιωματικός έτυχε να συνυπηρετήσει με μερικούς από τους παλιούς στρατηγούς, οι οποίοι είχαν πολεμήσει στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και οι οποίοι, μπορεί μεν να μην ήταν πλέον πρώτης γραμμής, είχαν όμως φάει τη στρατιωτική ζωή με το κουτάλι. Κάτι παρόμοιο, ίσως, με τους δικούς μας καραβανάδες.

Έναν τέτοιον στρατηγό, λοιπόν, πλησίασε  ένας φιλόδοξος νεαρός υπολοχαγός, που είχε βάλει πλώρη για τα ψηλά. Ήταν μια ευκαιρία, καθώς ο γηραιός στρατηγός καθόταν στο μπαρ, να του κάνει την κρίσιμη ερώτησή του:

– Στρατηγέ μου, πώς θα μπορέσω και εγώ να γίνω στρατηγός;

Η απάντηση του στρατηγού:

-Γιε μου, πρέπει να δουλεύεις συνέχεια σκληρά. Πρέπει να διατηρείς  πάντοτε υψηλό φυσικό και ηθικό κουράγιο… Θα υπάρξουν στιγμές που θα είσαι κατακουρασμένος, αλλά πότε δε θα επιτρέψεις να φανεί… Θα υπάρξουν στιγμές που θα είσαι φοβισμένος, αλλά ποτέ κανένας δεν πρέπει να το καταλάβει. Και, βεβαίως, κατέληξε ο στρατηγός, θα πρέπει πάντα να είσαι και να συμπεριφέρεσαι ως ηγέτης.

Ο νεαρός υπολοχαγός άκουσε συνεπαρμένος το στρατηγό και όταν αυτός τελείωσε, σα να τακτοποιούσε τις σκέψεις του, του είπε συμπερασματικά:

-Ευχαριστώ στρατηγέ… Ώστε αυτά πρέπει να κάνω για να γίνω στρατηγός…

-Όχι, απάντησε ο στρατηγός… Αυτά πρέπει να κάνεις για να γίνεις λοχαγός… και μετά πρέπει να κάνεις τα ίδια, πάλι και πάλι, σε όλη σου την επαγγελματική διαδρομή…

Και καταλήγει ο Colin Powell: Σε όλη μου τη ζωή προσπάθησα πάντα να κάνω το καλύτερό μου κάθε φορά, σε κάθε περίπτωση. Να σκέφτομαι το αύριο και ίσως, διστακτικά, να ονειρεύομαι το μέλλον. Όμως, το να κάνεις το καλύτερό σου σήμερα, είναι το ζητούμενο. Αυτό πρέπει να είναι ο οδηγός. Δεν πρόκειται ποτέ να γίνεις στρατηγός, ή καλύτερα ένας καλός στρατηγός, αν πρώτα δε γίνεις ένας καλός λοχαγός…

Και η δική μου ιστορία

Ένας από τους λίγους εμπνευσμένους μάνατζερ με τους οποίους συναπαντήθηκα ήταν ο Peter M. Ο Peter, μεταξύ των άλλων, έδινε μεγάλη σημασία στις ετήσιες εκθέσεις- αξιολογήσεις των υφισταμένων του. Ήταν αυτές πραγματικές αναλύσεις- ακτινογραφίες προσωπικότητας, διεισδυτικές επισημάνσεις ανεπαρκειών και επαρκειών των συνεργατών του, πραγματικά εργαλεία-οδηγοί επαγγελματικής βελτίωσης και εξέλιξης.

Σε μια δική μου αξιολόγηση, λοιπόν, είχε γράψει και το εξής: «Periodically presents less than his best work (περιοδικά, αποδίδει λιγότερο από τις δυνατότητές του»). Σήμερα, με τη βελτίωση του επιπέδου των Ελλήνων μάνατζερ, είναι αυτονόητο ότι το κλειδί στη φράση είναι η λέξη: his. Την εποχή, όμως, που γράφτηκε αυτή η έκθεση, αυτό δεν ήταν καθόλου αυτονόητο. (Παρένθεση: Για να έχει σήμερα κάποιος εντύπωση του επιπέδου του Μάνατζμεντ της εποχής, θα αναφέρω το εξής: Όταν ο μακαρίτης Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, που μας δίδασκε «Αρχές Μάνατζμεντ», την πρώτη χρονιά που λειτούργησε το Μεταπτυχιακό τμήμα της ΑΣΣOΕ, μας ρώτησε «τι είναι Επικοινωνία», το 70% των ερωτηθέντων, δηλαδή κάπου 100 άτομα, γράψαμε στο χαρτάκι που μας είχε μοιράσει, ότι Επικοινωνία είναι: «το σύνολο των ταχυδρομικών, τηλεγραφικών και τηλεφωνικών υπηρεσιών της χώρας…»  Κλείνει η παρένθεση).

Έπρεπε, λοιπόν, να γίνει μεγάλη συζήτηση μεταξύ μας για να καταλάβω τι εννοούσε ο Peter με τη φράση: His best work. Κάτι που ομολογουμένως το κατάλαβα πολύ καλά, αφού για μένα αυτό, στη μετέπειτα επαγγελματική μου ζωή, αποτέλεσε και τον προσωπικό μου ορισμό του Επαγγελματισμού.

Εδώ ήταν, λοιπόν, και με αυτή την ευκαιρία που ο Peter μού διηγήθηκε την ιστορία με τον Henry Kissinger, που τόσες φορές έκτοτε έχω χρησιμοποιήσει, όταν με τη σειρά μου χρειάστηκε, σε παρόμοιες περιπτώσεις, να μεταφέρω κι εγώ σε υφισταμένους μου τη σημασία και την αξία που έχει για όλους μας, να δίνουμε σε ό,τι κάνουμε, κάθε φορά, το καλύτερο που μπορούμε, το καλύτερό μας δηλαδή αποτέλεσμα. Προσοχή, όχι το καλύτερο που υπάρχει, αλλά το καλύτερο που εμείς μπορούμε.

Μοιράζομαι, λοιπόν, μαζί σας την ιστορία με τον Henry Kissinger, όπως μου τη διηγήθηκε ο Peter: O πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ ήταν γνωστός, ανάμεσα σε άλλα, για την επιμονή του στην πλήρη και απολύτως τεκμηριωμένη σύνταξη των αναφορών και εκθέσεων που του υπέβαλλαν οι κατά καιρούς συνεργάτες του.

Κάποιος βοηθός του, λοιπόν, που του είχε υποβάλει μια έκθεση αρκετές μέρες πριν, τον ρώτησε «πώς την είδε». O Kissinger, αντί για απάντηση, ρώτησε το συνεργάτη του αν η έκθεση που του είχε υποβάλει ήταν το καλύτερο αποτέλεσμα που εκείνος μπορούσε να ετοιμάσει και να παραδώσει. O συνεργάτης, διστακτικά μουρμούρισε κάτι, για να προσθέσει στη συνέχεια ότι με λίγη περισσότερη δουλειά το αποτέλεσμα θα μπορούσε να ήταν καλύτερο. Χωρίς άλλο σχόλιο, ο Kissinger του επέστρεψε την έκθεση για επανυποβολή.

Μετά δυο τρεις εβδομάδες, ο βοηθός υπέβαλε πάλι την εργασία ξαναγραμμένη και βεβαίως βελτιωμένη. Μετά από μέρες, ο Kissinger κάλεσε το βοηθό του στο γραφείο του, όπου λίγο πολύ επαναλήφθηκε ο ίδιος διάλογος. Τον ρώτησε λοιπόν πάλι αν αυτό που είχε τώρα στα χέρια του ήταν πραγματικά η καλύτερη εργασία που θα μπορούσε να ετοιμάσει. Σε δυσκολότερη θέση τώρα ο βοηθός επανέλαβε πάλι ότι ίσως ένα δυο σημεία θα μπορούσαν ν’ αναλυθούν περισσότερο και να αναπτυχθούν καλύτερα. Φυσικά, πάλι ο βοηθός άφησε το γραφείο του προϊσταμένου του με την εργασία του στα χέρια, αποφασισμένος αυτή τη φορά να ετοιμάσει μια έκθεση που ο καθένας, ακόμη κι ο Kissinger, θα αναγνώριζε ως τέλεια.

Μετά από σκληρή δουλειά, στις επόμενες μέρες, ήταν βέβαιος ότι είχε πια ετοιμάσει το αριστούργημά του. Με αυτοπεποίθηση λοιπόν πέρασε το γραφείο του Kissinger και του έδωσε για μια ακόμα φορά -την τρίτη- την έκθεσή του, προετοιμασμένος για το συνήθη διάλογο, που πραγματικά άρχισε με τον Kissinger να ρωτάει αν αυτή τη φορά η έκθεση είναι η καλύτερη δουλειά που θα μπορούσε να βγει από κείνον. O βοηθός αυτή τη φορά απάντησε αποφασιστικά: «Μάλιστα, κύριε». «Ωραία», αποκρίθηκε ο Kissinger, «αν είναι έτσι, θα την διαβάσω…»

Το μήνυμα της ιστορίας (ειδικό): Τι νόημα έχει να διαβαστεί μια έκθεση, όταν ο ίδιος ο συντάκτης της ομολογεί ότι αυτή έχει ελλείψεις, αδυναμίες και που χρειάζεται συμπληρώσεις; Όχι μόνο δεν είναι χρήσιμη, αλλά ενδεχομένως είναι και επικίνδυνη.

Μήνυμα (γενικό): Μην παραλείπετε, σε ό,τι κάνετε, να είστε πάντα το καλύτερό σας.

*Τέως γενικός διευθυντής εταιρειών του ευρύτερου  χρηματοπιστωτικού τομέα  gcostoulas@gmail.com