Η Λακωνία το 2050 θα υποφέρει εκτός και αν…

ΛΑΚΩΝΙΑ. Το κλίμα αλλάζει. Οι συνθήκες που έχουμε μάθει να λέμε «καιρός» είναι βίαιες, ακραίες. Ακόμα και αν ανήκεις στην κατηγορία εκείνων που θεωρούν τα, περί κλιματικής κρίσης, σενάρια και τεχνικές ελέγχου των κοινωνιών, δεν μπορεί παρά να βλέπεις ότι στο χωριό σου πλέον έχει ανεμοστρόβιλους ενώ δεν είχε, πέφτει χαλάζι το καλοκαίρι ενώ δεν έπεφτε, ανεβαίνει η μέση θερμοκρασία σταθερά, οι καλλιέργειες θέλουν κι άλλο νερό που δεν υπάρχει και άλλα πολλά ακόμα. Αν οι μέλισσες είχαν λόγο θα χάναμε τον ύπνο μας…

Η μετάβαση από την μια εποχή στην άλλη γίνεται απότομα. Το νερό λιγοστεύει. Ο αέρας και ο ήλιος είναι ήδη πηγές εκμετάλλευσης από μεγάλες εταιρείες. Οι Κυβερνήσεις θεωρητικά έχουν πολιτικές αλλά πρακτικά είναι πάντα εκτός εποχής. Ο πολίτης παρ’ όλο που κομπάζει ότι είναι ενήμερος και γνωρίζει πολλά δεν έχει ακόμα συνειδητοποιήσει ότι η προσαρμογή του είναι μονόδρομος ενώ την ίδια στιγμή θα πρέπει να πασχίζει να αναστρέψει το «κλίμα». Σήμερα απλά γνωρίζει… καταναλώνει, διαχειρίζεται και συμβάλει στο φαινόμενο που έρχεται.

Θα αποδειχθεί αλλά «κατόπιν εορτής» ότι για να ζήσει κάποιος αξιοπρεπώς σε ότι αφορά το κλίμα και τον καιρό θα πρέπει να έχει αρκετά χρήματα.

Η Πελοπόννησος

Η Πελοπόννησος είναι η γεωγραφική Περιφέρεια που οι επιστημονική κοινότητα εντοπίζει προσεχώς προβλήματα λόγω κλιματικής κρίσης. Στην μεταβολή του κλίματος έρχεται να προστεθεί το αδυσώπητο μοντέλο αρδευόμενης Γεωργίας που μαστίζει όλο τον υδροφόρο ορίζοντα και πάλι δεν επαρκεί. Το 80% του νερού καταναλώνεται στην άρδευση.

Αρδευόμενες ελιές, εσπεριδοειδή και κηπευτικά είναι οι βασικές και εντατικές καλλιέργειες στην Πελοπόννησο. Εξαιρετικά ενεργοβόρα η άντληση των υδάτων από γεωτρήσεις που φθάνουν και τα 500 μέτρα. Ενώ δίπλα υπάρχουν πάρκα φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών που παράγουν «πράσινο» ρεύμα για άλλους. Οι καλλιέργειες δεν αλλάζουν, δεν προσαρμόζονται, δεν «συγκινούνται». Η θάλασσα έτσι διεισδύει στις άδειες λεκάνες του γλυκού νερού της ξηράς και το νερό της άρδευσης γίνεται υφάλμυρο.

Η Λακωνία

Παραδείγματα όπως αυτό της Λακωνίας δείχνουν πως μέσα σε μια 20ετία με την αλόγιστη καλλιέργεια αρδευόμενων δένδρων και κηπευτικών αντλήθηκε όλο το υδάτινο δυναμικό. Η αλλαγή του καιρού δεν εμπλουτίζει με όμβρια ύδατα τον υδροφόρο ορίζοντα όσο θα έπρεπε ενώ ποτάμια όπως ο Ευρώτας, ο Οινούντας, ο Βασιλοπόταμος, ο Βορβάς, ρέουν ανεκμετάλλευτα στη θάλασσα και κάποτε πλημμυρίζουν τους κάμπους. Κανένα φράγμα, μικρό η μεγάλο, πουθενά. Ούτε καν ανασχετικά φράγματα στον κεντρικό ποταμό Ευρώτα που θα εμπλούτιζαν τις λεκάνες και θα δάμαζαν την καταστροφική ορμή του τον χειμώνα.

Το μεγάλο φράγμα στον ποταμό Οινούντα καθυστερεί. Αναγκαίο απόλυτα αρκεί η κατανομή και η διαχείριση των υδάτων να γίνει σωστά και δίκαια και όχι με πελατειακά και ψηφοθηρικά κριτήρια. Κι όμως είναι δυνατόν και αυτό…

Τα παραποτάμια δάση παντού κατακρεουργημένα. Μικρά άλση, εδώ κι εκεί, σε εγκατάλειψη. Ευκάλυπτοι και λεύκες αποδεκατίζονται παντού. Ταυτόχρονα οι θερμοκρασίες όπου υπάρχουν πάρκα ΑΠΕ ανεβαίνουν και το μικροκλίμα αλλάζει.

Πόλεις όπως η Σπάρτη και η Σκάλα είναι από τις θερμότερες της χώρας χωρίς παρεμβάσεις ουσιαστικές για να πάρουν ανάσα. Αναπλάσεις χρηματοδοτούνται και αναπλάσεις δεν υπάρχουν. Λιγοστεύει το πράσινο στο αστικό τοπίο. Δεν χρησιμοποιούνται υλικά που απορροφούν τη θερμότητα. Ο αερισμός των πόλεων δεν είναι πλέον σωστός και η επέκταση τους δεν έχει βιοκλιματικό προσανατολισμό.

Τα δύο βουνά, Ταΰγετος και Πάρνωνας, πότε φλέγονται, πότε αναζωογονούνται, δεν εμπλουτίζονται τεχνητά, δεν προστατεύονται όσο και όπως θα έπρεπε. Την περίοδο των πυρκαγιών μεγάλος αριθμός ανθρώπων είναι σε ετοιμότητα «πολέμου» για να μην θρηνήσει η Λακωνία και άλλα θύματα και άλλες οικολογικές τραγωδίες. Η Μάνη δεν τα καταφέρνει. Και η νοτιοανατολική Λακωνία είναι ευάλωτη.

Η ερημοποίηση

Οι Ακαδημαϊκοί καθηγητές λένε ότι σε λίγα χρόνια η Λακωνία και οι μικρές πεδιάδες της θα ερημοποιηθούν αφού θα έχει προηγηθεί ξηρασία. Κάνουν λόγο για δραματική μεταβολή τις επόμενες δεκαετίες. Το κακό έχει ήδη αρχίσει στις διαβρωμένες ακτές, στις γεωτρήσεις που στερεύουν, στις καλλιέργειες που για να μην ξεραθούν καταβροχθίζουν ενέργεια (ρεύμα και καύσιμο).

Η Λακωνία στηρίζει την οικονομία της στη Γεωργία, στις δενδρώδεις καλλιέργειες ελιάς και εσπεριδοειδών και στα οπωροκηπευτικά, όλες τις εποχές. Δεν θα αντέξει αν το κλίμα αλλάξει κι άλλο, αν γίνει ακόμα πιο θερμό, λιγότερο το νερό, ακριβότερη η ενέργεια. Λίγοι θα συνεχίσουν να παράγουν και αυτοί ακριβά προϊόντα για άλλες αγορές.

Η αφύπνιση είναι μονόδρομος αλλά προϋποθέτει ενεργούς πολίτες, έντιμους κυβερνήτες και αποφασισμένους τεχνοκράτες. Ορθή χρήση του νερού. Εξοικονόμησή του με έργα, τεχνικές και νοοτροπία. Προσαρμογή του μοντέλου καλλιέργειας όπως ορίζει το κλίμα και η δυνάμεις της λακωνικής φύσης. Προληπτικές πολιτικές. Παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές με κατευθείαν διοχέτευση στην καλλιέργεια και παραγωγή. Απαγορεύσεις όπου η φέρουσα ικανότητα του τόπου έχει βιαστεί. Νέες μέθοδοι, νέα είδη.

Σήμερα ακόμα και ο τουρισμός προτάσσει την πισίνα και τη σπατάλη νερού όταν η Λακωνία έχει μια τεράστια ακτογραμμή.

Οικοτουρισμός, έργα και παρεμβάσεις στη φύση, πάντα και παντού για να συνδράμουμε όλοι στην προσπάθεια της φύσης, από την κορυφή του προφήτη Ηλία στον Ταΰγετο έως τον Αι Λιά του Κάβο Μαλιά. Πόλεις με πρόβλεψη για πράσινο που δεν διψά για νερό. Χωριά που θα «επιστρέφουν» στην παράδοσή τους. Διαχείριση όχι μόνο του νερού, του ήλιου και του αέρα αλλά και των αποβλήτων του πολίτη, του επαγγελματία, του επιχειρηματία.

Οι καθηγητές που ερευνούν τα φαινόμενα και αναλύουν τα δεδομένα λένε σε όλους τους τόνους ότι η Γη, η Ευρώπη, η Ελλάδα, η Πελοπόννησος, η Λακωνία, θα υποστούν τις συνέπειες τόσο της κοσμικής αλλαγής όσο και της κακής διαχείρισης από τον πολίτη της ίδιας της καθημερινότητας του.

Άλλο το πάθος να παράγω και άλλο η μανία να κερδίζω. Άλλο εκτάσεις ασφυκτικά καλυμμένες με καθρέπτες και έλικες και άλλο κατ’ οίκον παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Άλλο μονόπλευρος επαγγελματισμός σε ελαιώνες και ξενώνες και άλλο μια κοινωνία με μέτρο, κανόνες και ρυθμό. Άλλο ελεύθερο και άλλο ασύδοτο…

Αν δεν συνέλθουμε, δεν ενεργήσουμε με σχέδιο και συντονισμό, η Λακωνία το 2050 σε μεγάλο μέρος της, δεν θα θυμίζει, σε τίποτα τον τόπο που ήταν ευλογημένος να παράγει τα καλύτερα προϊόντα. Να έχει ήπιο χειμώνα και μοναδικό καλοκαίρι. Άνοιξη ανθισμένη και Φθινόπωρο φιλικό. Θα μετατραπεί σε ένα τόπο όπου την αύρα θα διαδεχθεί η σκόνη, τα αρώματα και τα χρώματα θα σπανίζουν και οι απόγονοι μας θα αναρωτιούνται πόσο απερίσκεπτοι, αλαζόνες και νάρκισσοι ήταν οι πρόγονοί τους.