Η κλιματική αλλαγή μας αφορά όλους – τι να κάνουμε

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί συνεργασία μεταξύ όλων των εθνών. Για αυτό σήμερα πάνω από 30 εφημερίδες και οργανισμοί μέσων ενημέρωσης σε πάνω από 20 χώρες, έχουν υιοθετήσει μια κοινή άποψη για το τι πρέπει να γίνει. Ο χρόνος εξαντλείται. Αντί να απαλλαγούν από τα ορυκτά καύσιμα και να ασπαστούν την καθαρή ενέργεια, πολλά πλούσια κράτη επενδύουν εκ νέου στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο, αποτυγχάνουν να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων αρκετά γρήγορα και παζαρεύουν τη βοήθεια που είναι έτοιμες να αποστείλουν στις φτωχές χώρες. Ολα αυτά ενώ ο πλανήτης κινείται προς το σημείο χωρίς επιστροφή – όπου το κλιματικό χάος καθίσταται μη αναστρέψιμο.

Από τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα στη Γλασκώβη (Cop26) πριν από 12 μήνες, οι χώρες υποσχέθηκαν να κάνουν μόνο το ένα πεντηκοστό από ό,τι χρειάζεται για να παραμείνουν σε καλό δρόμο όσον αφορά τη διατήρηση των θερμοκρασιών εντός 1,5°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Καμία ήπειρος δεν γλίτωσε από ακραίες καιρικές καταστροφές φέτος – από πλημμύρες στο Πακιστάν έως καύσωνες στην Ευρώπη και από δασικές πυρκαγιές στην Αυστραλία έως τυφώνες στις ΗΠΑ. Δεδομένου ότι αυτά προήλθαν από αυξημένες θερμοκρασίες κατά περίπου 1,1°C, ο κόσμος μπορεί να περιμένει πολύ χειρότερα στο μέλλον.

Καθώς πολλά έθνη επιδιώκουν να περιορίσουν την εξάρτησή τους από τη Ρωσία, ο κόσμος βιώνει έναν «πυρετό του χρυσού» για νέα πρότζεκτ ορυκτών καυσίμων. Αυτά χαρακτηρίζονται ως προσωρινά μέτρα εφοδιασμού, αλλά κινδυνεύουν να εγκλωβίσουν τον πλανήτη σε μια μη αναστρέψιμη βλάβη. Ολα αυτά υπογραμμίζουν ότι η ανθρωπότητα πρέπει να τερματίσει τον εθισμό της στα ορυκτά καύσιμα. Εάν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ήταν ο κανόνας, δεν θα υπήρχε κατάσταση έκτακτης ανάγκης όσον αφορά το κλίμα.

Οι φτωχότεροι λαοί του κόσμου θα υποστούν το κύριο βάρος της καταστροφής που προκαλούν οι ξηρασίες, το λιώσιμο των πάγων και οι αποτυχημένες καλλιέργειες. Για να προστατευθούν αυτές οι ομάδες από την απώλεια ζωών και βιοποριστικών πόρων θα απαιτηθούν χρήματα. Οι αναπτυσσόμενες χώρες, αναφέρεται σε μια σημαντική έκθεση, χρειάζονται δύο τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να αντιμετωπίσουν την κλιματική κατάρρευση.

Οι πλούσιες χώρες αντιπροσωπεύουν μόνο έναν στους οκτώ ανθρώπους στον κόσμο σήμερα, αλλά ευθύνονται για το 50% των αερίων του θερμοκηπίου. Αυτά τα έθνη έχουν ξεκάθαρη ηθική ευθύνη να παρέχουν βοήθεια. Τα αναπτυσσόμενα κράτη θα πρέπει να λάβουν αρκετά ποσά για να αντιμετωπίσουν τις επικίνδυνες συνθήκες στη δημιουργία των οποίων συνέβαλαν ελάχιστα – ειδικά καθώς ελλοχεύει μια παγκόσμια ύφεση. e

Οι πλούσιες χώρες πρέπει να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους για τα ποσά που ήδη δεσμεύτηκαν να καταβάλουν –όπως τα 100 δισ. δολάρια τον χρόνο από το 2020 – σηματοδοτώντας έτσι την σοβαρότητα τους.  Ως ελάχιστο πρέπει να θεσπιστεί ένας φόρος στα συνδυαστικά κέρδη των μεγαλύτερων εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου – που υπολογίζονται σε σχεδόν 100 δισεκατομμύρια δολάρια κατά τους πρώτους τρεις μήνες του έτους. Τα Ηνωμένα Εθνη δικαίως ζήτησαν να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα αυτά για την υποστήριξη των πιο ευάλωτων. Αλλά μια τέτοια εισφορά θα ήταν μόνον η αρχή. Τα φτωχά κράτη έχουν επίσης χρέη που καθιστούν αδύνατη την ανάκαμψη μετά από καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα και την προστασία τους από μελλοντικές καταστροφές. Οι πιστωτές θα πρέπει να φανούν γενναιόδωροι, διαγράφοντας δάνεια όσων βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής κρίσης.

Για αυτά τα μέτρα δεν πρέπει να περιμένουμε κάποια συντονισμένη διεθνή δράση. Οι χώρες θα μπορούσαν να τα εφαρμόσουν σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο. Οι σωρευτικές εκπομπές ενός κράτους πρέπει να αποτελούν τη βάση της ευθύνης του για δράση. Ενώ η ιδιωτική χρηματοδότηση μπορεί να βοηθήσει, το βάρος της ευθύνης για τη συγκέντρωση των χρημάτων πέφτει στους ιστορικούς ρυπαντές.

Η επίλυση της κρίσης είναι το «τεράστιο βήμα» της εποχής μας. Καταφέραμε να φτάσουμε στο φεγγάρι μέσα σε μια δεκαετία επειδή αφιερώθηκαν τεράστιοι πόροι για αυτό. Μια παρόμοια δέσμευση είναι απαραίτητη τώρα. Ωστόσο μια οικονομική κρίση μείωσε τη διάθεση των πλούσιων χωρών για δαπάνες και ο πλανήτης κινδυνεύει να παγιδευτεί στην εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα μέσω της ύστατης δράσης των μεγάλων εταιρειών. Ομως κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο ευνόησαν τις κρατικές δαπάνες, αγοράζοντας ομόλογα των δικών τους κυβερνήσεων. Τα τρισεκατομμύρια δολάρια που χρειάζονται για την αντιμετώπιση της οικολογικής κρίσης απαιτούν την επιστροφή μιας τέτοιας ριζοσπαστικής σκέψης.

Δεν είναι καιρός για απάθεια ή εφησυχασμό. Το επείγον της στιγμής μάς βαραίνει. Η Σύμβαση-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή πρέπει να αφορά την ισχύ του επιχειρήματος και όχι το επιχείρημα της ισχύος. Το κλειδί για τη διατήρηση της συναίνεσης στην Αίγυπτο είναι να μην επιτρέψουμε στις διαφωνίες για το εμπόριο και τον πόλεμο στην Ουκρανία να σταθούν εμπόδιο στην παγκόσμια διπλωματία για το κλίμα. Η διαδικασία του ΟΗΕ μπορεί να μην είναι τέλεια. Αλλά έχει προσφέρει στα έθνη έναν στόχο, να σώσουν τον πλανήτη, ο οποίος πρέπει να επιδιωχθεί στην Cop27 για να αποτραπεί ένας υπαρξιακός κίνδυνος για την ανθρωπότητα.

Οι 30 εφημερίδες και οργανισμοί μέσων ενημέρωσης σε πάνω από 20 χώρες, μεταξύ των οποίων το Protagon, που συνυπογράφουν το κείμενο:  

Ακολουθεί το πρωτότυπο κείμενο:

Climate change is a global problem that requires cooperation between all nations. That’s why today more than 30 newspapers and media organisations in more than 20 countries have taken a common view about what needs to be done. Time is running out. Rather than getting out of fossil fuels and into clean energy, many wealthy nations are reinvesting in oil and gas, failing to cut emissions fast enough and haggling over the aid they are prepared to send to poor countries. All this while the planet hurtles towards the point of no return – where climate chaos becomes irreversible.

Since the Cop26 UN climate summit in Glasgow 12 months ago, countries have only promised to do one fiftieth of what is needed to stay on track to keep temperatures within 1.5°C of pre-industrial levels. No continent has avoided extreme weather disasters this year  — from floods in Pakistan to heatwaves in Europe, and from forest fires in Australia to hurricanes in the US. Given that these came about from elevated temperatures of about 1.1C, the world can expect far worse to come.

As many nations seek to reduce their reliance on Russia, the world is experiencing a “gold rush” for new fossil fuel projects. These are cast as temporary supply measures, but they risk locking the planet into irreversible damage. All this underlines that humanity has to end its addiction to fossil fuels. If renewable energy was the norm there would be no climate emergency.

The world’s poorest people will bear the brunt of the destruction wrought by drought, melting ice sheets and crop failures. To shield these groups from the loss of life and livelihoods will require money. Developing countries, says one influential report, need $2 trillion annually to cut their greenhouse gas emissions and cope with climate breakdown.

Rich countries account for just one in eight people in the world today but are responsible for half of greenhouse gases. These nations have a clear moral responsibility to help. Developing nations should be given enough cash to address the dangerous conditions they did little to create – especially as a global recession looms.

Rich nations should deliver on the promise of previously committed funds – such as the $100bn a year from 2020 – to signal their seriousness. As a bare minimum, a windfall tax on the combined profits of the largest oil and gas companies – estimated at almost $100 billion in the first three months of the year – needs to be enacted. The United Nations was right to call for the cash to be used to support the most vulnerable. But such a levy would only be the start. Poor nations also carry debts that make it impossible to recover after climate-related disasters or protect themselves from future ones. Creditors should be generous in writing off loans for those on the frontline of the climate emergency.

These measures need not wait for coordinated international action. Countries could implement them on regional or national levels. A nation’s cumulative emissions must be the basis of its responsibility to act. While private finance can help, the onus is on big historical emitters to stump up the money.

Solving the crisis is the moonshot of our times. Getting to the moon succeeded within a decade because huge resources were devoted to it. A similar commitment is needed now. But an economic crisis has reduced rich countries’ appetite for spending and the planet risks being trapped in fossil-fuel-dependence by a rearguard action of big business. Yet during the pandemic central banks across the world lubricated states’ expenditure by buying up their own governments’ bonds. The trillions of dollars needed to deal with the ecological emergency demands such radical thinking returns.

This is no time for apathy or complacency; the urgency of the moment is upon us. The UN Framework Convention on Climate Change must be about the power of argument not the argument of power. Key to maintaining the consensus in Egypt is not to let disputes over trade and war in Ukraine block global climate diplomacy. The UN process may not be perfect. But it has provided nations with a target to save the planet, which must be pursued at Cop27 to stave off an existential risk to humanity.