Η μάχη του Ελ Αλαμέιν και η σημαντική συμβολή της Ελληνικής Ταξιαρχίας

Μία από τις σημαντικότερες μάχες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν αυτή του Ελ Αλαμέιν, το φθινόπωρο του 1942, η οποία σηματοδότησε την αρχή της επικράτησης των Συμμάχων στη Βόρεια Αφρική. Και σε αυτή τη μάχη είχε συμμετοχή ελληνική στρατιωτική δύναμη, η οποία συνεχίζοντας τις λαμπρές σελίδες που έγραψε ο Ελληνικός Στρατός το 1940-41 είχε σημαντική συμβολή στη συμμαχική νίκη.

Ο Ρόμελ στην Αφρική – Η πρώτη μάχη του Ελ Αλαμέιν

Το Ελ Αλαμέιν είναι μικρός παράλιος οικισμός, που βρίσκεται 104 χιλιόμετρα δυτικά της Αλεξάνδρειας. Μετά τη φαινομενική επικράτηση των δυνάμεων του Άξονα στην περιοχή στα μέσα του 1941, οι συμμαχικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν και να οργανώσουν μια γραμμή άμυνας από το Ελ Αλαμέιν ως το βύθισμα της Κατάρα που βρίσκεται 50 χιλιόμετρα νότια του Ελ Αλαμέιν και αποτέλεσε, καθώς στο βαθύτερο σημείο του βρίσκεται 134 χιλιόμετρα χαμηλότερα από την επιφάνεια της θάλασσας, το μεγαλύτερο φυσικό εμπόδιο στην απόπειρα των γερμανικών μηχανοκίνητων στρατευμάτων να εισβάλλουν στην Αίγυπτο και ανάγκασε τη γερμανική διοίκηση να ακολουθήσει τον διάδρομο του Ελ Αλαμέιν. Στις αρχές Ιουνίου 1942 η 8η Βρετανική Στρατιά ετοιμάστηκε να επιτεθεί κατά των δυνάμεων του Άξονα στην Αφρική.

Ο Γερμανός Στρατάρχης Ρόμελ, Διοικητής του Γερμανικού Σώματος Αφρικής (Deutsche Afrika Korps) ανεφοδιαζόμενος από την Ιταλία είχε κινηθεί πρώτος στις 27 Μαΐου. Μετά από σκληρές μάχες στις περιοχές Γκαζάλα και Μπιρ Χακίμ, που τις υπεράσπιζαν οι Ελεύθεροι Γάλλοι, οι Γερμανοί διασπώντας και τη βρετανική άμυνα προέλασαν προς την Αίγυπτο και κατέλαβαν το Τομπρούκ, απ’ όπου αποκόμισαν και πολλά εφόδια.

Έτσι, συνέχισαν την προέλασή τους και στις 25 Ιουνίου έφτασαν στη Μάρσα Ματρούχ. Ο Βρετανός Στρατηγός Όκινλεκ (Claude Auchinleck) που ανέλαβε προσωπικά τη διοίκηση της 8ης Στρατιάς διέταξε την οργάνωση ταχυκίνητων ταξιαρχιών, προσβολή στα πλευρά κάθε εχθρικής εισχώρησης από τις μονάδες που δεν είχαν εμπλακεί κ.ά. Στις 26 Ιουνίου ο Ρόμελ εκδήλωσε την επίθεσή του στη Μάρσα Ματρούχ και μέσα σε 48 ώρες απώθησε τους Βρετανούς, που αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν στο Ελ Αλαμέιν. Εκεί ο Ρόμελ σταμάτησε την προέλαση του προς το Σουέζ.

Οι Γερμανοί ήταν εξαντλημένοι, παρά τις επιτυχίες τους. Μαχόμενοι μέσα σε χρονικό διάστημα πέντε εβδομάδων είχαν διανύσει 500 χιλιόμετρα, ενώ δεν είχαν αναπληρώσει τις απώλειές τους, σε αντίθεση με τους Συμμάχους που έλαβαν ενισχύσεις. Η πρώτη μάχη του Ελ Αλαμέιν εξελίχθηκε σε 4 φάσεις: 1η Ιουλίου, 2-5 Ιουλίου, 8-11 Ιουλίου και 14-27 Ιουλίου.

Ο Όκινλεκ δεν κατάφερε να πετύχει τον αντικειμενικό του σκοπό, δηλαδή να καταστρέψει της δυνάμεις του Ρόμελ, γνωστού και με το προσωνύμιο «Αλεπού της Ερήμου». Αυτό οφείλεται στη δυσκαμψία των βρετανικών δυνάμεων που αποτελούνταν από στρατεύματα των πολλών χωρών της, τότε, Βρετανικής Κοινοπολιτείας, την υπερβολική ανεξαρτησία των Βρετανών διοικητών, την έλλειψη ικανοποιητικής εκπαίδευσης και το χαμηλό ηθικό των συμμαχικών στρατευμάτων λόγω των διαδοχικών αποτυχιών.

Ο Μοντγκόμερι αντικαθιστά τον Όκινλεκ – Η απόφαση για εμπλοκή ελληνικών δυνάμεων στις επιχειρήσεις

Ο Όκινλεκ αντικαταστάθηκε στη συνέχεια από τον συμπατριώτη του Μπέρναρντ Λο Μοντγκόμερι στη Διοίκηση της 8ης Στρατιάς. Ο Μοντγκόμερι υποσχέθηκε ότι δεν θα αναλάβει καμία επιθετική δραστηριότητα μέχρι οι συμμαχικές δυνάμεις να είναι απόλυτα έτοιμες. Καθώς αποφάσισε να προετοιμάσει τις δυνάμεις του για σύγκρουση με τους αντιπάλους τον Οκτώβριο, διάλεξε την 23η Οκτωβρίου, μία μέρα πριν Πανσέληνο της 24ης. Έτσι σχεδιασμοί, αναγνωρίσεις και εκπαίδευση ανδρών άρχισαν με προοπτική μαχών τον Οκτώβριο.

Μετά τη συνθηκολόγηση με τους Ναζί και την κατάληψη της Κρήτης, στα τέλη Μαΐου 1941 Έλληνες αξιωματικοί και οπλίτες έφυγαν για τη Μέση Ανατολή, προκειμένου να συνεχίσουν να μάχονται. Τον Ιούνιο του 1941 οργανώθηκε η Ι Ελληνική Ταξιαρχία με έδρα το στρατόπεδο Τζενέιφας στο Σουέζ. Τον Οκτώβριο μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Καφρ Ιόνα της Παλαιστίνης όπου παρέμεινε ως τον Μάιο του 1942. Από τις 15 Μαΐου 1942 μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Ρας Μπάαλμπεκ στο έδαφος της Συρίας, όπου συνεχίστηκε η εκπαίδευση των ανδρών της.

Πρώτος Διοικητής της Ταξιαρχίας ανέλαβε ο Συνταγματάρχης (ΠΖ) Ευάγγελος Αντωνίου. Κατά την περίοδο των επιχειρήσεων (από 18/5/1942 ως 24/3/1943) τη διοίκηση της Ταξιαρχίας ανέλαβε ο Συνταγματάρχης (ΠΖ) Παυσανίας Κατσώτας. Η Ταξιαρχία περιλάμβανε Επιτελείο, Λόχο Στρατηγείου, τρία Τάγματα Πεζικού, Σύνταγμα Πυροβολικού, Ίλη Αναγνωρίσεως (Τεθωρακισμένων Οχημάτων), Λόχο Μηχανικού, Λόχο Μεταφορών, Λόχο Εφορείας (για τη Διοικητική Μέριμνα), απόσπασμα Διαβιβάσεων, συνεργείο επισκευών, Λόχο πυροβόλων, Διμοιρία προστασίας, ομάδα ασφαλείας και χειρουργείο εκστρατείας.

Τόσο η πολιτική όσο και η στρατιωτική ηγεσία ήθελαν να λάβουν μέρος και ελληνικές δυνάμεις στις μάχες της Β. Αφρικής. Οι λόγοι ήταν σημαντικοί: θα συνεχιζόταν η αίγλη που είχε αποκτήσει ο Ελληνικός Στρατός από τις νικηφόρες μάχες στη Βόρειο Ήπειρο, τη Γραμμή Μεταξά και την Κρήτη, θα έμενε ζωντανή η ελπίδα των υπόδουλων Ελλήνων για απελευθέρωση και εθνική αποκατάσταση και, το σημαντικότερο, ελληνική συμμετοχή στις μάχες της Β. Αφρικής θα αποτελούσε ισχυρότατο όπλο για τις ελληνικές διεκδικήσεις μετά το τέλος του Β’ ΠΠ. Μετά από πιέσεις στους Βρετανούς έγινε αποδεκτό το ελληνικό αίτημα για τη συμμετοχή της Ι Ταξιαρχίας στις επιχειρήσεις των Συμμάχων.

Σε πρώτη φάση αποφασίστηκε η μεταφορά της από τη Συρία στην Αίγυπτο και η χρησιμοποίησή της στη δεύτερη γραμμή του μετώπου για προστασία του Καΐρου και της Αλεξάνδρειας. Η μετακίνηση της Ι Ταξιαρχίας ολοκληρώθηκε στις 20/8/1942. Εγκαταστάθηκε δυτικά της Αλεξάνδρειας, νότια της λίμνης Μαριούτ και τέθηκε υπό τις άμεσες διαταγές του Στρατηγείου των Δυνάμεων Άμυνας του Δέλτα του Νείλου. Στις 21/8, η Ταξιαρχία τέθηκε υπό τη διοίκηση της 50ης Βρετανικής Μεραρχίας Πεζικού και ολοκλήρωσε τα αμυντικά της έργα. Η ελληνική κυβέρνηση πίεζε τους Βρετανούς για άμεση εμπλοκή της Ταξιαρχίας στις επιχειρήσεις. Αυτό απαιτούσε την έγκριση του Τσόρτσιλ. Όσο αυτό δεν γινόταν, η Ταξιαρχία παρέμενε σε αμυντική θέση, ανατολικά της Αμίριας.

Η ξαφνική, αποτυχημένη επίθεση του Ρόμελ

Στο μεταξύ, ο Ρόμελ δεν έμεινε αδρανής. Εκτιμώντας ότι ο χρόνος λειτουργεί σε βάρος του και ότι πολύ σύντομα η πρωτοβουλία των κινήσεων θα περιερχόταν στους Συμμάχους σχεδίασε επίθεση από τον νότιο τομέα. Στις 30/8 επιτέθηκε σε μια κίνηση αντιπερισπασμού εναντίον του 30ου Σώματος Στρατού στον βόρειο τομέα. Η κύρια επίθεση εκδηλώθηκε την επόμενη στον νότιο τομέα. Αρχικά, οι δυνάμεις του Ρόμελ προέλασαν μέχρι το Ντέιρ Ελ Ραγκίλ και το Ντέιρ Ελ Άγκραμ. Λόγω όμως της σθεναρής αντίστασης των Βρετανών, των μεγάλων απωλειών των δυνάμεων του Άξονα, καθώς και των μεγάλων ελλείψεων σε καύσιμα και τον ανεφοδιασμό από τις 2 Σεπτεμβρίου, οι γερμανοϊταλικές δυνάμεις του Ρόμελ υποχρεώθηκαν σε αμυντική στάση και σύμπτυξη νότια και νοτιοανατολικά. Μετά από ευρεία αντεπίθεση των Συμμάχων στις 4 και 5 Σεπτεμβρίου 1942, ο Ρόμελ υποχρεώθηκε να επιστρέψει στις αρχικές του θέσεις έχοντας πολύ μεγάλες απώλειες.

Η Ελληνική Ταξιαρχία στην πρώτη γραμμή.

Όλο αυτό το διάστημα η Ι Ταξιαρχία παρέμενε ανατολικά της Αμίριας. Η απόφαση για προώθησή της στην πρώτη γραμμή έγινε γνωστή το απόγευμα της 7/9/1942. Στις 9 Σεπτεμβρίου η Ταξιαρχία κινήθηκε οδικώς, διαμέσου της ερήμου προς την τοποθεσία Αλάμ Ναγίλ στο νότιο τμήμα του μετώπου, όπου ήταν ανεπτυγμένο το 13ο Βρετανικό ΣΣ. Η κίνησή της ολοκληρώθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου.

Από τότε, ως το βράδυ της 23ης Οκτωβρίου 1942 οπότε και εκδηλώθηκε η συμμαχική επίθεση στο Ελ Αλαμέιν, η Ι Ελληνική Ταξιαρχία ήταν εγκατεστημένη αμυντικά στο δυτικό τμήμα της περίκλειστης τοποθεσίας του Αλάμ Ναγίλ. Στο διάστημα αυτό βελτίωσε την αμυντική οργάνωσή της και συνέχισε την εκπαίδευση των μονάδων στο περιβάλλον της ερήμου. Παράλληλα ανέπτυξε δραστηριότητα στην αποστολή περιπόλων αναγνώρισης για τη συλλογή πληροφοριών για την ακριβή διάταξη των εχθρικών δυνάμεων.

Όπως διαπιστώθηκε από τις αναγνωρίσεις, απέναντι από τους Έλληνες βρισκόταν το 20ο ΣΠ της ιταλικής Μεραρχίας «Brescia» έχοντας ως κάλυψη δύο Τάγματα Γερμανών αλεξιπτωτιστών. Το Τάγμα Σβάιγκερ από τον βορρά και το Τάγμα Μπούρχαρντ από τον νότο. Θυμίζουμε ότι μετά την πανωλεθρία τους στην Κρήτη τον Μάιο του 1941, οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές δεν χρησιμοποιήθηκαν πάλι σε εναέριες επιχειρήσεις, αλλά ως Πεζικό…

Τις επόμενες ημέρες, Γερμανοί και Ιταλοί προσπαθούσαν να εμποδίσουν τις συμμαχικές αναγνωρίσεις, ενώ στις 30 Σεπτεμβρίου η εχθρική αεροπορία έβαλε κατά του ελληνικού Πυροβολικού. Στις 6/10 έγινε αμοιβαία αντικατάσταση μεταξύ του 20ου και του 3ου ΤΠ της Ταξιαρχίας. Στις 12 και 13 Οκτωβρίου η εχθρική αεροπορία βομβάρδισε τον Σταθμό Διοίκησης (ΣΔ) της Ταξιαρχίας, τον ΣΔ του Πυροβολικού και θέσεις του Λόχου Μηχανικού. Οι ελληνικές απώλειες ήταν 5 νεκροί και 22 τραυματίες.

Από τις 12 Οκτωβρίου η Ελληνική Ταξιαρχία βρισκόταν υπό τη διοίκηση της 50ης Βρετανικής ΜΠ που αντικατέστησε την 44η ΜΠ. Οι Έλληνες κατείχαν τις ίδιες θέσεις ενώ όσο πλησίαζε η D day (ημέρα της επίθεσης) εντάθηκε η αποστολή ισχυρών περιπόλων κάτω από τα πυρά πυροβολικού των αντιπάλων. Τις πρώτες πρωινές ώρες της 20ης Οκτωβρίου, περίπολος του 1ου Τάγματος της Ελληνικής Ταξιαρχίας διείσδυσε σε βάθος στην εχθρική περιοχή και επισήμανε δύο σημεία που κατείχαν Γερμανοί αλεξιπτωτιστές.

Πέντε άνδρες της περιπόλου επιτέθηκαν κατά του ενός φυλακίου και αιχμαλώτισαν έναν Γερμανό υπαξιωματικό. Ένα 24ωρο αργότερα, άλλη περίπολος έφτασε απαρατήρητη πίσω από τα εχθρικά ναρκοπέδια και βρέθηκε ξαφνικά αντιμέτωπη με διπλάσια εχθρική δύναμη. Μαχόμενοι εκ του συστάδην, οι Έλληνες επέστρεψαν αλώβητοι στη βάση τους. Τη νύχτα της 21ης Οκτωβρίου, άλλη περίπολος μπήκε στις εχθρικές γραμμές. Εκεί παρέμεινε όλη την επόμενη μέρα παρακολουθώντας και σημειώνοντας τη διάταξη και τις συνήθειες των αντιπάλων.

Η μάχη του Ελ Αλαμέιν – Τα ελληνικά ανδραγαθήματα.

Το απόγευμα της 21ης Οκτωβρίου 1942, ο Διοικητής της 50ης ΜΠ επισκέφθηκε τον Παυσανία Κατσώτα και του παρέδωσε τη διαταγή επιχειρήσεων της Μεραρχίας του, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα το σχέδιο επίθεσης της 8ης Στρατιάς. Γενικά, στην Ελληνική Ταξιαρχία ανατέθηκε η άσκηση συνεχούς πίεσης εναντίον του εχθρού. Η δράση των Ελλήνων στο Ελ Αλαμέιν χαρακτηρίστηκε από πολλές επιτυχημένες ενέργειες. Αναφέρουμε μερικές από αυτές.

Λόχος της Ταξιαρχίας, τη νύχτα της 23/24 Οκτωβρίου εκδήλωσε επιθετικό εγχείρημα εναντίον προωθημένου εχθρικού λόχου, με την υποστήριξη πυροβολικού. Αιχμαλωτίστηκαν 18 Ιταλοί. Τη νύχτα της 25/26 Οκτωβρίου, ο 4ος Λόχος της Ταξιαρχίας επιτέθηκε στο ύψωμα 104. Επρόκειτο για εγχείρημα με καταδρομικό χαρακτήρα. Ο Λόχος κατέλαβε μέρος του αντικειμενικού σκοπού και υποχρέωσε τους αντιπάλους σε σύμπτυξη, πριν συμπτυχθεί και ο ίδιος, λόγω σφοδρών διασταυρούμενων πυρών.

Στο μεταξύ, ο Ρόμελ που είχε μεταβεί στην Ευρώπη επέστρεψε στη Β. Αφρική και άλλαξε τη διάταξη των δυνάμεών του. Νέα αποστολή των Ελλήνων ήταν η εξασφάλιση της άμυνας στον τομέα της Ταξιαρχίας, η παρενόχληση και εξαπάτηση του εχθρού με καταδρομικές ενέργειες και η ετοιμότητα για συμμετοχή στη γενική επίθεση. Τη νύχτα της 29/30 Οκτωβρίου, η Ελληνική Ταξιαρχία ανέλαβε τον τομέα της 2ης Γαλλικής Ταξιαρχίας.

Τη νύχτα της 1-2 Νοεμβρίου ενισχυμένος λόχος του 2ου ΤΠ προωθήθηκε, πέρασε μέσα από δύο σειρές ναρκοπεδίων και παρά τον φραγμό πυρών αυτομάτων όπλων ανάγκασε τον εχθρό να εγκαταλείψει τις θέσεις του. Ο ελληνικός λόχος που είχε 6 νεκρούς και 33 τραυματίες επέστρεψε στη βάση του.

Σταδιακά, οι δυνάμεις του Άξονα άρχισαν να υποχωρούν. Στις 3 και 4 Νοεμβρίου 1942, μονάδες της Ελληνικής Ταξιαρχίας προωθήθηκαν καταδιώκοντας τις εχθρικές δυνάμεις. Το πρωί της 5/11, τα προωθημένα τμήματα της Ταξιαρχίας αιχμαλώτισαν 314 Ιταλούς! Μετά τις συγκρούσεις στον βόρειο τομέα, την περιοχή της Γκαζάλα, στις 4 Νοεμβρίου και τη νίκη των Συμμάχων η μάχη του Ελ Αλαμέιν είχε κριθεί.

Από τις 6 Νοεμβρίου οι Έλληνες συμμετείχαν στην καταδίωξη του εχθρού. Ταχυκίνητο απόσπασμα (3ο ΤΠ ενισχυμένο) προωθήθηκε ως το βράδυ της ημέρας αυτής σε βάθος 30 χλμ. Την επόμενη, προέλασε άλλα 30 χλμ. και συνδέθηκε με τη φάλαγγα της 69ης Βρετανικής Ταξιαρχίας. Μέχρι τις 13 Νοεμβρίου, το υπόλοιπο τμήμα της Ι Ελληνικής Ταξιαρχίας ασχολήθηκε με τη συγκέντρωση υλικών που αφέθηκαν στα πεδία των μαχών. Στις 15/11 μετακινήθηκε δυτικά, προς την περιοχή Μάρσα Ματρούχ. Από τις 7/12, ως τις 18/12 βρισκόταν στην Αγκεντάμπια.

Στις 18/12, με διαταγή του Αρχιστράτηγου η Ελληνική Ταξιαρχία υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει την περιοχή του Ελ Αλαμέιν και να επιστρέψει στο Δέλτα του Νείλου. Αυτό και έγινε παρά τις σφοδρές ελληνικές αντιδράσεις. Τις ίδιες μέρες είχαν γίνει δηλώσεις των ΥΠΕΞ Η.Π.Α. ΕΣΣΔ και Μ. Βρετανίας για την τύχη του αλβανικού λαού, που έβαζαν ταφόπλακα στις ελληνικές προσδοκίες για ενσωμάτωση της Β. Ηπείρου στη χώρα μας… Κυκλοφορούσαν τότε φήμες, ότι σχεδιαζόταν από το Γενικό Συμμαχικό Επιτελείο απόβαση σε διάφορα σημεία της Μεσογείου. Ένα από αυτά ήταν και η Νότια Ελλάδα.

Ο Μοντγκόμερι διαβεβαίωσε προσωπικά τον Κατσώτα, ότι η μετακίνηση της Ελληνικής Ταξιαρχίας στο Δέλτα του Νείλου έχει σκοπό τη συνεκπαίδευση των Ελλήνων με Βρετανούς σε αποβατικές ασκήσεις. Δεν είναι δυνατόν να διαπιστωθεί η ακρίβεια αυτού του ισχυρισμού. Η Ταξιαρχία ξεκίνησε να επιστρέφει στην Αμίρια, κοντά στο Δέλτα του Νείλου στις 19/12 και έφτασε εκεί στις 26/12/1942. Οι ελληνικές απώλειες στο Ελ Αλαμέιν ήταν: 6 αξιωματικοί και 83 οπλίτες νεκροί, 28 αξιωματικοί και 202 οπλίτες τραυματίες.

Τα μεγάλα λόγια για τους ηρωικούς Έλληνες της Ι Ταξιαρχίας.

Ο Στρατηγός Μοντγκόμερι, διοικητής της 8ης Βρετανικής Στρατιάς, σε προσωπική επιστολή του προς τον διοικητή της Ελληνικής Ταξιαρχίας (21 Δεκεμβρίου 1942) μεταξύ των άλλων γράφει: «… Τα εκλεκτά σας στρατεύματα ανταποκρίθηκαν πάντοτε και αμέσως σε κάθε αποστολή και η αξία τους επί του πεδίου της μάχης προκάλεσε τον βαθύ σεβασμό των δυνάμεων της Βρετανικής Αυτοκρατορίας την ημέρα της παρασημοφόρησης αξιωματικών και οπλιτών της Ταξιαρχίας 25 Δεκεμβρίου 1942, ο στρατηγός Β. Χόροκς, Διοικητής του 10ου ΣΣ προσφωνώντας είπε τα εξής: «… Σε διάφορες περιπτώσεις και ιδιαίτερα κατά την τελευταία μάχη σας ζήτησα να εκτελέσετε δύσκολες και επικίνδυνες επιχειρήσεις, μεγάλης κλίμακας επιδρομές εναντίον ισχυρών εχθρικών αμυντικών έργων. Αυτές εκτελέστηκαν πάντοτε πλήρως και σε όλες τους τις λεπτομέρειες».

Ο στρατηγός Σ. Νίκολς, διοικητής της 50ης Μεραρχίας, στην έκθεσή του για τις επιχειρήσεις της Ελληνικής Ταξιαρχίας (14 Νοεμβρίου 1942) γράφει σχετικά τα εξής: «… Σε όλη τη διάρκεια της υπό τις διαταγές μου παραμονής της Ταξιαρχίας είχα απόλυτη προς αυτήν εμπιστοσύνη και πλήρη πεποίθηση ότι οποιαδήποτε επιχείρηση ή αποστολή που θα ανετίθετο θα εκτελείτο μέχρι τέλους ανεξαρτήτως των απωλειών που θα είχε…».

Ο στρατηγός Αλεξάντερ σε τηλεγράφημά του προς τον διοικητή της Ταξιαρχίας (18 Νοεμβρίου 1942), γράφει τα εξής: «Η Ελληνική Ταξιαρχία σε αυτή τη μεγάλη νίκη των Συμμάχων έπαιξε λαμπρό ρόλο και πολέμησε υπέροχα». Στην ημερήσια διαταγή του υπουργού Εθνικής Άμυνας Παναγιώτη Κανελλόπουλου (Κάιρο, 23 Νοεμβρίου 1942) διαβάζουμε: «Η Ελληνική Ταξιαρχία ετίμησε την Ελλάδα. Εξετέλεσε το χρέος της και πριν από τη μεγάλη επίθεση και κατά τη διάρκεια της επιθέσεως με τρόπο αντάξιο των ωραιότερων παραδόσεων του Ελληνικού Στρατού. … Με υπερηφάνεια άκουσα τους Βρετανούς στρατηγούς να μου μιλούν για το πολεμικό ήθος των Ελλήνων στρατιωτών…».

Επίλογος

Πολλοί από τους άνδρες της Ι Ελληνικής Ταξιαρχίας ήταν Έλληνες της Αιγύπτου. Για να συμπληρωθεί επιστρατεύθηκαν πέντε κλάσεις (1935-1939) Ελλήνων της Αιγύπτου και του Σουδάν. Η δύναμή της ήταν περίπου 5.325 άνδρες και 325 αξιωματικοί. Παρά τη μεγάλη ελληνική συνεισφορά σε μία ακόμα κρίσιμη φάση του Β’ ΠΠ, η ανταμοιβή της χώρας μας στο τέλος του Πολέμου ήταν μόνο η ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων με την υπόλοιπη Ελλάδα. Αλβανοί και Βούλγαροι, υπό τη σταλινική ομπρέλα πλέον, έμειναν αλώβητοι…

Η 8η Βρετανική Στρατιά είχε 230.000 άνδρες, 1.440 άρματα μάχης, 2.311 πυροβόλα και 1.500 αεροπλάνα. Οι Γερμανοί και Ιταλοί είχαν 80.000 άνδρες, 1.219 πυροβόλα και 540 άρματα μάχης. Η αριθμητική υπεροχή των Συμμάχων αντισταθμιζόταν από τον καλύτερο εξοπλισμό των δυνάμεων του Ρόμελ, η ήττα του οποίου με βαριές απώλειες (55.000 άνδρες, 320 άρματα μάχης και περίπου 1.000 πυροβόλα) στο Ελ Αλαμέιν σηματοδότησε την αρχή της επικράτησης των Συμμάχων στη Β. Αφρική (τα στοιχεία για τις δυνάμεις και τις απώλειες των αντιπάλων στο Ελ Αλαμέιν προέρχονται από την Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ).

---

Πηγή: Χαράλαμπος Νικολάου, Ταξίαρχος ε.α., «Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΕΛ ΑΛΑΜΕΪΝ ΚΑΙ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΑΞΙΑΡΧΙΑΣ», περιοδικό ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, τ,74 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2002.